بارداری یکی از حساس ترین دوره های زندگی هر زن است و طبیعی ست که بخواهید بهترین انتخاب ها را برای سلامت خود و جنین تان داشته باشید. اما وقتی صحبت از تغذیه در دوران بارداری می شود، ممکن است با توصیه های متناقض زیادی روبرو شوید و گیج شوید که دقیقا از چه غذا ها و نوشیدنی هایی در دوران بارداری باید اجتناب کرد؟
خوشبختانه، فهرست خوراکی های ممنوعه دوران بارداری که واقعا باید کنار گذاشته شوند، خیلی بلند نیست. ولی اهمیت رعایت آن بسیار بالاست، چراکه حتی یک انتخاب اشتباه می تواند خطراتی جدی برای شما یا جنین تان داشته باشد.
چرا برخی غذاها در بارداری خطرناک هستند؟
شاید مقاومت در برابر سوشی خام (مثل ساشیمی)، استیک نیم پز، خمیر کوکی خام یا آب پرتقال تازه گیری شده سخت باشد، اما این خوراکی ها در دوران بارداری می توانند منبع جدی از آلودگی های غذایی باشند. زنان باردار حدود 10 برابر بیشتر از افراد سالم دیگر در معرض ابتلا به بیماری ای به نام لیستریوز هستند، که یکی از انواع شایع مسمومیت های غذایی محسوب می شود.
غذاهایی که به درستی آماده، پخته یا نگهداری نشده اند، ممکن است حاوی باکتری ها و انگل های خطرناکی مثل:
- لیستریا (Listeria)
- توکسوپلاسما گوندیی (Toxoplasma gondii)
- سالمونلا (Salmonella)
- استافیلوکوک اورئوس (Staphylococcus aureus)
- کامپیلوباکتر (Campylobacter)
- و ای کولای (E. coli)
باشند.
در حالت عادی، این میکروب ها ممکن است فقط باعث ناراحتی معده شوند، اما در دوران بارداری می توانند بسیار جدی تر باشند؛ حتی اگر خودتان علائمی حس نکنید، ممکن است این عوامل از طریق جفت به جنین منتقل شوند و آسیب بزنند.
فقط میکروب ها نیستند که باید نگران شان باشید
در این دوران، جنین به شدت به ترکیبات موجود در برخی غذاها و نوشیدنی ها حساس است. الکل و جیوه مثال های واضحی هستند که می توانند اثرات بلندمدت و جبران ناپذیری روی رشد مغز و سیستم عصبی جنین داشته باشند.
آیا باید از همه چیز بترسم؟
قطعا نه! قرار نیست در این نه ماه، با وسواس به همه چیز شک کنید. لیست خوراکی های ممنوعه دوران بارداری واقعا کوتاه تر از آن چیزی ست که تصور می کنید. نکته مهم این است که با آگاهی تصمیم بگیرید و بدون ترس بی دلیل، تغذیه ای سالم، خوش مزه و ایمن را تجربه کنید.
برای مثال، در کشور سالانه حدود 1600 نفر به لیستریوز مبتلا می شوند و تنها بین 1 تا 2 نوزاد در هر 10 هزار تولد زنده به توکسوپلاسموزیس مبتلا می شوند. پس این بیماری ها نادر هستند، اما چون بارداری شرایطی خاص است، باید با دقت بیشتری عمل کرد.
چطور مطمئن شویم چیزی که می خوریم بی خطر است؟
اگر مطمئن نیستید که چه غذاهایی در دوران بارداری مجاز هستند، می توانید از اپلیکیشن هایی که ابزارهای تغذیه ای دقیق و علمی دارند کمک بگیرید.
در نهایت، بیشتر خوراکی های مورد علاقه تان را می توانید با خیال راحت مصرف کنید، مثل همبرگر پخته شده با پنیر چدار یا کوکی های تازه از فر درآمده! فقط کافی ست با لیستی که در ادامه می آید آشنا باشید و بدانید از چه چیزهایی باید دوری کنید یا با احتیاط مصرف شان کنید.
خوراکی های ممنوعه دوران بارداری: 11 موردی که باید از آن ها اجتناب کنید
1. گوشت، مرغ و غذاهای دریایی خام یا نیم پز
از مهم ترین خوراکی های ممنوعه دوران بارداری می توان به گوشت و ماهی خام یا نیم پز اشاره کرد. این غذاها ممکن است حاوی انگل هایی مانند توکسوپلاسما یا باکتری هایی مانند E.coli و سالمونلا باشند که می توانند جنین را دچار عفونت یا مشکلات رشد کنند.
مواردی که باید از آن ها پرهیز کنید:
- ماهی خام یا نیم پز (مثل سوشی یا ساشیمی)
- صدف خام (مانند اویستر)
- همبرگر نیم پز یا استیک آبدار
چگونه مصرف ایمن داشته باشیم؟
گوشت را کامل بپزید تا دمای داخلی مناسبی داشته باشد:
- گوشت قرمز: 63 درجه سانتی گراد
- گوشت چرخ کرده: 71 درجه سانتی گراد
- مرغ و بوقلمون: 74 درجه سانتی گراد
- ماهی: تا زمانی که گوشت آن به راحتی ورقه ورقه شود
- صدف ها: تا زمانی که صدف باز شود
- میگو، خرچنگ، لابستر: باید گوشت آن سفید و مات شود
همچنین می توانید گوشت یا ماهی را قبل از پخت، چند روز در فریزر نگه دارید تا خطر ابتلا به عفونت کاهش یابد.
2. تخم مرغ خام یا نیم پز
تخم مرغ خام می تواند ناقل سالمونلا باشد. پس اگر در دوران بارداری هوس خمیر کیک خام یا تخم مرغ عسلی کرده اید، بهتر است صبر کنید تا بعد از زایمان!
خوراکی های ممنوعه دوران بارداری در این گروه شامل:
- تخم مرغ نیم پز با زرده شل
- سس هایی مثل سس سزار یا مایونز خانگی که با تخم مرغ خام تهیه می شوند
- خمیرهای خام شیرینی که تخم مرغ خام دارند
برای تهیه غذاهایی مانند پودینگ یا کوکو، از تخم مرغ پاستوریزه استفاده کنید.
3. گوشت های فرآوری شده و سالادهای آماده
گوشت های سرد مانند کالباس، ژامبون، هات داگ و همچنین سالادهایی مانند سالاد سیب زمینی یا سالاد مرغ، ممکن است به باکتری لیستریا آلوده باشند.
خوراکی های ممنوعه دوران بارداری در این گروه شامل:
- انواع کالباس و گوشت دودی
- سالادهای آماده مانند سالاد ماکارونی یا سالاد تخم مرغ
- سوسیس های خشک مانند سالامی
- ماهی دودی یا شور مانند لَکس
اگر این خوراکی ها را دوست دارید، حتما آن ها را تا دمای 165 درجه فارنهایت گرم کنید تا ایمن شوند.
4. ماهی های دارای جیوه بالا
ماهی منبع خوبی از امگا-3 و پروتئین است، اما برخی ماهی ها حاوی جیوه ی زیادی هستند که می تواند به مغز و سیستم عصبی جنین آسیب بزند.
خوراکی های ممنوعه دوران بارداری در این گروه:
- اره ماهی
- کوسه ماهی
- تن بزرگ (Bigeye)
- ماهی کاشی (Tilefish)
- مارلین و ماهی پادشاه ماهی (King mackerel)
در عوض، از ماهی هایی مثل سالمون، تیلاپیا، میگو و قزل آلا که جیوه کمی دارند، هفته ای 2 تا 3 وعده مصرف کنید.
5. شیر و پنیر غیرپاستوریزه
شیر خام و پنیرهای تهیه شده از شیر غیرپاستوریزه ممکن است حاوی باکتری های خطرناکی مانند لیستریا، E.coli یا کمپیلوباکتر باشند.
خوراکی های ممنوعه دوران بارداری در این گروه:
- پنیرهایی مثل فتا، بری، کاممبر، موزارلا تازه، پنیر آبی و پنیرهای مکزیکی سنتی
- شیر و لبنیات سنتی که روی آن ها «پاستوریزه شده» نوشته نشده باشد
حتما هنگام خرید، برچسب محصولات را بررسی کنید.
6. غذاهایی که مدت طولانی بیرون از یخچال مانده اند
غذاهایی که در دمای اتاق، بیش از حد معمول باقی می مانند (مثلا در پیک نیک یا مهمانی ها)، محیطی مناسب برای رشد باکتری هایی مانند سالمونلا یا لیستریا فراهم می کنند.
اگر غذا بیش از 2 ساعت بیرون از یخچال مانده، یا در دمای بالاتر 32 درجه سانتی گراد بیش از یک ساعت قرار گرفته، آن را دور بیندازید.
خوراکی های ممنوعه دوران بارداری در پیک نیک ها و مهمانی ها:
- غذاهای سرد که روی یخ نگهداری نشده اند
- خوراکی های گرم که روی حرارت قرار نداشته اند
- باقی مانده ی غذاهایی که بیش از حد زمان توصیه شده نگهداری شده اند
خوراکی ها را یا داغ و تازه بخورید یا سریع در یخچال قرار دهید.
7. جوانه های خام
ممکن است تصور کنید جوانه ها (مثل جوانه شبدر یا جوانه لوبیا) سالم و مفیدند، اما در دوران بارداری باید از مصرف خام آن ها خودداری کرد. جوانه ها در محیط مرطوب و گرم رشد می کنند؛ همان شرایطی که برای رشد باکتری هایی مثل لیستریا و سالمونلا هم مناسب است.
خوراکی های ممنوعه دوران بارداری شامل:
- جوانه شبدر
- جوانه ماش
- جوانه یونجه
جوانه ها را یا حذف کنید یا در غذاهایی بپزید تا کاملا پخته شوند.
8. میوه و سبزیجات نشسته
حتی میوه و سبزیجاتی که به ظاهر تمیز به نظر می رسند، می توانند حامل باکتری هایی مانند E. coli یا لیستریا باشند. برای ایمنی بیشتر:
- همیشه میوه ها و سبزیجات را زیر آب روان بشویید
- قسمت های کبود یا ضربه خورده را دور بریزید (ممکن است محل رشد کپک باشند)
- بعد از برش، میوه ها و سبزیجات را در یخچال نگهداری کنید
9. نوشیدنی های الکلی
الکل جزو اصلی ترین خوراکی های ممنوعه دوران بارداری است.
مصرف الکل در دوران بارداری کاملا ممنوع است. الکل مستقیما از جفت عبور کرده و وارد جریان خون جنین می شود، که می تواند باعث اختلالات جسمی، ذهنی و رفتاری به نام “نشانگان جنین الکلی” (FASD) شود.
هیچ مقدار “بی خطر” از الکل در بارداری وجود ندارد؛ بنابراین توصیه می شود کاملا از نوشیدنی های الکلی دوری کنید.
10. آبمیوه ی تازه (غیراستاندارد و غیرپاستوریزه)
آبمیوه های تازه ای که از آبمیوه فروشی ها یا بعضی فروشگاه ها تهیه می شوند، اغلب پاستوریزه نیستند و ممکن است حاوی باکتری هایی مانند E. coli یا سالمونلا باشند.
نکات مهم:
- فقط آبمیوه های پاستوریزه بنوشید
- اگر در خانه آبمیوه تهیه می کنید، میوه ها را به خوبی بشویید
- از مصرف آبمیوه ی تازه در رستوران یا فروشگاه، بدون اطمینان از سلامت آن، پرهیز کنید
11. کافئین بیش از حد
کافئین از جفت عبور کرده و وارد بدن جنین می شود. مصرف زیاد آن می تواند خطر زایمان زودرس، وزن کم نوزاد و مشکلات خواب را افزایش دهد.
همچنین بدن زنان باردار نسبت به کافئین حساس تر است، که ممکن است باعث بی قراری، تهوع یا بی خوابی شود.
مقدار مجاز کافئین:
حداکثر 200 میلی گرم در روز (معادل حدود 1 فنجان قهوه 360 میلی لیتری)
منابع دیگر کافئین:
- چای
- نوشابه
- شکلات
- نوشیدنی های انرژی زا
سخنی از نی نی تینی
دانستن خوراکی های ممنوعه دوران بارداری به شما کمک می کند تغذیه ای امن تر و سالم تر داشته باشید. حذف یا جایگزین کردن این خوراکی ها نه تنها از خطرات جدی جلوگیری می کند، بلکه فرصتی برای تجربه ی سبک زندگی سالم تر هم هست.
شما چه تجربه ای در زمینه خوراکی های ممنوعه دوران بارداری دارید؟
آیا غذایی بوده که بعدا متوجه شدید نباید در بارداری مصرف می کردید؟
تجربه یا توصیه ای دارید که بتواند به مادران دیگر کمک کند؟
لطفا در بخش دیدگاه ها با ما به اشتراک بگذارید. تجربه شما می تواند برای یک مادر دیگر بسیار ارزشمند باشد.
