تکامل و رشد بینایی نوزادان

نوزادان از بدو تولد قادر به دیدن هستند، اما در ابتدا بینایی آن ها هنوز مبهم و تار است. جالب است بدانید که رشد بینایی نوزادان حتی قبل از تولد آغاز می شود؛ چشم های نوزاد در حدود هفته 27 بارداری شروع به باز شدن می کنند و در رحم، نوزاد می تواند روی اشیاء بزرگ تمرکز کند.

در بدو تولد، نوزادان نمی توانند به وضوح ببینند، اما قادر به تشخیص نور، چهره ها، اشکال بزرگ و حرکت هستند. به طور جالبی، چشم های نوزاد از نظر فیزیکی در زمان تولد توانایی دیدن خوب را دارند، اما مغز آن ها هنوز آماده پردازش تمام اطلاعات بصری نیست.

دکتر چاندانی پاتل دزوری، پزشک متخصص کودکان و عضو هیئت مشاوران پزشکی بیبی سنتر می گوید:

“به دلیل اینکه نوزادان هنوز نمی توانند تمرکز دقیقی داشته باشند، گاهی حرکات چشم آن ها ممکن است غیرعادی به نظر برسد، اما این کاملا طبیعی است. با این حال، اگر والدین نگران هستند، بهتر است نوزادشان توسط پزشک متخصص بررسی شود.”

بینایی نوزاد در طول سال اول زندگی به شکل قابل توجهی بهبود می یابد و تا زمانی که نوزاد 8 ماهه شود، دید او نسبتا واضح خواهد بود.

رشد بینایی نوزادان چه زمانی تکامل می یابد؟

حدود 3 تا 4 ماهگی، نوزادان می توانند تفاوت بین رنگ ها را تشخیص دهند و روی اشیاء کوچک تر تمرکز کنند. در این سن، ادراک عمق نیز شروع به شکل گیری می کند، به این معنی که نوزاد به تدریج می تواند فاصله و موقعیت اشیاء را بهتر درک کند.

نوزادان در این دوره توانایی ردیابی اشیاء متحرک با چشم ها و تشخیص جزئیات کوچک را به تدریج کسب می کنند. اگر نوزاد شما تا این سن قادر به دنبال کردن اشیاء متحرک نیست یا به نظر می رسد که در حرکت دادن یکی یا هر دو چشم در جهات مختلف مشکل دارد، حتما با پزشک مشورت کنید.

معاینات معمول رشد کودک شامل ارزیابی پایه ای بینایی است، اما معمولا غربالگری کامل بینایی تا 3 یا 4 سالگی انجام نمی شود.

همچنین اگر نوزاد نارس دارید، مهم است که این مراحل رشد بینایی را از تاریخ تقریبی زایمان (نه از روز تولد واقعی) محاسبه کنید تا ارزیابی دقیق تری داشته باشید.

نوزادان تا چه فاصله ای می توانند ببینند؟

نوزادان تازه متولد شده فقط می توانند حدود 15 تا 25 سانتی متر دورتر را ببینند. این فاصله دقیقا برای دیدن چهره کسی که آن ها را در آغوش گرفته کافی است. خوشبختانه، چهره شما در این سن جذاب ترین چیز برای نوزاد است، پس حتما زمان زیادی را به تماشای چهره به چهره با نوزاد اختصاص دهید.

در هفته اول پس از تولد، بینایی مرکزی نوزاد هنوز در حال توسعه است. ممکن است نوزاد بتواند روی یک شیء که جلوی او نگه داشته شده تمرکز کند، اما هنوز قادر به دنبال کردن آن با چشم هایش نیست.

رشد بینایی نوزادان در ماه های اول زندگی

نوزادان در یک ماهگی چقدر می توانند ببینند؟

در حدود یک ماهگی، نوزاد می تواند 20 تا 30 سانتی متر فاصله را ببیند. هرچند چشم های او ممکن است هنوز گهگاه بی هدف حرکت کنند یا حتی به سمت داخل یا خارج متمایل شوند، اما اکنون نوزاد شروع به استفاده همزمان از هر دو چشم می کند و می تواند چشم هایش را روی یک نقطه متمرکز کرده و یک جسم متحرک را دنبال کند.

دکتر چاندی دزوری، پزشک متخصص کودکان

“به دلیل اینکه نوزادان هنوز نمی توانند خوب تمرکز کنند، گاهی حرکات چشم آن ها ممکن است غیرعادی به نظر برسد، اما این کاملا طبیعی است.”

اگر یک جغجغه یا اسباب بازی کوچک را جلوی صورت نوزاد تکان دهید، اغلب توجه او جلب می شود. همچنین می توانید بازی چشم در چشم را امتحان کنید؛ یعنی نزدیک صورت نوزاد شوید و سر خود را آرام به طرفین حرکت دهید. اغلب نوزاد در این حالت چشمانش را روی چشمان شما قفل می کند و این برای تقویت رشد بینایی نوزاد بسیار مفید است.

نوزادان در دو ماهگی چقدر می توانند ببینند؟

در سن دو ماهگی، نوزاد می تواند افراد و اشیاء را تا فاصله حدود 45 سانتی متر دورتر ببیند. او ممکن است حتی بتواند حرکات شما را دنبال کند وقتی که نزدیکش هستید. هماهنگی دست و چشم در حال شکل گیری است و ممکن است متوجه شوید که نوزاد شروع به درست گرفتن یا کشیدن اشیاء می کند.

چشم های نوزاد ممکن است هنوز گهگاه به داخل یا خارج متمایل شوند؛ این کاملا طبیعی است و بخشی از روند رشد بینایی نوزادان است. اما اگر یک چشم همیشه به سمت بینی یا خارج متمایل بود، حتما این موضوع را با پزشک خود مطرح کنید، زیرا ممکن است نشانه ای از مشکل در کنترل عضلات چشم باشد.

نوزادان در سه ماهگی چقدر می توانند ببینند؟

در سه ماهگی، نوزاد قادر است افراد و اشیاء آشنا را از چند متر فاصله یا حتی در سراسر اتاق تشخیص دهد. همچنین توانایی تشخیص تفاوت رنگ ها در این سن افزایش می یابد.

در نتیجه، احتمالا نوزاد شروع به تمایل به رنگ های روشن و طرح های پیچیده تر می کند. برای تقویت این علاقه، می توانید تصاویر، کتاب ها، عکس ها و اسباب بازی های رنگارنگ و جذاب را نزدیک صورت نوزاد نشان دهید.

در این سن، ادراک عمق نوزاد هنوز کامل نشده است و او درک کامل از فاصله ها ندارد، اما به تدریج این توانایی شکل می گیرد.

نوزادان چه زمانی می توانند رنگ ها را ببینند؟

در رحم، حدود هفته 27 بارداری، نوزاد اولین رنگ خود را می بیند – رنگ قرمز!

نوزادان تازه متولد شده می توانند رنگ های روشن را ببینند، اما توانایی تشخیص تفاوت بین رنگ ها در آن ها محدود است. از آنجا که آن ها می توانند بین نور و تاریکی تمایز قائل شوند، کتاب ها و تصاویر با کنتراست بالا، به خصوص سیاه و سفید، برای نوزادان ایده آل هستند.

در سن حدود 2 تا 3 ماهگی، توانایی تشخیص رنگ نوزاد پیشرفت کرده و می تواند به خصوص رنگ های قرمز و سبز را تشخیص دهد. هنوز قادر به تمایز رنگ های بسیار مشابه یا رنگ های ملایم نیست، اما از بازی با اشیاء رنگارنگ نزدیک صورت خود لذت می برد.

در سن 5 تا 8 ماهگی، نوزاد می تواند طیف کامل رنگ ها را پردازش کند، هرچند بینایی رنگی او هنوز به اندازه یک بزرگسال پیشرفته نیست. در این سن، نوزاد همچنان جذب رنگ های روشن تر می شود و کمتر به رنگ های ملایم یا پاستلی توجه نشان می دهد.

چه زمانی نوزاد می تواند روی اشیاء تمرکز کند و آن ها را دنبال کند؟

در ماه های اول زندگی، شبکیه چشم و مغز نوزاد هنوز در حال شکل دهی اتصالات هستند که به او امکان می دهد اشیاء را دنبال کند و روی آن ها تمرکز داشته باشد.

• در یک ماهگی، نوزاد ممکن است بتواند روی یک جسم در فاصله حدود 7 تا 8 سانتی متر تمرکز کند، اما هنوز قادر به دنبال کردن آن با چشم نیست.
• در سه ماهگی، او قادر است تمرکز کند، اشیاء را دنبال کند و حتی با هماهنگی دست و چشم سعی کند به آن ها دست بزند.
• اگر تا چهار ماهگی نوزاد به طور مداوم اشیاء را دنبال نمی کند، حتما با پزشک مشورت کنید.

در سن 5 تا 8 ماهگی، ادراک عمق نوزاد به طور کامل فعال می شود و توانایی تمرکز و دنبال کردن اشیاء با هماهنگی دست و چشم همراه می شود، به طوری که می تواند با موفقیت به اشیاء دست بزند. مراقب باشید، احتمالا نوزاد شروع به گرفتن عینک یا موهای شما خواهد کرد!

نکات کلیدی برای رشد بینایی نوزادان

• نوزادان تازه متولد شده می توانند رنگ های روشن را ببینند، بین نور و تاریکی تمایز قائل شوند و روی یک جسم بزرگ (مثل چهره والدین) در فاصله 15 تا 30 سانتی متر تمرکز کنند.
• در سن 2 تا 3 ماهگی، نوزادان شروع به تشخیص رنگ های روشن و دنبال کردن اشیاء متحرک می کنند.
• توانایی دیدن رنگ ها، دنبال کردن اشیاء و ادراک عمق در حدود 5 تا 8 ماهگی به خوبی شکل می گیرد.

سخنی از نی نی تینی

رشد بینایی نوزادان یک روند تدریجی و شگفت انگیز است که از همان هفته های آخر بارداری شروع می شود و در طول سال اول زندگی به شکل قابل توجهی پیشرفت می کند. نوزادان تازه متولد شده توانایی تشخیص نور، تاریکی و اشیاء بزرگ را دارند و با گذشت ماه ها، توانایی تشخیص رنگ ها، ردیابی اشیاء متحرک و درک عمق در آن ها شکل می گیرد.

برای مادران، مهم است که این مراحل را بشناسند و محیطی پر از رنگ، نور و تحریک بصری مناسب فراهم کنند. بازی های ساده ای مثل نمایش تصاویر رنگارنگ، نزدیک شدن به صورت نوزاد، تکان دادن اسباب بازی ها و تعامل چشمی می تواند به رشد بینایی نوزاد کمک شایانی کند.

اگر نوزاد شما در مراحل مشخص شده نمی تواند اشیاء را دنبال کند، چشمانش همیشه به سمت داخل یا خارج متمایل است یا در هماهنگی دست و چشم مشکل دارد، حتما با پزشک متخصص مشورت کنید. تشخیص به موقع می تواند هرگونه مشکل بینایی را به سرعت شناسایی و درمان کند.