خشکی واژن در بارداری و شیردهی

تجربه تغییرات و علائم ناخوشایند در طول دوران بارداری و پس از آن کاملا طبیعی است. برخی از این تغییرات شناخته شده و زیاد درباره شان صحبت می شود، مثل حالت تهوع صبحگاهی یا خستگی شدید، اما برخی دیگر کمتر مورد بحث قرار می گیرند، مانند تغییرات ترشحات واژن یا خشکی واژن. در این مقاله، به بررسی علت خشکی واژن در بارداری و شیردهی چیست؟ و راه های مقابله با آن می پردازیم تا با مطالعه این مطلب، نگرانی شما کاهش پیدا کند و اطلاعات مفیدی برای مراقبت از خود داشته باشید.

آیا خشکی واژن در بارداری طبیعی است؟

تغییر در میزان و نوع ترشحات واژن در دوران بارداری امری طبیعی است و بسیاری از مادران آن را تجربه می کنند. در بیشتر موارد، افزایش ترشحات به دلیل بالاتر رفتن سطح هورمون استروژن اتفاق می افتد. این ترشحات اضافی به محافظت از رحم در برابر عفونت ها کمک می کنند و یک مکانیسم دفاعی طبیعی بدن است.

همچنین ممکن است تغییراتی در قوام ترشحات مشاهده شود. به ویژه در اواخر سه ماهه سوم بارداری، برخی مادران متوجه ترشحاتی چسبناک و ژله ای با رنگ صورتی می شوند که بدن خود را برای زمان زایمان آماده می کند. این وضعیت معمولا جای نگرانی ندارد و یک روند طبیعی بدن است.

با این حال، خشکی واژن در بارداری کمتر دیده می شود، اما غیرمعمول نیست. کاهش ترشحات ممکن است به ویژه هنگام رابطه جنسی احساس شود و ایجاد اصطکاک یا ناراحتی کند. بسیاری از مادران در دوران بارداری کاهش میل جنسی را تجربه می کنند که خود می تواند باعث احساس خشکی و ناراحتی شود. اگر رابطه جنسی دردناک یا ناراحت کننده بود، لازم است بلافاصله رابطه متوقف شود و هم شریک و هم پزشک در جریان قرار بگیرند. هیچ گاه نباید تحت فشار برای داشتن رابطه جنسی باشید اگر تمایلی ندارید. همچنین در صورتی که تغییر قابل توجهی در ترشحات خود مشاهده می کنید، چه افزایش باشد و چه کاهش، بهتر است با پزشک مشورت کنید.

خشکی واژن پس از زایمان

پس از زایمان، خشکی واژن شایع تر است و به ویژه در دوران شیردهی بیش تر دیده می شود. دلیل این امر کاهش سطح هورمون استروژن در دوران شیردهی است که منجر به کاهش ترشحات و گاهی افزایش حساسیت و تنگی واژن می شود. هورمون های دیگر مانند پرولاکتین نیز می توانند باعث کاهش میل جنسی شوند.

استفاده از روان کننده ها، کرم ها یا شیاف های حاوی استروژن واژینال و همچنین کاهش تدریجی شیردهی، معمولا خشکی واژن در بارداری و شیردهی را بهبود می بخشد و تجربه جنسی راحت تر می شود. این درمان ها به بازگشت رطوبت طبیعی واژن کمک می کنند و ناراحتی را کاهش می دهند.

علت خشکی واژن در بارداری و شیردهی چیست؟

شایع ترین علت خشکی واژن در بارداری و شیردهی، کاهش سطح هورمون ها است. خشکی واژن معمولا در دوره های یائسگی و پیش یائسگی به دلیل کاهش استروژن دیده می شود. همچنین دوران شیردهی یکی دیگر از زمان هایی است که کاهش سطح استروژن منجر به خشکی واژن می شود.

علاوه بر این، عوامل دیگری می توانند باعث کاهش ترشحات، نازک شدن، خشکی و التهاب دیواره های واژن شوند. برخی از این عوامل عبارتند از:

• مصرف داروهای ضدافسردگی
• داروهای ضد حساسیت (مانند داروهای سرماخوردگی یا آلرژی)
• برخی بیماری های خودایمنی مانند سندرم شوگرن
• دیابت
• استرس و اضطراب زیاد
• کم آبی بدن
• درمان های هورمونی
• استفاده از محصولات معطر یا عطری در اطراف واژن
• عدم تحریک جنسی کافی

اگر خشکی یا تحریک واژن دارید، مهم است که با پزشک مشورت کنید. بعضی عفونت ها نیز می توانند باعث خشکی، سوزش، خارش و دیگر علائم ناراحت کننده شوند. تشخیص علت اصلی مشکل، کلید درمان مؤثر و سریع است.

خشکی واژن در بارداری و شیردهی چگونه درمان می شود؟

خشکی واژن در بارداری و شیردهی و همچنین مراحل مختلف زندگی برای بسیاری از مادران تجربه ای رایج است و هیچ دلیلی برای شرمندگی وجود ندارد. گاهی خشکی به دلیل عدم تعادل هورمونی، بیماری های زمینه ای یا مصرف داروها ایجاد می شود که خارج از کنترل شماست. در هر صورت، مشاوره با پزشک برای دریافت راهکارهای شخصی سازی شده بسیار مهم است. قبل از شروع هر روش درمانی جدید، به ویژه در دوران بارداری یا شیردهی، حتما نظر پزشک خود را جویا شوید.

درمان عفونت های زمینه ای

برخی عفونت ها می توانند باعث علائم ناخوشایند واژن شوند، از جمله خشکی، تحریک، درد و خارش. بهتر است با پزشک خود درباره تست های مربوط به عفونت های مقاربتی، عفونت های قارچی، واژینوز باکتریال و دیگر عفونت ها مشورت کنید. درمان نکردن این عفونت ها می تواند اثرات طولانی مدت منفی بر سلامت واژن داشته باشد.

استفاده از استروژن

داروهای جایگزین استروژن می توانند به افزایش رطوبت واژن کمک کنند. این داروها در اشکال مختلفی ارائه می شوند:

• استروژن با دوز پایین: به صورت کرم، قرص یا حلقه واژینال و با استفاده از اپلیکاتور در واژن قرار می گیرند.
• اسپمیفِن (Ospemifene): داروی خوراکی انتخابی استروژن که برای برخی افراد تجویز می شود.
• DHEA (دهیدروآندروسترون): به صورت شیاف واژینال استفاده می شود.

این داروها برای همه مناسب نیستند. به عنوان مثال، اسپمیفِن و DHEA معمولا در دوران بارداری یا شیردهی توصیه نمی شوند و بیشتر برای زنان یائسه تجویز می شوند. حتما با پزشک خود درباره مناسب بودن دارو و مزایا و ریسک های آن مشورت کنید.

استفاده از روان کننده ها

انواع مختلفی از روان کننده ها (لِب) در بازار وجود دارند که می توانند به کاهش خشکی واژن در بارداری و شیردهی کمک کنند. نکته مهم این است که هنگام استفاده از روان کننده، محصولی انتخاب کنید که تعادل طبیعی میکروبی واژن را به هم نزند و برای استفاده در دوران بارداری، شیردهی یا تلاش برای بارداری (TTC) بی خطر باشد.

برخی برندها محصولات ویژه ای دارند، مانند روان کننده های مبتنی بر آب که فاقد پارابن هستند و با اسپرم سازگارند. استفاده از این محصولات می تواند در افزایش راحتی و کاهش اصطکاک هنگام رابطه جنسی مؤثر باشد. قبل از امتحان هر محصول جدید، حتما با پزشک یا ماما مشورت کنید تا مطمئن شوید که برای شرایط شما مناسب است.

هیدراته ماندن (نوشیدن آب کافی)

در دوران شیردهی، مقدار زیادی آب از طریق شیر مادر از بدن دفع می شود و همچنین در دوران بارداری نیاز بدن به آب افزایش می یابد. بنابراین نوشیدن مقدار کافی آب و دریافت الکترولیت ها بسیار مهم است.

هیدراته ماندن نه تنها به سلامت عمومی بدن کمک می کند، بلکه می تواند به حفظ رطوبت پوست و افزایش رطوبت طبیعی واژن نیز کمک کند. مصرف منظم آب و مایعات سالم باعث می شود خشکی واژن در بارداری و شیردهی کاهش یابد و احساس راحتی بیشتری داشته باشید. این موضوع به ویژه در دوران شیردهی اهمیت زیادی دارد، زیرا کم آبی می تواند خشکی واژن و خستگی عمومی را تشدید کند.

رابطه جنسی در دوران بارداری و پس از زایمان

رابطه جنسی در دوران بارداری برای اکثر مادران سالم بی خطر است، به شرطی که بارداری بدون مشکل باشد و پزشک آن را پرخطر ندانسته باشد. مطالعات نشان می دهد رابطه جنسی در دوران بارداری می تواند فوایدی نیز داشته باشد، از جمله:

• تقویت صمیمیت بین زوجین
• کاهش درد
• بهبود کیفیت خواب
• افزایش حس شادی و روحیه

پس از زایمان، زمان مناسب برای شروع رابطه جنسی ممکن است برای هر مادر متفاوت باشد. بسیاری از پزشکان توصیه می کنند حداقل چهار تا شش هفته پس از زایمان صبر کنید، اما برای برخی مادران، رابطه جنسی ممکن است حتی ماه ها پس از زایمان راحت نباشد و نیاز به زمان بیشتری برای بهبود داشته باشد.

اگر قصد برقراری رابطه جنسی در دوران بارداری یا پس از زایمان دارید، حتما ابتدا با پزشک مشورت کنید. در صورتی که درد یا ناراحتی داشتید، فورا رابطه را متوقف کرده و وضعیت را بازبینی کنید. استفاده از روان کننده های سازگار با شرایط بارداری و شیردهی می تواند تجربه ای راحت تر و بدون اصطکاک ایجاد کند.

سخنی از نی نی تینی

خشکی واژن در بارداری و شیردهی تجربه ای طبیعی و شایع است که بسیاری از مادران آن را تجربه می کنند. رعایت نکاتی مانند استفاده از روان کننده های مناسب، هیدراته ماندن بدن با مصرف آب و مایعات کافی، تغذیه سالم و استراحت کافی می تواند به کاهش ناراحتی و افزایش راحتی کمک کند. همچنین، مشورت با پزشک درباره تغییرات ترشحات واژن و درمان های ممکن، گام مهمی برای حفظ سلامت واژن و جلوگیری از عفونت ها است.

به یاد داشته باشید که صمیمیت و گفتگو با شریک زندگی درباره این موضوع می تواند تجربه جنسی را راحت تر کند و اضطراب شما را کاهش دهد. هر زمان که تغییر غیرعادی یا ناراحتی احساس کردید، به پزشک مراجعه کنید تا علت اصلی شناسایی و درمان مناسب ارائه شود. مراقبت از خود در این دوران به شما کمک می کند سلامت جسمی و روانی خود و نوزادتان را حفظ کنید.