غدد لنفاوی بخشی از سیستم ایمنی هستند و در سراسر بدن وجود دارند. آن ها ویروس ها و باکتری ها را فیلتر می کنند و در زمان عفونت یا التهاب، ممکن است متورم شوند. در کودکان، تورم زیر گوش یا نواحی دیگر معمولا به دلیل عفونت هایی مانند گلودرد یا تب است. همچنین عواملی مثل خراش، سوختگی یا نیش حشرات می توانند باعث این تورم شوند.در این مقاله در مورد دلایل متعدد تورم غدد لنفاوی در کودکان توضیح خواهیم داد.
تورم غدد لنفاوی در کودکان چیست؟
تورم غدد لنفاوی در کودکان، که به آن لنفادنوپاتی (Lymphadenopathy) نیز گفته می شود، به بزرگ شدن گره های لنفاوی یا همان غدد لنفاوی اشاره دارد. این غدد به شکل لوبیا هستند و در قسمت هایی از بدن مانند گردن، زیربغل، کشاله ران، قفسه سینه و شکم قرار دارند. گره های لنفاوی بخشی از سیستم ایمنی بدن هستند و نقش فیلتر کردن مایعی به نام لنف را بر عهده دارند. مایع لنف حاوی گلبول های سفید خون (لنفوسیت ها) است که به مقابله با عفونت ها کمک می کنند.
تورم غدد لنفاوی در کودکان می تواند فقط در یک ناحیه بدن مثل گردن دیده شود یا ممکن است چند ناحیه را به طور هم زمان درگیر کند. شایع ترین محل درگیری در کودکان، غدد لنفاوی گردنی (واقع در گردن) است.
تقریبا همه کودکان در طول دوران کودکی خود دچار تورم غدد لنفاوی می شوند، زیرا این تورم اغلب در اثر ابتلا به عفونت های ویروسی یا باکتریایی مثل سرماخوردگی، آنفلوآنزا یا گلودرد استرپتوکوکی ایجاد می شود.
علت تورم غدد لنفاوی در کودکان چیست؟
سیستم لنفاوی بخشی از سیستم ایمنی بدن است؛ سیستمی که وظیفه اصلی آن مبارزه با عفونت ها و دیگر بیماری هاست. وقتی بدن با میکروب یا بیماری مواجه می شود، سلول ها و مایعات خاصی در غدد لنفاوی تجمع می یابند تا به مقابله با عامل بیماری زا بپردازند. این تجمع باعث تورم و بزرگ شدن غدد می شود.
نکته مهم این است که تورم معمولا در نزدیکی محل عفونت دیده می شود؛ بنابراین محل تورم می تواند سرنخی برای تشخیص علت بیماری باشد. برای مثال، اگر نوزادی دچار عفونت در پوست سر شود، ممکن است غدد لنفاوی پشت گردن او بزرگ شوند. تورم در اطراف فک می تواند نشانه ای از عفونت در دندان یا دهان باشد.
در برخی بیماری های ویروسی مثل مونو (مونونوکلئوز عفونی) یا آبله مرغان، ممکن است چندین گروه از غدد لنفاوی در سراسر بدن درگیر شوند.
مهم ترین علل تورم غدد لنفاوی در کودکان شامل موارد زیر هستند:
- عفونت های ویروسی یا باکتریایی
- عفونت مستقیم یک غده لنفاوی یا گروه کوچکی از آن ها
- برخی سرطان ها (که البته معمولا با علائم دیگری همراه هستند)
- واکنش به برخی داروها مثل بعضی از آنتی بیوتیک ها یا داروهای ضدتشنج
- بیماری های خودایمنی مانند آرتریت جوانان (آرتریت روماتوئید نوجوانان) و سایر بیماری های مفصلی
علائم تورم غدد لنفاوی در کودکان چیست؟
در کودکان، لمس برخی غدد لنفاوی کوچک و متحرک زیر پوست، به ویژه در ناحیه گردن یا پشت گوش، کاملا طبیعی است. اما اگر این غدد بزرگ تر از حالت طبیعی شوند، احتمال دارد که نشانه ای از عفونت یا مشکل دیگر باشند.
علائم رایج تورم غدد لنفاوی در کودکان عبارتند از:
- توده های قابل لمس در زیر فک، اطراف یا پشت گردن، زیربغل، کشاله ران، قفسه سینه یا شکم
- احساس درد یا حساسیت در ناحیه متورم
- قرمزی یا گرمی در محل غدد بزرگ شده
بسته به علت، ممکن است علائم زیر نیز وجود داشته باشد:
- تب
- علائم تنفسی مثل گلودرد، گرفتگی بینی یا سرفه
- بی اشتهایی
- بدن درد
- سردرد
- خستگی یا بی حالی
- کاهش وزن بدون دلیل
- جوش یا بثورات پوستی
نکته مهم: علائم بالا ممکن است با علائم سایر بیماری ها مشابه باشند، بنابراین بهتر است کودک توسط پزشک بررسی شود تا علت دقیق مشخص گردد.
چگونه تورم غدد لنفاوی در کودکان تشخیص داده می شود؟
پزشک کودک ابتدا درباره سابقه بیماری های قبلی و علائم فعلی کودک سؤالات مختلفی می پرسد. برای نمونه، ممکن است بپرسد آیا کودک با کسی که عفونت هایی مثل گلودرد استرپتوکوکی داشته، در تماس بوده است یا خیر. همچنین ممکن است بپرسد آیا کودک اخیرا با گربه ای جوان در تماس بوده است، چون خراش ناشی از گربه می تواند باعث بزرگ شدن غدد لنفاوی شود (در بیماری ای به نام «بیماری خراش گربه»).
سپس پزشک نواحی مختلف بدن را معاینه می کند و به بررسی دقیق محل، اندازه، حساسیت به لمس، و مدت زمان تورم غدد می پردازد. در برخی موارد، ممکن است کودک به پزشک متخصص ارجاع داده شود یا نیاز به انجام آزمایش های تشخیصی باشد.
برخی آزمایش هایی که ممکن است برای تشخیص دلیل تورم غدد لنفاوی در کودکان انجام شوند عبارتند از:
- آزمایش خون (CBC): شمارش کامل سلول های خونی از جمله گلبول های قرمز، سفید، پلاکت ها و گلبول های جوان
- عکس برداری از قفسه سینه (X-ray): برای بررسی تورم غدد یا دیگر مشکلات در قفسه سینه
- نمونه برداری از غده لنفاوی (بیوپسی): در این روش نمونه ای از بافت غده برداشته شده و زیر میکروسکوپ بررسی می شود تا علت تورم مشخص شود
در برخی موارد، ممکن است نیاز به مراجعه به متخصص خون یا سرطان (هماتولوژیست یا آنکولوژیست کودکان) یا حتی جراح برای انجام بیوپسی باشد.
نکات کلیدی درباره تورم غدد لنفاوی در کودکان
- تورم غدد لنفاوی یا لنفادنوپاتی اصطلاحی است که به بزرگ شدن غدد لنفاوی اشاره دارد.
- این غدد بخشی از سیستم ایمنی بدن هستند و نقش آن ها دفاع در برابر عفونت ها و بیماری های مختلف است. زمانی که بدن با عفونت یا بیماری روبرو می شود، این غدد بزرگ می شوند تا بهتر بتوانند مبارزه کنند.
- از آنجا که معمولا غدد نزدیک به محل عفونت متورم می شوند، محل غدد متورم شده می تواند به تشخیص علت کمک کند.
- تشخیص لنفادنوپاتی اغلب بر اساس وجود علائم دیگر مانند عفونت صورت می گیرد.
- درمان تورم غدد لنفاوی در کودکان به علت زمینه ای آن بستگی دارد. در بسیاری از موارد، مشکل خودبه خود و بدون نیاز به درمان خاص برطرف می شود.
- بی توجهی به تورم غدد لنفاوی می تواند منجر به تاخیر در تشخیص و درمان یک بیماری جدی شود.
اقدامات بعدی: توصیه هایی برای بهره مندی بیشتر از مراجعه به پزشک کودک
وقتی برای بررسی تورم غدد لنفاوی در کودکان به پزشک مراجعه می کنید، با آمادگی قبلی می توانید بیشترین بهره را از این ویزیت ببرید. در ادامه چند راهکار کاربردی برای مادران آورده شده است:
- دلیل مراجعه را مشخص کنید: پیش از مراجعه، بدانید برای چه موضوعی می خواهید مشاوره بگیرید و از پزشک چه انتظاری دارید.
- سؤالات خود را یادداشت کنید: هر چیزی که ذهنتان را مشغول کرده، از علت تورم تا نگرانی های دارویی را بنویسید تا در مطب فراموش نکنید.
- یادداشت برداری در حین ویزیت: نام تشخیص ها، داروها، روش های درمانی یا آزمایش هایی که پزشک توصیه می کند را یادداشت کنید.
- علت تجویز هر دارو یا درمان را بپرسید: بدانید این دارو یا درمان چگونه به بهبودی کودک شما کمک می کند و عوارض احتمالی آن چیست.
- در مورد گزینه های درمانی دیگر بپرسید: گاهی ممکن است روش های جایگزینی هم وجود داشته باشند.
- در مورد آزمایش ها سؤال کنید: علت درخواست پزشک برای یک آزمایش یا تصویربرداری را جویا شوید و بدانید نتیجه آن چه اطلاعاتی به پزشک می دهد.
- بدانید اگر درمان یا آزمایش انجام نشود، چه پیامدی دارد: آگاهی از عواقب احتمالی به شما در تصمیم گیری کمک می کند.
- در صورت تعیین ویزیت بعدی، آن را یادداشت کنید: تاریخ، ساعت و هدف آن ویزیت را مشخص کنید.
- راه ارتباط با پزشک پس از ساعات کاری را جویا شوید: اگر در شب یا تعطیلات، کودک دچار تب یا علائم جدید شد، باید بدانید از چه طریق مشاوره یا کمک بگیرید.
سخنی از نی نی تینی
اگر متوجه شدید که کودک تان دچار تورم غدد لنفاوی شده، وحشت نکنید. در اغلب موارد این تورم نشانه ای از عملکرد طبیعی سیستم ایمنی در برابر یک عفونت ساده است. اما اگر غدد برای مدت طولانی بزرگ باقی ماندند، دردناک شدند یا با علائم دیگری مانند تب، بی حالی یا کاهش وزن همراه بودند، حتما با پزشک مشورت کنید. تشخیص به موقع، بهترین راه برای پیشگیری از عوارض احتمالی ناشی از تورم غدد لنفاوی در کودکان است.
آیا شما هم تجربه ای درباره تورم غدد لنفاوی در کودکان دارید؟ آیا کودک تان قبلا با این مشکل مواجه شده است؟ اگر تجربه ای مفید، راهکاری خاص یا سؤالی در این زمینه دارید، در بخش نظرات با ما و دیگر والدین به اشتراک بگذارید. تبادل تجربیات می تواند به خانواده های دیگر کمک بزرگی کند.
