دانه های فوردایس نوعی برجستگی کوچک و بی ضرر روی پوست هستند که در واقع به دلیل بزرگ تر شدن غده های چربی طبیعی بدن به وجود می آیند. این دانه ها معمولا در دوران بلوغ یا پس از آن آشکارتر می شوند و بیشتر اطراف لب ها، داخل گونه ها و در ناحیه تناسلی (روی آلت تناسلی مردانه یا در ناحیه واژن) دیده می شوند.
وجود دانه های فوردایس کاملا طبیعی است و هیچ نشانه ای از بیماری یا عفونت محسوب نمی شود، اما اگر ظاهرشان برای فرد ناخوشایند باشد، روش هایی برای کاهش یا حذف آن ها وجود دارد. در این مقاله در مورد این عارضه توضیح خواهیم داد.
تفاوت دانه های فوردایس با تبخال تناسلی
خیلی از افراد وقتی متوجه دانه هایی سفید یا زردرنگ در اطراف لب یا اندام تناسلی خود می شوند، ممکن است نگران شوند که این دانه ها نشانه ی تبخال یا بیماری مقاربتی باشند.
اما باید بدانید:
- دانه های فوردایس هیچ ارتباطی با بیماری های مقاربتی (STD یا STI) ندارند.
- این دانه ها غیربیماری زا و غیرمسری هستند.
- مشاهده آن ها در اطراف لب، آلت تناسلی، کیسه بیضه یا ناحیه تناسلی زنان (لب های واژن) طبیعی است.
در مقابل، تبخال تناسلی نوعی بیماری ویروسی است که توسط ویروس هرپس سیمپلکس (HSV) ایجاد می شود و با تاول های دردناک همراه است. این تاول ها ممکن است از طریق تماس جنسی یا حتی بوسه و تماس پوستی منتقل شوند، در حالی که دانه های فوردایس هیچ گاه قابل انتقال نیستند.
تفاوت دانه های فوردایس با زگیل تناسلی
یکی دیگر از اشتباهات رایج، اشتباه گرفتن دانه های فوردایس با زگیل تناسلی است.
دانه های فوردایس نه تنها بیماری مقاربتی نیستند، بلکه واگیردار هم نمی باشند.
اما زگیل تناسلی بر اثر ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) به وجود می آید و به شدت مسری است. زگیل ها معمولا به شکل برآمدگی های کوچک و زبر در اطراف ناحیه تناسلی یا مقعد ظاهر می شوند.
اگر دانه هایی جدید یا مشکوک روی پوست ناحیه تناسلی خود مشاهده کردید، بهتر است برای اطمینان به پزشک متخصص پوست یا زنان و زایمان مراجعه کنید تا با معاینه دقیق، تشخیص درست داده شود.
چه کسانی بیشتر دچار دانه های فوردایس می شوند؟
این دانه ها در واقع در بدن همه ی افراد وجود دارند، اما در دوران کودکی قابل مشاهده نیستند. معمولا در زمان بلوغ به دلیل تغییرات هورمونی و افزایش فعالیت غدد چربی، آشکارتر می شوند.
جالب است بدانید که آمارها نشان می دهد مردان تقریبا دو برابر زنان به این دانه ها دچار می شوند.
شیوع دانه های فوردایس
بر اساس بررسی های پزشکی، حدود 70 تا 80 درصد بزرگسالان در مقاطعی از زندگی خود این دانه ها را تجربه می کنند. به عبارت دیگر، این مسئله بسیار شایع است و نباید باعث نگرانی شود.
علائم دانه های فوردایس
دانه های فوردایس معمولا به شکل برآمدگی های سفید، زرد، قرمز روشن یا به رنگ پوست دیده می شوند. ممکن است به صورت یک تایی یا گروهی ظاهر شوند، اما گاهی هم به شکل خوشه ای تا 50 عدد یا بیشتر در کنار هم قرار می گیرند.
اگر پوست ناحیه را کمی بکشید، این دانه ها واضح تر دیده می شوند.
اندازه آن ها معمولا بین 1 تا 3 میلی متر است (یعنی تقریبا هم اندازه ی سر یک مداد نوک تیز یا یک دانه کنجد).
این دانه ها دردناک نیستند، اما در برخی مردان ممکن است هنگام رابطه جنسی، کمی احساس خارش یا التهاب خفیف ایجاد کنند.
علت دانه های فوردایس چیست؟
برخی پژوهش ها نشان داده اند که ممکن است این دانه ها از زمان تولد در پوست وجود داشته باشند، اما در دوران بلوغ به دلیل تغییرات هورمونی، فعال تر و قابل مشاهده تر می شوند.
به بیان ساده تر، این برجستگی ها نتیجه ی طبیعی فعالیت غدد چربی زیرپوستی هستند و هیچ ارتباطی با عفونت یا ویروس ندارند.
آیا دانه های فوردایس مسری هستند؟
خیر. دانه های فوردایس کاملا غیرمسری هستند و از طریق تماس پوستی یا رابطه جنسی منتقل نمی شوند.
بنابراین اگر شما یا همسرتان این دانه ها را روی لب یا اندام تناسلی دارید، نیازی نیست نگران انتقال آن باشید.
تشخیص دانه های فوردایس
این دانه ها معمولا به راحتی قابل تشخیص اند و در اغلب موارد نیازی به آزمایش خاصی ندارند.
با این حال، اگر برجستگی های جدید یا تغییرشکل یافته ای در ناحیه تناسلی یا دهان خود مشاهده کردید، بهتر است برای اطمینان از اینکه دچار بیماری هایی مانند زگیل تناسلی یا تبخال نیستید، به متخصص پوست یا پزشک زنان و مردان مراجعه کنید.
درمان دانه های فوردایس
در بیشتر موارد، این دانه ها نیازی به درمان ندارند و ممکن است با گذشت زمان کوچک تر یا محو شوند.
اما اگر از نظر ظاهری باعث ناراحتی شما شده باشند، روش های درمانی مختلفی برای بهبود ظاهر پوست وجود دارد که پزشک بسته به نوع پوست و محل دانه ها، یکی از روش های زیر را پیشنهاد می کند:
1- کرایوتراپی (سرمادرمانی)
در این روش از سرمای شدید برای از بین بردن سلول های سطحی پوست استفاده می شود.
ممکن است تا سه روز پس از درمان، در محل مورد نظر احساس درد یا سوزش خفیف وجود داشته باشد.
2- الکترو دسیکیشن (سوزاندن الکتریکی)
پزشک با استفاده از سوزن مخصوص و جریان برق ضعیف، بخش های سطحی پوست را می سوزاند تا دانه ها از بین بروند.
پوست معمولا بین سه تا پنج روز بعد بهبود می یابد.
3- لیزر CO2 (لیزر دی اکسیدکربن)
در این روش از نور لیزر با پالس های کوتاه استفاده می شود تا لایه های نازکی از پوست بدون آسیب به بافت های اطراف برداشته شوند.
مدت بهبودی بین پنج تا بیست ویک روز متغیر است.
4- جراحی میکرو پانچ
در این روش از ابزار ظریفی به شکل قلم برای خارج کردن بافت کوچک پوست استفاده می شود.
بهبود کامل پوست ممکن است تا یک ماه زمان ببرد.
5- کرم های موضعی (رتینوئیدها)
پزشک ممکن است کرم های حاوی رتینوییدها مانند ترتینوئین (Retin-A) را تجویز کند. این داروها با تنظیم فعالیت غدد چربی، به تدریج باعث کاهش یا از بین رفتن دانه ها می شوند.
نتیجه ی قابل مشاهده معمولا بین دو تا شش هفته زمان می برد.
درمان خانگی دانه های فوردایس
اگر از ظاهر دانه های فوردایس روی پوست خود ناراحت هستید، خبر خوب این است که برخی درمان های خانگی ساده و ایمن می توانند به کاهش یا محو شدن تدریجی آن ها کمک کنند.
با این حال، پیش از استفاده از هر روش خانگی، بهتر است با پزشک یا متخصص پوست مشورت کنید؛ زیرا در برخی افراد، امکان بروز واکنش های آلرژیک یا تحریک پوستی وجود دارد. در ادامه چند روش مؤثر و پرطرفدار خانگی را معرفی می کنیم:
1- سرکه سیب طبیعی
سرکه سیب خاصیت جمع کنندگی و ضدباکتریایی دارد و می تواند به کوچک تر شدن منافذ پوستی و کاهش چربی اضافی کمک کند.
طرز استفاده:
- یک قاشق غذاخوری سرکه سیب را با یک چهارم لیوان آب مخلوط کنید.
- با پنبه تمیز روی دانه های فوردایس بزنید.
- هفته ای دو تا سه بار تکرار کنید.
نتایج معمولا پس از چهار تا شش هفته قابل مشاهده است.
2- روغن آرگان و روغن جوجوبا
هر دو روغن سرشار از ویتامین E و آنتی اکسیدان ها هستند که باعث بهبود گردش خون و استحکام پوست می شوند.
استفاده منظم از این روغن ها حداقل دو بار در روز می تواند اندازه دانه های فوردایس را طی حدود چهار هفته کاهش دهد.
3- روغن نارگیل
خشکی پوست یکی از عواملی است که باعث افزایش ترشح چربی و آشکارتر شدن دانه های فوردایس می شود.
روغن نارگیل با خاصیت مرطوب کنندگی بالا، تعادل چربی پوست را حفظ کرده و ظاهر این دانه ها را کمتر می کند.
نکته مهم: به هیچ وجه دانه های فوردایس را فشار ندهید یا نترکانید.
این کار نه تنها باعث از بین رفتنشان نمی شود، بلکه می تواند موجب التهاب، قرمزی یا زخم شدن پوست شود.
پیش آگهی و آینده بیماری
دانه های فوردایس خوش خیم و غیرسرطانی هستند.
آن ها نه تنها بیماری مقاربتی محسوب نمی شوند، بلکه هیچ خطر یا عارضه ای برای سلامتی ندارند.
اما اگر ظاهرشان باعث ناراحتی روحی یا کاهش اعتمادبه نفس شما شده است، می توانید با پزشک درباره ی روش های درمانی ایمن و مؤثر مشورت کنید.
پیشگیری از دانه های فوردایس
از آنجا که این دانه ها به طور طبیعی روی پوست وجود دارند، راهی برای پیشگیری کامل از بروز آن ها نیست.
اما با رعایت بهداشت و مراقبت روزانه از پوست می توان از تشدید یا افزایششان جلوگیری کرد:
- شست وشوی روزانه پوست با آب ولرم و شوینده ملایم
- استفاده از مرطوب کننده های سبک و غیرچرب
- پرهیز از مصرف بیش ازحد صابون های قوی یا محصولات حاوی الکل
- نوشیدن آب کافی و مصرف میوه ها و سبزیجات تازه برای حفظ سلامت پوست
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر دانه های فوردایس در ناحیه تناسلی ظاهر شدند یا شکل و اندازه شان تغییر کرد، بهتر است برای تشخیص دقیق تر به پزشک متخصص پوست یا زنان و زایمان مراجعه کنید.
پزشک می تواند با بررسی بالینی مشخص کند آیا این برجستگی ها واقعا دانه های فوردایس هستند یا نشانه ی بیماری های مشابهی مانند:
- سرطان سلول پایه ای پوست (Basal cell carcinoma)
- میلیا (Milia) یا دانه های چربی بسته
- کیست های اپیدرمال (Epidermal inclusion cysts)
همچنین می توانید از پزشک سؤالات زیر را بپرسید:
- چرا دانه های من بیشتر دیده می شوند؟
- آیا ممکن است در سایر قسمت های بدنم نیز ظاهر شوند؟
- چه روش هایی برای کم کردن آن ها پیشنهاد می کنید؟
- آیا دارویی برای درمان خانگی دانه های فوردایس وجود دارد؟
نکته ای از متخصصان پوست
هرچند دانه های فوردایس بی خطر هستند، اما اگر هرگونه تغییر در رنگ، اندازه یا تعداد دانه ها مشاهده کردید، حتما به پزشک مراجعه کنید.
حتی اگر نگرانی شما صرفا زیبایی باشد، باز هم مراقبت از پوست اهمیت زیادی دارد.
شما بهترین کسی هستید که بدن خود را می شناسید، اما تشخیص دقیق و انتخاب بهترین درمان تنها با کمک پزشک متخصص امکان پذیر است.
سخنی از نی نی تینی
اگر به دنبال پوستی سالم، تمیز و بدون التهاب هستید، از دست کاری پوست پرهیز کنید، مراقبت روزانه را جدی بگیرید و در صورت بروز هرگونه برجستگی یا دانه غیرعادی، با پزشک مشورت کنید.
گاهی آگاهی از ماهیت بی ضرر دانه های فوردایس، خود بهترین درمان است!
آیا شما یا یکی از نزدیکانتان تجربه ی دانه های فوردایس را داشته اید؟
تجربه خود را در بخش دیدگاه ها با دیگران به اشتراک بگذارید تا مادران و خانم هایی که نگران این تغییرات پوستی هستند، آرامش خاطر بیشتری پیدا کنند.
