تومور ویلمز در کودکان

تومور ویلمز چیست؟

تومور ویلمز یکی از شایع ترین انواع سرطان کلیه در کودکان است. این تومور معمولا فقط در یکی از کلیه ها تشکیل می شود، اما در برخی موارد نادر، ممکن است هر دو کلیه را درگیر کند. تومور ویلمز اغلب تا پیش از سن 10 سالگی تشخیص داده می شود و در میان دختران کمی شایع تر از پسران است.

نگاهی کلی به تومور ویلمز

تومور ویلمز، که با نام های دیگری مانند نفروبلاستوما یا Wilms’ tumor نیز شناخته می شود، معمولا در نزدیکی مجرای ادراری (حالب) و در بافت کلیه ظاهر می شود. این نوع سرطان کلیه در حدود 90 درصد از موارد، در دوران کودکی و عمدتا زیر 5 سالگی بروز می کند.

جالب است بدانید که در برخی کودکان، تومور ویلمز بخشی از مجموعه ای از اختلالات مادرزادی است که از بدو تولد همراه آن ها بوده اند. این اختلالات، که به آن ها سندرم های مادرزادی گفته می شود، احتمال بروز تومور را بیشتر می کنند.

تومور ویلمز در چه افرادی دیده می شود؟

اگرچه در موارد بسیار نادر، بزرگسالان هم ممکن است به تومور ویلمز دچار شوند، اما این بیماری تقریبا به طور انحصاری در کودکان زیر 15 سال رخ می دهد. طبق آمار، بیش از 95 درصد موارد تا پیش از سن 10 سالگی شناسایی می شوند.

احتمال بروز این تومور در کودکان سیاه پوست بیشتر و در کودکان آسیایی کمتر گزارش شده است. همچنین، در خانواده هایی که سابقه ارثی تومور ویلمز را دارند، گرچه نادر است، اما احتمال انتقال ژنتیکی بیماری وجود دارد.

تومور ویلمز چقدر شایع است؟

در ایالات متحده آمریکا، سالانه حدود 500 کودک به این بیماری مبتلا می شوند. اگرچه این عدد ممکن است نسبت به سایر سرطان های شایع کودکی کمتر به نظر برسد، اما از آنجا که علائم آن ممکن است خاموش و غیرمشهود باشد، شناسایی و آگاهی از نشانه ها اهمیت زیادی دارد.

تومور ویلمز و ارتباط آن با سندرم های مادرزادی

در برخی موارد، کودکان مبتلا به تومور ویلمز دارای اختلالات مادرزادی هستند که احتمال ابتلا به این نوع سرطان را بیشتر می کند. این سندرم ها شامل موارد زیر می شوند:

1. سندرم بک ویث-ویدمن (Beckwith-Wiedemann syndrome)

کودکانی که به این سندرم مبتلا هستند، بین 5 تا 10 درصد احتمال دارد که به تومور ویلمز مبتلا شوند. ویژگی بارز این سندرم رشد بیش از حد برخی اعضای بدن است، به طوری که دو طرف بدن ممکن است اندازه های ناهماهنگی داشته باشند.

2. سندرم WAGR

در این سندرم که نامش از حروف اول چهار علامت بیماری گرفته شده، حدود 50 درصد کودکان دچار تومور ویلمز می شوند. از دیگر نشانه های این بیماری می توان به نبود عنبیه در چشم (آنیریدیا)، مشکلات کلیوی و ناهنجاری های دستگاه تناسلی اشاره کرد.

3. سندرم دنیس-دراش (Denys-Drash syndrome)

کودکانی که به این اختلال پیچیده دچار هستند، در ۹۰ درصد موارد به تومور ویلمز مبتلا می شوند. این سندرم علاوه بر کلیه، اندام های جنسی کودک را نیز تحت تأثیر قرار می دهد.

درمان و مدیریت تومور ویلمز

تومور ویلمز چگونه درمان می شود؟

درمان تومور ویلمز معمولا ترکیبی از جراحی و شیمی درمانی است. در برخی موارد نیز ممکن است پرتودرمانی به برنامه درمانی اضافه شود.

اگر تومور در مراحل اولیه باشد، هنوز گسترش نیافته و قابل برداشت کامل باشد، در بسیاری از کودکان کم خطر، تنها جراحی ممکن است کافی باشد. اما گاهی پزشک تصمیم می گیرد ابتدا با شیمی درمانی اندازه تومور را کاهش دهد تا عمل جراحی با خطر کمتر و اثربخشی بیشتری انجام شود.

نکاتی درباره شیمی درمانی:

• داروهای شیمی درمانی معمولا به صورت تزریق داخل وریدی (IV) تجویز می شوند.
• ممکن است شیمی درمانی به صورت سرپایی یا در بیمارستان انجام شود.
• برخی از کودکان ممکن است در طول درمان، دچار عوارض جانبی مانند تهوع، خستگی، ریزش مو یا ضعف عمومی شوند. در این صورت، لازم است والدین حتما موضوع را با پزشک در میان بگذارند؛ چرا که راه هایی برای کاهش این عوارض وجود دارد، از جمله داروهای پشتیبان و روش های مراقبتی ویژه.

آیا تومور ویلمز قابل درمان است؟

پاسخ کوتاه این است: بله، در بیشتر موارد تومور ویلمز قابل درمان است، به ویژه اگر به موقع تشخیص داده شود و درمان به درستی پیگیری گردد.

پیش آگهی و آینده بیمار مبتلا به تومور ویلمز

چشم انداز درمان در بیماران مبتلا به تومور ویلمز چگونه است؟

در بیشتر مراحل بیماری، پیش آگهی تومور ویلمز خوب است. زمانی که پزشک بتواند تومور را به طور کامل بردارد و هیچ سلول سرطانی دیگری در بدن کودک باقی نمانده باشد، احتمال بهبودی بسیار بالاست.

با این حال، نباید فراموش کرد که تومور ویلمز یک نوع سرطان است و اگرچه در بیشتر موارد موفقیت آمیز درمان می شود، همچنان می تواند تهدیدکننده زندگی باشد.

آیا تومور ویلمز کشنده است؟

تومور ویلمز اگرچه درمان پذیر است، اما در صورت پیشرفت، عدم درمان به موقع یا گسترش به اندام های دیگر، ممکن است کشنده باشد. بنابراین، پیگیری منظم و شروع درمان فوری، نقش کلیدی در نجات جان کودک دارد.

نرخ زنده ماندن بیماران چقدر است؟

حدود 90 درصد از کودکانی که تومور ویلمز در آن ها تشخیص داده می شود، حداقل ۵ سال پس از تشخیص زنده می مانند. البته این آمار بسته به مرحله بیماری، اندازه تومور، نوع بافت سرطانی (هیستولوژی) و پاسخ بدن به درمان ممکن است کمی متغیر باشد.

نکته جالب اینجاست که در گذشته تصور می شد کودکانی که زیر 2 سال سن دارند، احتمال بازگشت بیماری در آن ها کمتر است. اما امروزه سن به تنهایی به اندازه گذشته تأثیر تعیین کننده ندارد.

پیشگیری و مراقبت های بعد از درمان

آیا می توان از تومور ویلمز پیشگیری کرد؟

متأسفانه هیچ راه شناخته شده ای برای پیشگیری از تومور ویلمز وجود ندارد. بروز این بیماری نه به تغذیه، نه به سبک زندگی و نه به رفتارهای والدین یا کودک مربوط نیست. در برخی موارد نادر، ممکن است زمینه ژنتیکی وجود داشته باشد، اما حتی در این صورت نیز نمی توان پیش بینی یا پیشگیری دقیقی انجام داد.

چه زمانی باید با پزشک تماس بگیرم؟

اگر کودک شما در حال دریافت درمان برای تومور ویلمز است، باید با مشاهده هرگونه علائم جدید یا تشدید علائم قبلی، سریعا با پزشک تماس بگیرید. به ویژه اگر تب، بی حالی، تغییر در ادرار، یا درد شکمی جدید ظاهر شد، ممکن است نیاز به مراجعه فوری به بیمارستان باشد.

پزشک شما به طور کامل توضیح خواهد داد که در طول درمان و پس از آن، چه علائمی را باید جدی بگیرید؛ مثلا علائم عفونت ادراری یکی از نگرانی های رایج است.

همچنین بعد از درمان، معاینات و آزمایش های دوره ای برای اطمینان از سلامت کلیه ها و جلوگیری از بازگشت بیماری ضروری است.

چطور به حفظ سلامت کودک بعد از درمان کمک کنیم؟

برای حمایت از کودک بعد از درمان، به موارد زیر توجه کنید:

• مصرف مایعات کافی در روز برای حفظ عملکرد مناسب کلیه ها
• پرهیز از مصرف زیاد داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن، ناپروکسن و آسپرین. این داروها می توانند به کلیه آسیب برسانند، بنابراین پیش از مصرف هر دارو با پزشک مشورت کنید.
• انجام اندازه گیری منظم فشار خون برای اطمینان از سلامت عمومی بدن کودک

سخنی از نی نی تینی

اگر کودک شما به تومور ویلمز مبتلا شده، بهتر است با یک مرکز تخصصی در درمان سرطان های کودکان مشورت کنید. اگرچه این بیماری نادر است، اما خوشبختانه درمان پذیر است و بیشتر کودکان می توانند در مطالعات بالینی (Clinical Trials) شرکت کنند. این مطالعات کمک زیادی به پیشرفت روش های درمانی کرده اند.

مهم ترین اقدام پس از تشخیص، پیروی دقیق از برنامه های درمانی و مراقبتی پزشک است. مراجعه منظم به پزشک، انجام آزمایش ها و رعایت دستورات مراقبتی می تواند تأثیر زیادی در روند بهبودی داشته باشد.

سوالات متداول