وقتی جفت در قسمت جلویی رحم، یعنی نزدیک به شکم مادر تشکیل می شود، به آن جفت قدامی می گویند. این حالت یکی از وضعیت های شایع جفت در دوران بارداری است. در چنین حالتی، ممکن است مادر دیرتر از معمول حرکات جنین را حس کند یا شنیدن صدای قلب جنین برای پزشک کمی سخت تر شود. با این حال، جفت قدامی معمولا هیچ عارضه ای برای مادر یا جنین ایجاد نمی کند.
جفت قدامی چیست؟
جفت قدامی به وضعیتی گفته می شود که جفت در جلوی رحم، نزدیک به دیواره شکم مادر قرار می گیرد. این وضعیت معمولا در سونوگرافی بین هفته 18 بارداری تا هفته 21 بارداری مشخص می شود و جای نگرانی ندارد.
جفت بخشی حیاتی از بارداری است که در محلی که تخمک بارور به دیواره رحم متصل می شود، شکل می گیرد. وظیفه اش رساندن اکسیژن، هورمون ها و مواد مغذی از بدن مادر به جنین از طریق بند ناف است و همچنین مواد زائد جنین را از بدن او خارج می کند. در بیشتر موارد، جفت در قسمت پشتی یا بالای رحم رشد می کند؛ اما در جفت قدامی، جفت در جلوی رحم تشکیل می شود. می توان گفت که جفت قدامی مانند یک بالشت نرم بین شکم مادر و جنین عمل می کند.
همچنین باید بدانید که جایگاه جفت در طول رشد رحم می تواند تغییر کند. یعنی ممکن است ابتدا در جلو باشد، اما در ادامه به بالای رحم حرکت کند. بنابراین، وجود جفت قدامی لزوما تأثیر منفی بر بارداری ندارد و در اغلب موارد مادر اصلا متوجه حضور آن نمی شود.
چرا برخی مادران دچار جفت قدامی می شوند؟
پزشکان هنوز دلیل مشخصی برای اینکه چرا تخمک بارور در جلوی رحم لانه گزینی می کند، پیدا نکرده اند. به طور کلی، دیواره جلویی رحم هم یک محل طبیعی و مناسب برای اتصال تخمک و رشد جفت به شمار می رود. این موقعیت تأثیری بر عملکرد جفت در تغذیه جنین ندارد و نباید موجب نگرانی شود.
جفت قدامی چقدر رایج است؟
وجود جفت در جلوی رحم پدیده ای رایج است. طبق مطالعات، در حدود 50 درصد از بارداری ها، جفت در موقعیت قدامی قرار دارد. برخی تحقیقات نیز نشان داده اند که احتمال وجود جفت در موقعیت قدامی در افرادی که گروه خونی O مثبت دارند، بیشتر است. مطالعه ای دیگر نیز احتمال داده که خوابیدن روی شکم هنگام لقاح ممکن است به لانه گزینی تخمک در جلوی رحم منجر شود. البته هنوز شواهد علمی کافی برای تأیید این فرضیات وجود ندارد.
تفاوت جفت قدامی و خلفی چیست؟
محل قرارگیری جفت به جایی بستگی دارد که تخمک بارور به آن متصل می شود. جفت می تواند در بخش های مختلف رحم رشد کند، که به شرح زیر است:
- جفت خلفی: در قسمت پشتی رحم و نزدیک به ستون فقرات.
- جفت قدامی: در جلوی رحم و نزدیک شکم مادر.
- جفت پایین قرار گرفته (Low-lying): در بخش پایینی رحم، که ممکن است بخشی یا تمام دهانه رحم را بپوشاند.
- جفت جانبی: در سمت راست یا چپ رحم.
- جفت فوندال (بالایی): در قسمت بالایی رحم.
آیا جفت قدامی بر روند بارداری تأثیر دارد؟
خیر، در اغلب موارد برای جنین خطری ندارد. تنها تفاوت آن با سایر موقعیت های جفت این است که ممکن است مادر دیرتر از سایرین حرکات جنین را حس کند. همچنین پزشک ممکن است در تشخیص صدای قلب جنین با دستگاه داپلر زمان بیشتری صرف کند. برخی روش های تشخیصی مانند آمنیوسنتز نیز ممکن است کمی پیچیده تر شوند.
علائم جفت قدامی چیست؟
معمولا علائم خاصی ایجاد نمی کند، اما چند نشانه وجود دارد که ممکن است مادر را از موقعیت جفت آگاه کند:
- ضربان قلب جنین: ممکن است شناسایی ضربان قلب جنین با داپلر زمان بیشتری ببرد، زیرا جفت بین دستگاه و جنین قرار گرفته است.
- احساس حرکات جنین: معمولا حرکات جنین بین هفته 18 بارداری تا هفته 20 بارداری قابل احساس هستند. اما در مادرانی با جفت قدامی ممکن است این حرکات تا بعد از هفته 20 بارداری حس نشوند یا حرکات ضعیف تر از معمول باشند، زیرا جفت مانند بالشتک نرمی بین شکم و جنین عمل می کند.
علت تشکیل جفت قدامی چیست؟
هیچ عامل قابل کنترلی از سوی مادر وجود ندارد که باعث جفت قدامی شود. زمانی که تخمک بارور شده در رحم لانه گزینی می کند، جفت در همان محل تشکیل می شود. این محل ممکن است جلو، عقب یا بالا و پایین رحم باشد. بنابراین، جفت قدامی کاملا طبیعی است و عملکرد طبیعی جفت را تحت تأثیر قرار نمی دهد.
آیا جفت قدامی خطرناک است؟
در بیشتر موارد، خطری برای مادر یا جنین ندارد، اما ممکن است با برخی شرایط زیر همراه شود:
- جفت سرراهی (Placenta Previa): وضعیتی که در آن جفت دهانه رحم را به طور کامل یا جزئی می پوشاند. این مشکل ممکن است باعث خونریزی خفیف تا شدید واژینال شود و روند زایمان را پیچیده کند.
- زایمان سزارین: در صورت وجود جفت سرراهی، احتمال اینکه مادر نیاز به زایمان سزارین داشته باشد بیشتر می شود، زیرا جنین نمی تواند از مسیر طبیعی متولد شود.
- درد کمر در زایمان: داشتن جفت قدامی ممکن است احتمال قرارگیری جنین در وضعیت “اکسی پوت خلفی” (یعنی پشت سر جنین به سمت کمر مادر باشد) را افزایش دهد. این وضعیت ممکن است باعث زایمان طولانی تر و درد بیشتر در ناحیه کمر شود.
حرکات جنین در جفت قدامی چگونه حس می شود؟
وقتی جفت در جلوی رحم قرار گرفته باشد، مادر ممکن است به سختی حرکات جنین را حس کند، زیرا جفت مانند یک سد بین جنین و دیواره شکم عمل می کند. معمولا تا بعد از هفته 20 بارداری حرکات مشخصی حس نمی شوند، چرا که پیش از این زمان، ضربات جنین ممکن است آن قدر قوی نباشد که از جفت عبور کند و به شکم مادر برسد.
آیا جفت قدامی باعث بزرگ تر شدن شکم می شود؟
خیر، داشتن جفت در موقعیت قدامی تأثیری بر اندازه یا شکل ظاهری شکم مادر ندارد. جفت، عضوی نازک و نسبتا تخت است، بنابراین وجود آن در جلوی رحم باعث تغییر خاصی در فرم ظاهری شکم نخواهد شد.
تشخیص و درمان جفت قدامی در بارداری
جفت قدامی چگونه تشخیص داده می شود؟
محل قرارگیری جفت معمولا در سونوگرافی بین هفته 18 بارداری تا هفته 20 بارداری مشخص می شود. این سونوگرافی که گاهی با نام «اسکن آناتومی» شناخته می شود، اندازه و رشد اندام های جنین را بررسی می کند. با بزرگ شدن رحم، موقعیت جفت هم ممکن است تغییر کند. به همین دلیل، جفت قدامی معمولا تا حدود هفته 20 بارداری به طور قطعی تشخیص داده نمی شود.
آیا جفت قدامی نیاز به درمان دارد؟
درمان خاصی وجود ندارد، چرا که در اغلب موارد مشکلی ایجاد نمی کند. تنها زمانی نیاز به پیگیری پزشکی ویژه وجود دارد که جفت پایین قرارگرفته (پلاسنتا پرویا) یا شرایط خاص دیگری در بارداری دیده شود.
آیا با وجود جفت قدامی می توان زایمان طبیعی داشت؟
بله، داشتن جفت در موقعیت قدامی مانعی برای زایمان طبیعی نیست. موقعیت جفت تأثیری بر نوع زایمان شما ندارد، مگر اینکه با جفت پایین قرارگرفته همراه باشد. در این صورت ممکن است نیاز به زایمان سزارین باشد.
آیا جفت قدامی روی سزارین تأثیر می گذارد؟
خیر، جفت در موقعیت قدامی به خودی خود تأثیری بر انجام سزارین ندارد. پزشک شما با استفاده از سونوگرافی محل دقیق جفت را تعیین می کند تا مناسب ترین ناحیه برای ایجاد برش مشخص شود و خطری برای شما یا جنین وجود نداشته باشد.
پیشگیری از جفت قدامی
چگونه می توان از جفت قدامی پیشگیری کرد؟
هیچ راهی برای پیشگیری از قرار گرفتن جفت در بخش جلویی رحم وجود ندارد. جفت در همان ناحیه ای رشد می کند که تخمک بارور شده به دیواره رحم متصل شده است. این فرآیند کاملا طبیعی و خارج از کنترل فرد است.
چشم انداز و وضعیت آینده
اگر جفت من قدامی باشد، چه انتظاری باید داشته باشم؟
مهم ترین چالش جفت قدامی، دیرتر احساس کردن حرکات جنین است. اگر اولین بارداری تان باشد، ممکن است نسبت به احساس نکردن ضربه ها یا حرکات جنین دچار نگرانی شوید. اما با گذشت زمان و اطمینان از سلامت جنین، احتمالا اصلا متوجه وجود جفت قدامی نخواهید شد، زیرا مشکل خاصی ایجاد نمی کند.
آیا ممکن است جفت قدامی خودبه خود اصلاح شود؟
بله، جفت می تواند در طول بارداری موقعیت خود را تغییر دهد. با رشد رحم، ممکن است جفت از بخش جلویی به بالای رحم حرکت کند. در صورتی که جفت در نزدیکی دهانه رحم قرار گرفته باشد، پزشک در طول بارداری وضعیت آن را زیر نظر خواهد داشت.
زندگی با جفت قدامی
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنم؟
در صورت بروز علائم زیر، بهتر است بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرید:
- خونریزی واژینال
- انقباضات شکمی
- درد شدید در شکم یا کمر
- کاهش یا توقف حرکات جنین
چه سوالاتی باید از پزشکم بپرسم؟
در صورتی که به شما گفته شده جفت قدامی دارید، می توانید این سؤالات را از پزشک بپرسید:
- آیا وضعیت جفت بر سلامت جنین تأثیر دارد؟
- آیا لازم است در سبک زندگی یا فعالیت هایم تغییری ایجاد کنم؟
- آیا نیاز به مراقبت خاصی دارم؟
- آیا در ادامه بارداری این وضعیت می تواند تغییر کند یا مشکلی ایجاد کند؟
سخنی از نی نی تینی
جفت قدامی یکی از موقعیت های شایع جفت در بارداری است و معمولا جای نگرانی ندارد. اگر حرکات جنین را دیرتر از انتظار حس کردید یا سوالی درباره نوع زایمان خود دارید، با پزشک خود در میان بگذارید. او می تواند با بررسی دقیق سونوگرافی، به شما آرامش خاطر بدهد و مسیر بارداری تان را با اطمینان بیشتری پیش ببرد.
شما چه تجربه ای با جفت قدامی داشته اید؟
آیا در دوران بارداری تان با جفت قدامی مواجه شده اید؟ حرکات جنین را دیرتر حس کردید؟ تجربه تان از زایمان چگونه بود؟
اگر سوال، نگرانی یا تجربه ای در این زمینه دارید، خوشحال می شویم در بخش نظرات با ما و دیگر مادران به اشتراک بگذارید. پاسخ های شما می تواند راهگشای مادرانی باشد که تازه این مسیر را آغاز کرده اند.
