خشکی بینی در کودکان یکی از مشکلات شایع است که می تواند در هر فصلی، به ویژه زمستان و زمان آلرژی ها، رخ دهد. این وضعیت باعث احساس ناراحتی، گرفتگی، ترک خوردگی و حتی خونریزی بینی می شود. علت خشکی بینی در کودکان معمولا به عوامل محیطی مانند هوای خشک، آلرژی، سرماخوردگی یا کم آبی بدن برمی گردد.
در این مقاله می خوانیم، خوشبختانه با روش های خانگی ساده مثل استفاده از بخور، اسپری سالین، وازلین یا نوشیدن مایعات می توان به راحتی برای درمان خشکی بینی در کودکان اقدام کرد و همچنین با رعایت نکات پیشگیرانه، احتمال بروز این مشکل را کاهش داد.
دلایل خشکی بینی در کودکان
خشکی بینی در کودکان می تواند به دلایل مختلفی رخ دهد و همیشه نشانه ی بیماری جدی نیست. با این حال، شناخت علت آن کمک می کند تا بهتر بتوانید شرایط کودک را مدیریت کنید و در صورت نیاز به پزشک مراجعه کنید. برخی از علت های خشکی بینی در کودکان شامل موارد زیر است:
1- هوای خشک و استفاده از وسایل گرمایشی
در فصل های سرد سال که از بخاری یا شوفاژ استفاده می شود، رطوبت هوا کاهش پیدا می کند. این خشکی هوا باعث می شود مخاط بینی کودک که به طور طبیعی وظیفه ی مرطوب نگه داشتن راه های تنفسی را دارد، خشک شود.
2- آلرژی های فصلی یا محیطی
کودکانی که آلرژی دارند، بیشتر دچار عطسه، آبریزش یا خشکی بینی می شوند. تماس با گردوغبار، دود سیگار، بوی تند مواد شوینده یا حتی گرده ی گیاهان می تواند علت خشکی بینی در کودکان باشد.
3- سرماخوردگی و عفونت های ویروسی
وقتی کودک دچار سرماخوردگی یا آنفولانزا می شود، بدن برای مقابله با ویروس ها مخاط بیشتری تولید می کند. اما بعد از مدتی، به دلیل گرفتگی یا شست وشوهای مکرر بینی، مجاری بینی خشک می شوند.
4- مصرف داروها
برخی داروها مثل آنتی هیستامین ها (برای آلرژی) یا اسپری های ضداحتقان بینی می توانند باعث کاهش ترشحات بینی و خشکی آن شوند.
5- کم آبی بدن (Dehydration)
اگر کودک در طول روز آب کافی ننوشد یا دچار تب و تعریق زیاد شود، بدنش دچار کم آبی خواهد شد. در نتیجه، بینی نیز خشک و حساس می شود.
6- عوامل محیطی دیگر
- قرار گرفتن طولانی مدت در معرض باد یا آفتاب
- زندگی در شهرهایی با آلودگی هوا
- استفاده بیش از حد از دستمال برای پاک کردن بینی
چه زمانی باید نگران شد؟
اگر خشکی بینی کودک بیش از چند روز ادامه داشته باشد، همراه با خونریزی مکرر، درد یا تب باشد، بهتر است حتما به پزشک مراجعه کنید.
درمان ها و راهکارهای خانگی
خشکی بینی در کودکان یکی از مشکلات شایعی است که بیشتر در فصول سرد یا زمان هایی که کودک دچار آلرژی می شود، رخ می دهد. این حالت می تواند باعث ناراحتی، خارش، ترک خوردگی و حتی خونریزی بینی شود. خوشبختانه روش های خانگی متنوعی برای درمان خشکی بینی در کودکان وجود دارد که هم ایمن هستند و هم به راحتی در خانه قابل انجام اند. در ادامه به معرفی شش روش مؤثر و یک توصیه ی ویژه می پردازیم.
1- استفاده از وازلین (Petroleum Jelly)
یکی از ساده ترین روش ها برای کاهش خشکی بینی در کودکان، استفاده از مقدار بسیار کمی وازلین است. کافی است با نوک انگشت یا یک گوش پاک کن تمیز، لایه ی نازکی از وازلین را داخل بینی کودک بزنید. این کار باعث مرطوب شدن مجاری بینی و کاهش ترک خوردگی می شود.
- توجه داشته باشید که استفاده ی مداوم و طولانی مدت از وازلین توصیه نمی شود.
- بهتر است مقدار زیادی استفاده نشود، چون احتمال دارد وارد ریه شود و مشکلات تنفسی ایجاد کند.
- اگر کودک شما بیماری مزمن ریوی دارد، قبل از استفاده از این روش حتما با پزشک مشورت کنید.
2- استفاده از دستگاه بخور یا رطوبت ساز (Humidifier)
خشکی هوا یکی از اصلی ترین علت های خشکی بینی در کودکان است. خوابیدن در اتاقی که رطوبت کافی ندارد، می تواند مجاری بینی کودک را خشک کند. استفاده از دستگاه بخور سرد در اتاق کودک هنگام خواب، کمک می کند تا هوا مرطوب شده و بینی کودک نرم و راحت تر نفس بکشد.
- دستگاه را در مرکز اتاق بگذارید تا رطوبت به طور یکنواخت پخش شود.
- از آب مقطر یا جوشیده ی خنک شده استفاده کنید تا رسوب مواد معدنی در دستگاه ایجاد نشود.
- فراموش نکنید که دستگاه را مرتب تمیز کنید تا از رشد قارچ و باکتری جلوگیری شود.
3- اسپری بینی سالین (Saline Nasal Spray)
اسپری های سالین یا آب نمک یکی از امن ترین و سریع ترین روش ها برای درمان خشکی بینی در کودکان هستند. این اسپری ها حاوی کلرید سدیم اند و علاوه بر مرطوب کردن بینی، گردوغبار، آلودگی و آلرژن ها را هم پاک می کنند.
- برخی خانواده ها ترجیح می دهند از ژل سالین استفاده کنند که ماندگاری بیشتری دارد.
- استفاده از اسپری های دارویی (مثل ضداحتقان ها) برای رفع خشکی توصیه نمی شود، چون ممکن است خشکی را بدتر کنند.
4- شست وشوی بینی یا سینوس رینس (Sinus Rinse)
شست وشوی بینی با محلول آب استریل یا آب جوشیده ی سردشده می تواند به پاک سازی ترشحات، آلرژن ها و گردوغبار کمک کند. این روش که به “سینوس رینس” یا شست وشوی بینی شناخته می شود، جریان طبیعی و سالم هوا در بینی را حفظ می کند.
- برای این کار می توانید از وسایلی مثل “نتی پات” یا بطری های مخصوص شست وشوی بینی استفاده کنید.
- حتما از آب مقطر یا آب جوشیده ی سردشده استفاده کنید. هرگز از آب لوله کشی خام استفاده نکنید، چون ممکن است عفونت جدی ایجاد کند.
5- دستمال مرطوب (Damp Wipes)
اگر بینی کودک حساس است، می توانید دستمال کاغذی را کمی مرطوب کنید و به آرامی روی داخل بینی یا اطراف آن بکشید. این کار جلوی ترک خوردگی و خشکی بیش از حد را می گیرد.
- بهتر است از دستمال مرطوب کودک استفاده نکنید، چون بعضی از آن ها دارای عطر یا مواد شیمیایی هستند که می توانند حساسیت ایجاد کنند.
6- بخار و حمام گرم (Steam or Sauna)
استنشاق بخار یکی از روش های قدیمی اما مؤثر برای رفع خشکی بینی است. می توانید کودک را در حمام گرم ببرید یا حوله ای روی سر او بگذارید و مقابل ظرفی از آب داغ بنشانید تا بخار وارد بینی شود. این روش برای رفع خشکی موقت و باز کردن مجاری بینی بسیار مؤثر است.
نکته ی مهم: بدن را از داخل مرطوب نگه دارید
خشکی بینی فقط به دلیل شرایط بیرونی نیست؛ کم آبی بدن هم می تواند نقش مهمی داشته باشد. بنابراین مطمئن شوید کودک در طول روز به اندازه کافی آب یا مایعاتی مثل دمنوش های ملایم مناسب سنش (با مشورت پزشک) مصرف کند.
آیا خشکی بینی خطرناک است؟
در بیشتر موارد نه، اما اگر با خونریزی مداوم یا درد شدید همراه باشد، باید به پزشک مراجعه کرد.
بهترین دارو برای خشکی بینی در کودکان چیست؟
اغلب نیازی به داروی شیمیایی نیست. اسپری های سالین و روش های خانگی کافی هستند. اما در صورت تداوم، پزشک بهترین درمان را پیشنهاد می کند.
سخنی از نی نی تینی
اگر کودک شما دچار خشکی بینی شده است، نگران نباشید. بیشتر موارد با روش های ساده ی خانگی مانند استفاده از وازلین، بخور سرد، اسپری سالین، شست وشوی بینی و نوشیدن مایعات برطرف می شوند. اما اگر مشکل ادامه داشت یا همراه با علائم دیگری مثل خونریزی شدید یا تب بود، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.
شما چه تجربه ای از خشکی بینی در کودکان دارید؟ آیا تا به حال از روش های خانگی مثل بخور یا اسپری سالین استفاده کرده اید؟ تجربه های خود را با دیگر مادران در میان بگذارید تا همه از آن بهره مند شوند.
