تیروئید فولیکولار نوعی سرطان تیروئید است که در غده تیروئید ایجاد می شود. این غده کوچک در جلوی گردن قرار دارد و مسئول تولید هورمون هایی است که متابولیسم بدن و سطح کلسیم خون را کنترل می کنند. خوشبختانه، تیروئید فولیکولار بسیار قابل درمان است و اغلب با درمان مناسب بهبودی کامل حاصل می شود.
پزشکان معمولا این سرطان را با جراحی درمان می کنند و بسته به مرحله سرطان، ممکن است درمان های رادیوتراپی یا داروهای سیستمیک نیز پس از جراحی تجویز شوند. پس از برداشتن تیروئید، ممکن است نیاز به درمان جایگزینی هورمون تیروئید داشته باشید تا سطح هورمون ها در بدن شما حفظ شود. در ادامه این مقاله به طور کامل در مورد این بیماری توضیح خواهیم داد.
تیروئید فولیکولار چیست؟
تیروئید فولیکولار نوعی سرطان تیروئید است که از سلول های فولیکولار غده تیروئید شروع می شود. غده تیروئید بخشی از سیستم غدد درون ریز بدن است و هورمون هایی تولید می کند که سوخت و ساز بدن و میزان کلسیم خون را کنترل می کنند. وقتی سلول های تیروئید به شکلی غیرطبیعی رشد کنند، سرطان تیروئید ایجاد می شود.
انواع مختلف سرطان تیروئید
سرطان تیروئید به چهار نوع اصلی تقسیم می شود:
- فولیکولار
- پاپیلاری
- مدولاری
- آناپلاستیک
پاتولوژیست ها با بررسی سلول های سرطانی زیر میکروسکوپ، نوع دقیق سرطان تیروئید را تشخیص می دهند. سرطان تیروئید ممکن است:
- خوب تمایز یافته (Well-differentiated): این نوع تومورها قابل درمان و اغلب قابل بهبود کامل هستند. تیروئید فولیکولار و پاپیلاری از این دسته هستند.
- بدون تمایز (Undifferentiated): درمان این تومورها سخت تر است. سرطان آناپلاستیک، نوع نادر و بسیار تهاجمی است و سرعت رشد بالایی دارد.
تفاوت تیروئید فولیکولار با پاپیلاری
هر دو از سلول های فولیکولار تیروئید شروع می شوند، اما سرطان پاپیلاری تیروئید بیشتر احتمال دارد به گره های لنفاوی منتشر شود و شیوع آن بالاتر از فولیکولار است.
تفاوت تیروئید فولیکولار با مدولاری
سرطان مدولاری از سلول های C تیروئید (مسئول تولید هورمون کلسیتونین) شروع می شود و اغلب جنبه خانوادگی دارد. این نوع سرطان نسبت به تیروئید فولیکولار تهاجمی تر و کمتر تمایز یافته است و شانس انتشار آن به گره های لنفاوی و سایر نقاط بدن بالاتر است.
گروه های در معرض خطر این بیماری و شیوع آن
این بیماری ممکن است در هر فردی ایجاد شود، اما اغلب در زنان مسن تر شایع تر است. حدود 10 تا 15 درصد از تمام سرطان های تیروئید را تیروئید فولیکولار تشکیل می دهد، در حالی که بیش از 70 درصد سرطان های تیروئید از نوع پاپیلاری هستند.
تاثیر تیروئید فولیکولار بر بدن
این سرطان ممکن است باعث ایجاد توده یا درد در گردن شود. تشخیص زودهنگام توسط پزشک می تواند شانس بهبودی کامل را افزایش دهد. بدون درمان، سرطان فولیکولار می تواند به دیگر بخش های بدن انتشار یابد (متاستاز) که درمان آن دشوارتر می شود.
علائم و علت تیروئید فولیکولار
علائم این بیماری چیست؟
در برخی افراد ممکن است هیچ علامتی مشاهده نشود، اما برخی علائم شایع عبارتند از:
- وجود توده (گره تیروئید) در گردن
- درد در گوش، فک یا گردن
- گرفتگی صدا یا خشونت صدا
- تورم گره های لنفاوی گردنی
- مشکل در تنفس یا بلع
علت این بیماری چیست؟
این سرطان زمانی ایجاد می شود که سلول های تیروئید به شکل غیرطبیعی رشد کنند. دلایل دقیق آن همیشه مشخص نیست، اما افرادی که در معرض تابش اشعه بوده اند، مانند افرادی که درمان رادیوتراپی داشته اند یا در محیط های دارای اشعه کار می کنند، در معرض خطر بیشتری هستند.
آیا تیروئید فولیکولار مسری است؟
خیر، این سرطان مسری نیست.
سرعت انتشار تیروئید فولیکولار
زمان انتشار سرطان به دیگر نقاط بدن مشخص نیست و ممکن است بلافاصله یا بعد از چند سال اتفاق بیفتد.
تشخیص تیروئید فولیکولار
چگونه پزشک این نوع سرطان را تشخیص می دهد؟
پزشک ممکن است توده ای در گردن شما هنگام معاینه فیزیکی مشاهده کند. گاهی توده هنگام انجام تصویربرداری برای بیماری های دیگر کشف می شود. روش های تشخیصی شامل:
- سی تی اسکن
- ام آر آی
- سونوگرافی
- رادیوگرافی ساده
تست های تشخیصی
اکثر گره های تیروئید غیرسرطانی (خوش خیم) هستند. اگر پزشک مشکوک شود، معمولا نمونه برداری با سوزن ظریف (FNA) توصیه می شود تا سلول ها زیر میکروسکوپ بررسی شوند و وجود سرطان تایید شود.
مدیریت و درمان تیروئید فولیکولار
جراحی
بیشتر سرطان های تیروئید فولیکولار با جراحی درمان می شوند، که شامل:
- برداشتن قسمتی از غده که تومور در آن قرار دارد (لوبکتومی)
- برداشتن کل غده تیروئید (تیرئیدکتومی کامل)
- برداشتن گره های لنفاوی نزدیک در صورت انتشار سرطان
سایر درمان ها
بسته به مرحله سرطان و انتشار آن به دیگر اعضای بدن، درمان های تکمیلی پس از جراحی ممکن است شامل:
- شیمی درمانی
- رادیوتراپی
- درمان با ید رادیواکتیو
- درمان هدفمند (داروهایی که سلول های سرطانی خاص را از بین می برند)
- درمان جایگزینی هورمون تیروئید
عوارض و مراقبت های بعد از درمان تیروئید فولیکولار
عوارض درمان تیروئید فولیکولار
درمان این نوع سرطان می تواند عوارض جانبی مختلفی ایجاد کند. برخی از این عوارض شامل موارد زیر هستند:
- اسهال و مشکلات گوارشی
- کاهش اشتها و بی میلی به غذا
- خستگی و ضعف عمومی
- ریزش مو
- تهوع و استفراغ
- مشکلات صحبت کردن و بلع
- کاهش تمرکز یا فراموشی موقت که گاهی به آن «مغز شیمی درمانی» (Chemo brain) گفته می شود
- ضعف جسمانی و کاهش انرژی
این عوارض معمولا موقتی هستند و با گذشت زمان و رعایت دستورالعمل های پزشک قابل کنترل می شوند. پزشک شما می تواند راهکارهایی برای کاهش این عوارض و ادامه زندگی روزمره ارائه دهد.
مدت زمان درمان تیروئید فولیکولار
مدت زمان درمان بسته به پاسخ بدن شما به درمان متفاوت است. پس از اینکه پزشک تشخیص دهد که سرطان از بین رفته و دیگر فعال نیست، درمان فعال متوقف می شود. اگر کل غده تیروئید شما برداشته شود، ممکن است لازم باشد داروی جایگزین هورمون تیروئید مصرف کنید تا سطح هورمون ها در بدن متعادل بماند و سلامت شما حفظ شود.
پیش آگهی و انتظار از زندگی
در صورت ابتلا به این بیماری چه انتظاری می توان داشت؟
با پزشک خود درباره مرحله سرطان و برنامه درمانی پیشنهادی صحبت کنید. پزشک شما می تواند در مدیریت عوارض درمان کمک کند تا بتوانید زندگی روزمره، کار و فعالیت های اجتماعی خود را ادامه دهید.
آیا تیروئید فولیکولار قابل درمان است؟
خبر خوب این است که تیروئید فولیکولار اغلب قابل درمان است، به خصوص اگر در مراحل اولیه تشخیص داده شود. در صورت مشاهده هر یک از علائم سرطان تیروئید یا وجود عوامل خطر، بهتر است فورا با پزشک خود مشورت کنید.
پیشگیری از تیروئید فولیکولار
متأسفانه، نمی توان راه مطمئنی برای پیشگیری از تیروئید فولیکولار ارائه کرد. اگر سابقه خانوادگی سرطان تیروئید یا سایر عوامل خطر دارید، با پزشک خود صحبت کنید تا مراحل مراقبتی و غربالگری لازم را انجام دهید.
زندگی با تیروئید فولیکولار
مراقبت های پس از درمان
پس از پایان درمان، حتما پیگیری منظم پزشکی داشته باشید. پزشک ممکن است انجام آزمایش های خون دوره ای برای بررسی سطح هورمون تیروئید و اطمینان از عدم بازگشت سرطان (عود) توصیه کند.
سخنی از نی نی تینی
تیروئید فولیکولار بسیار قابل درمان است و اغلب بهبود کامل حاصل می شود. اگر متوجه توده در گردن شدید یا در تنفس، صحبت کردن یا بلع مشکل دارید، حتما سریعا با پزشک مشورت کنید. درمان معمولا با جراحی آغاز می شود و بسته به شرایط، رادیوتراپی یا درمان های سیستمیک بعد از جراحی ممکن است توصیه شود.
اگر شما یا عزیزانتان با تیروئید فولیکولار مواجه شده اید، تجربیات خود را با ما به اشتراک بگذارید و سوالاتتان را از پزشکان ما بپرسید تا راهنمایی های کاربردی دریافت کنید. این کار به دیگر مادران نیز کمک می کند تا اطلاعات مفید و قابل اعتمادی درباره این سرطان داشته باشند.
