در رفتگی در کودکان موضوعی است که بسیاری از والدین ممکن است در طول رشد فرزندشان با آن روبه رو شوند. این مشکل اغلب هنگام بازی های پرتحرک یا زمین خوردن رخ می دهد و می تواند نگرانی های زیادی برای خانواده ایجاد کند. شناخت علت ها، روش های تشخیص و درمان در رفتگی به شما کمک می کند تا در صورت بروز چنین شرایطی با آرامش و آگاهی بیشتری عمل کنید. در این مقاله در این مورد کامل توضیح خواهیم داد.
در رفتگی در کودکان چیست؟
در رفتگی در کودکان به معنای آسیب دیدگی مفصل است. این اتفاق زمانی رخ می دهد که سر استخوان ها از جای اصلی خود در مفصل خارج می شود و ارتباط طبیعی آن ها از هم می گسلد. در کودکان خردسال وقوع این مشکل چندان رایج نیست، زیرا صفحات رشد استخوان هایشان (بخش نرم انتهای استخوان های بلند که مسئول رشد استخوان است) ضعیف تر از ماهیچه ها و تاندون ها هستند و زودتر آسیب می بینند. به همین دلیل، در رفتگی در کودکان بیشتر در سنین نوجوانی دیده می شود.
علت بیشتر در رفتگی ها در کودکان چیست؟
علت اصلی این آسیب وارد شدن فشار یا نیروی شدید به یک مفصل است. به طور مثال اگر کودک زمین بخورد یا هنگام بازی های ورزشی به بدنش ضربه وارد شود، ممکن است مفصل دچار در رفتگی شود. این حالت در ورزش های پر برخورد مانند فوتبال یا کشتی بیشتر دیده می شود. در چنین شرایطی، رباط ها (بافت های فیبری و انعطاف پذیر که استخوان ها و غضروف ها را به هم وصل می کنند) ممکن است پاره شوند.
در مفصل هایی مانند شانه و لگن که به شکل گوی و کاسه ای هستند، فشار زیاد می تواند باعث شود سر استخوان (گوی) به طور کامل یا نیمه از حفره (کاسه) خارج شود. شانه یکی از شایع ترین مفصل هایی است که دچار در رفتگی می شود.
علائم در رفتگی در کودکان
هر کودکی ممکن است علائم متفاوتی داشته باشد، اما رایج ترین نشانه های در رفتگی در کودکان شامل موارد زیر هستند:
- درد شدید در محل آسیب
- تورم
- کبودی یا قرمزی پوست
- بی حسی یا ضعف در عضو
- تغییر شکل ظاهری مفصل
- مشکل در حرکت دادن یا استفاده از مفصل به شکل عادی
این نشانه ها می توانند با سایر بیماری های کودکان شباهت داشته باشند. بنابراین، مراجعه به پزشک متخصص برای تشخیص قطعی ضروری است.
چطور در رفتگی در کودکان را تشخیص دهیم؟
پزشک برای تشخیص ابتدا معاینه فیزیکی انجام می دهد و درباره سابقه سلامت کودک و نحوه بروز آسیب سؤال می پرسد. در بسیاری از موارد، انجام تصویربرداری نیز لازم است:
- رادیوگرافی (X-ray): که نمای دقیقی از استخوان ها و مفاصل نشان می دهد.
- ام آر آی (MRI): که با استفاده از امواج مغناطیسی و رایانه تصاویر بسیار دقیقی از بافت های داخلی ایجاد می کند. این روش معمولا زمانی انجام می شود که احتمال نیاز به جراحی وجود داشته باشد.
راهکارهای درمان در رفتگی در کودکان
1- اقدامات اولیه (کمک های خانگی فوری)
- بی حرکت کردن عضو: اولین قدم در رابطه با در رفتگی در کودکان این است که مفصل آسیب دیده را تا حد امکان بی حرکت کنید.
- استفاده از کمپرس سرد: گذاشتن کیسه یخ یا حوله خیسِ سرد روی محل در رفتگی، تورم و درد را کاهش می دهد.
- بالا نگه داشتن عضو: قرار دادن دست یا پای آسیب دیده بالاتر از سطح قلب به کاهش التهاب کمک می کند.
نکته مهم: والدین نباید خودشان اقدام به جااندازی مفصل کنند؛ این کار فقط باید توسط پزشک یا متخصص ارتوپدی انجام شود.
2- اقدامات پزشکی فوری
- جااندازی (Repositioning): پزشک با تکنیک های خاص، استخوان را به جای اصلی بازمی گرداند. این کار معمولا با داروی بی حسی یا آرام بخش انجام می شود تا کودک درد زیادی احساس نکند.
- گچ یا آتل: پس از جااندازی، مفصل معمولا برای چند هفته گچ گرفته می شود تا ثابت بماند و بهبود کامل صورت بگیرد.
- داروهای مسکن و ضدالتهاب: برای کاهش درد و التهاب، پزشک داروهای مناسب تجویز می کند.
3- درمان های تکمیلی در درفتگی در کودکان
- فیزیوتراپی: بعد از باز شدن گچ یا آتل، انجام تمرین های ورزشی سبک زیر نظر فیزیوتراپیست ضروری است. این تمرین ها باعث تقویت ماهیچه ها و بازگشت دامنه حرکتی مفصل می شوند.
- تمرین های کششی و تقویتی: تمرین هایی مانند حرکات سبک کششی یا کار با توپ های کوچک برای بهبود انعطاف پذیری و قدرت عضلات توصیه می شوند.
4- موارد شدید یا تکرارشونده
- جراحی: در صورتی که رباط ها یا تاندون ها به شدت آسیب دیده باشند یا در رفتگی به طور مکرر تکرار شود، پزشک جراحی را پیشنهاد می دهد. این جراحی می تواند شامل ترمیم رباط ها، تاندون ها یا تثبیت مفصل باشد.
- کشش (تراکشن): در بعضی موارد، پزشک از دستگاه های کششی با وزنه و قرقره برای بازگرداندن تدریجی استخوان به جای اصلی استفاده می کند.
5- مراقبت های بعد از درمان در رفتگی در کودکان
- محدود کردن فعالیت های سنگین ورزشی تا زمان بهبودی کامل.
- استفاده از عصا یا ویلچر در صورت نیاز.
- داشتن رژیم غذایی غنی از کلسیم و ویتامین D برای تقویت استخوان ها.
- مراجعه منظم به پزشک برای معاینه و بررسی روند بهبودی.
نکات کلیدی درباره در رفتگی در کودکان
- در رفتگی زمانی رخ می دهد که فشار زیاد باعث خروج استخوان ها از مفصل شود.
- علائمی مانند درد، تورم، ضعف و ناتوانی در حرکت از نشانه های اصلی هستند.
- برای تشخیص معمولا معاینه بالینی و عکس برداری لازم است.
- درمان شامل جااندازی، آتل یا گچ، داروهای مسکن و در مواردی جراحی است.
توصیه هایی برای والدین در مراجعه به پزشک
برای اینکه بهترین نتیجه را از ویزیت پزشک بگیرید، بهتر است:
- دلیل مراجعه و انتظارات خود را از پزشک بدانید.
- سؤالات خود را قبل از مراجعه یادداشت کنید.
- در طول ویزیت، نام بیماری، داروها، آزمایش ها و توصیه های پزشک را یادداشت کنید.
- دلیل تجویز هر دارو یا روش درمانی را بپرسید و از عوارض احتمالی آن آگاه شوید.
- در مورد روش های جایگزین درمانی سؤال کنید.
- زمان و دلیل جلسات بعدی پیگیری را یادداشت کنید.
- شماره تماس مطب یا پزشک را برای شرایط اورژانسی داشته باشید.
سخنی از نی نی تینی
به طور خلاصه، در رفتگی در کودکان بیشتر زمانی رخ می دهد که فشار یا ضربه شدیدی به مفصل وارد شود و سر استخوان از جای اصلی خود خارج شود. این آسیب با علائمی مانند درد، تورم، تغییر شکل مفصل و ناتوانی در حرکت همراه است. تشخیص زودهنگام توسط پزشک و استفاده از روش های درمانی مانند جااندازی، آتل، دارو یا در موارد خاص جراحی می تواند به بازگشت سلامت مفصل کمک کند. والدین باید توجه داشته باشند که درمان سریع و صحیح مانع از بروز عوارض جدی در آینده می شود.
اگر شما هم تجربه ای از در رفتگی در کودکان داشته اید یا فرزندتان با چنین مشکلی روبه رو شده است، خوشحال می شویم تجربه ها، روش های مراقبتی یا سؤالات خود را در بخش نظرات با ما و سایر والدین به اشتراک بگذارید. پرسش ها و دیدگاه های شما می تواند برای خانواده های دیگر الهام بخش و راهگشا باشد.
