توده آدنکس به رشد یا توده ای گفته می شود که در نزدیکی تخمدان ها، لوله های فالوپ یا بافت های هم بند اطراف آن ها شکل می گیرد. بیشتر این تومورها خوش خیم (غیرسرطانی) هستند، اما برخی می توانند بدخیم (سرطانی) باشند. بسیاری از توده های آدنکس خودبه خود برطرف می شوند، اما برخی نیاز به درمان دارند که ممکن است شامل جراحی باشد.
توده آدنکس چیست؟
توده آدنکس (تومور آدنکس) رشد غیرطبیعی است که نزدیک به رحم، معمولا در تخمدان ها، لوله های فالوپ و بافت های هم بند اطراف آن شکل می گیرد. پزشک شما ممکن است از این اصطلاح برای توصیف انواع مختلفی از توده ها در ناحیه لگن استفاده کند.
برخی از این تومورها پر از مایع هستند، در حالی که برخی دیگر جامد می باشند. اکثر توده های آدنکس غیرسرطانی (خوش خیم) هستند و معمولا طی چند ماه به طور طبیعی برطرف می شوند. دلایل متعددی می تواند باعث ایجاد توده آدنکس شود و این دلایل بسته به شرایط جسمی هر فرد متفاوت است.
این تومورها به نام توده های آدنکس شناخته می شوند زیرا در آدنکس رحم ظاهر می شوند. واژه “آدنکس” به تخمدان ها، لوله های فالوپ و رباط هایی که اندام های تولیدمثل را نگه می دارند، اشاره دارد.
وقتی پزشک شما می گوید که یک کیست یا توده دارید، طبیعی است که احساس اضطراب کنید. اما بهتر است تا مشخص شدن علت توسط پزشک، آرامش خود را حفظ کنید. اکثر توده های آدنکس خوش خیم هستند و تهدیدی برای زندگی ایجاد نمی کنند. حتما هر گونه علامت غیرعادی را به پزشک خود اطلاع دهید، زیرا این اطلاعات می تواند به تشخیص دقیق تر و درمان سریع تر کمک کند.
علائم توده آدنکس
همه افرادی که توده آدنکس دارند، علائم مشخصی را تجربه نمی کنند و نوع علائم بسته به محل توده و دلیل ایجاد آن متفاوت است. برخی از علائم احتمالی شامل موارد زیر است:
- درد در ناحیه لگن
- دشواری در ادرار کردن
- تکرر ادرار
- نامنظمی در قاعدگی
- نفخ یا تورم شکم
- یبوست
- درد هنگام رابطه جنسی
چه عواملی باعث ایجاد توده آدنکس می شوند؟
توده های آدنکس می توانند ناشی از شرایط مختلف زنان و یا غیرزنان (غیروظیفه ای) باشند. شایع ترین نوع آن ها منشأ زنانگی دارند، یعنی از اندام های تولیدمثل نشأت می گیرند، اما گاهی از سیستم ادراری یا گوارشی نیز منشا می گیرند.
توده های آدنکس زنانگی
علل زنانگی شایع ترین نوع توده های آدنکس هستند و شامل هر چیزی می شوند که به دستگاه تولیدمثل مرتبط است. دلایل زیادی ممکن است باعث ایجاد توده آدنکس شوند، اما برخی از شایع ترین موارد عبارتند از:
- کیست تخمدان: این کیست های پر از مایع روی تخمدان شکل می گیرند. معمولا بدون درد هستند و اکثر افراد علائم خاصی تجربه نمی کنند. کیست های تخمدان بسیار رایج هستند.
- تومورهای غیرسرطانی تخمدان: رشد غیرطبیعی سلول ها در تخمدان باعث تشکیل توده های جامد یا گلوله ای می شود. تومورهای خوش خیم معمولا به بافت های اطراف یا بخش های دیگر بدن گسترش نمی یابند.
- بارداری خارج رحمی: وقتی تخمک بارور شده در جایی به جز تخمدان کاشته شود، به آن بارداری خارج رحمی گفته می شود. این شرایط می تواند باعث خونریزی داخلی و درد شدید شود و در صورت عدم درمان، خطر جانی برای مادر دارد.
- کیست جسم زرد (کورپوس لوتئوم): این کیست ها بی ضرر و بدون درد هستند و در طول تخمک گذاری شکل می گیرند و بعد از پایان تخمک گذاری خودبه خود برطرف می شوند.
- سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS): این بیماری هورمونی می تواند باعث شکل گیری کیست های کوچک پر از مایع در تخمدان ها شود.
- اندومتریوما: کیست هایی که پر از خون قاعدگی هستند و روی تخمدان شکل می گیرند، معمولا نشانه ای از اندومتریوز هستند.
- هیدروسالپینکس: وقتی لوله فالوپ با مایع پر شود و کیست ایجاد کند. معمولا علائمی ایجاد نمی کند اما می تواند باعث درد لگن یا مشکلات باروری شود.
- آبسه لوله ای تخمدانی: عفونت در دستگاه تناسلی می تواند باعث التهاب و تجمع چرک در لوله فالوپ، تخمدان و بافت های اطراف شود.
- سرطان تخمدان: تومور تخمدان می تواند بدخیم باشد و رشد کرده و به بخش های دیگر بدن گسترش یابد.
توده های آدنکس غیرزنانگی
این نوع توده ها معمولا منشأ آن ها از سیستم ادراری یا گوارشی است و ارتباطی با رحم، تخمدان یا لوله فالوپ ندارد.
انواع شایع شامل توده های آدنکس در روده بزرگ، مثانه و آپاندیس هستند. همچنین سرطان پستان یا روده می تواند به لگن گسترش یابد و باعث ایجاد توده های بدخیم آدنکس شود.
عوامل خطر برای توده آدنکس
هر کسی که اندام تولیدمثل زنانه دارد، ممکن است توده آدنکس یا تومور آدنکس را تجربه کند. این توده ها بسیار شایع هستند، به ویژه در سنین باروری (از اولین قاعدگی تا یائسگی)، زیرا بسیاری از توده ها با تخمک گذاری مرتبط هستند.
افرادی که سابقه بیماری التهابی لگن (PID) یا اندومتریوز دارند، احتمال بیشتری برای ایجاد توده آدنکس دارند.
شیوع توده های آدنکس
توده های آدنکس در میان زنان بسیار شایع هستند. در ایالات متحده، تقریبا ۱ زن از هر ۱۰ زن در طول زندگی خود ممکن است به یک توده آدنکس مبتلا شود. این تومورها معمولا در سنین باروری و در دوره ای که زن قاعدگی را تجربه می کند (از اواخر نوجوانی تا ۴۰ سالگی) دیده می شوند، اما ممکن است در هر سنی ایجاد شوند.
عوارض توده های آدنکس
اکثر توده های آدنکس جدی نیستند و تهدیدی برای زندگی ایجاد نمی کنند. تنها یک پزشک متخصص می تواند تعیین کند که آیا یک توده نیاز به نگرانی دارد یا خیر. معمولا این توده ها خوش خیم هستند و مشکلات طولانی مدت یا تهدیدکننده حیات ایجاد نمی کنند.
با این حال، برخی از علل توده های آدنکس می توانند عوارض جدی داشته باشند. این علل شامل موارد زیر هستند:
- بارداری خارج رحمی
- سرطان
- کیست هایی که پاره می شوند یا خون و مایعات دیگری را نشت می دهند
- پیچش آدنکس (زمانی که تخمدان یا لوله فالوپ می پیچد)
اگر توده آدنکس دارید و علائمی مانند درد شدید لگن، تهوع یا استفراغ و تب تجربه می کنید، باید فورا با پزشک خود تماس بگیرید، زیرا ممکن است نیاز به مراقبت اورژانسی باشد.
آیا داشتن توده آدنکس به معنی سرطان است؟
خیر. بیشتر توده های آدنکس خوش خیم و غیرسرطانی هستند. تنها درصد کمی از این تومورها بدخیم می شوند. خطر ابتلا به توده آدنکس سرطانی بعد از یائسگی افزایش می یابد. بنابراین سن و سابقه پزشکی شما می تواند نقش مهمی در خطر ابتلا داشته باشد.
توده آدنکس چگونه تشخیص داده می شود؟
اغلب توده های آدنکس طی یک معاینه معمول لگن توسط پزشک تشخیص داده می شوند. اگر پزشک مشکوک به توده باشد، ممکن است سونوگرافی تجویز شود تا جزئیات بیشتری از توده مشخص شود. در برخی موارد، برای تعیین وجود سلول های سرطانی، ممکن است بیوپسی یا جراحی لازم باشد. همچنین پزشک ممکن است آزمایش بارداری را برای رد احتمال بارداری خارج رحمی توصیه کند.
پس از تشخیص، پزشک ممکن است آزمایش های خون و سایر روش های تصویربرداری را برای بررسی علت ایجاد توده آدنکس درخواست دهد. از جمله این آزمایش ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سی تی اسکن (CT scan)
- ام آر آی (MRI)
توده آدنکس چگونه درمان می شود؟
روش درمان بستگی به علت دقیق توده دارد و به طور کلی سه رویکرد اصلی وجود دارد:
- عدم درمان: اگر توده کوچک، بدون درد باشد و پزشک مطمئن باشد که خوش خیم است، ممکن است هیچ درمانی لازم نباشد.
- پایش و پیگیری: اگر پزشک مطمئن نباشد که علت توده چیست یا نگران علائم، اندازه توده یا احتمال بدخیمی باشد، ممکن است توده را تحت نظر بگیرد. اغلب توده های آدنکس به آرامی رشد می کنند و پایش شامل مراجعات دوره ای و انجام سونوگرافی یا سایر آزمایش ها برای بررسی تغییرات توده است.
- جراحی: اگر پزشک مشکوک به بدخیمی باشد، یا توده بزرگ و دردناک باشد، برداشتن توده با جراحی گزینه ای مناسب است. در صورتی که توده ناشی از بارداری خارج رحمی باشد، ممکن است نیاز به جراحی فوری باشد.
نوع درمان پیشنهادی پزشک بسته به وضعیت فرد، نوع توده و اندازه آن متفاوت است. معمولا توده های جامد نگرانی بیشتری نسبت به توده های پر از مایع ایجاد می کنند، اما گاهی توده های مایع دار نیز می توانند مشکل ساز باشند. همچنین توده هایی بزرگ تر از ۶ سانتی متر معمولا نیاز به توجه بیشتری دارند، زیرا احتمال وجود سلول های سرطانی در آن ها بیشتر است. با این حال، توده های کوچک هم ممکن است بدخیم باشند، بنابراین همیشه بهتر است با پزشک درباره شرایط خاص خود مشورت کنید.
آیا همه توده های آدنکس باید برداشته شوند؟
خیر. بسیاری از توده های آدنکس بی ضرر هستند و خودبه خود برطرف می شوند.
چه اندازه ای از کیست آدنکس نیاز به جراحی دارد؟
پزشک عوامل مختلفی را هنگام تصمیم گیری درباره جراحی بررسی می کند. اکثر توده های آدنکس کمتر از ۳ سانتی متر (تقریبا به اندازه یک انگور) هستند. زمانی که توده به 10 سانتی متر یا بیشتر برسد، پزشک ممکن است جراحی برای برداشتن آن توصیه کند.
پیش آگهی و چشم انداز
اگر توده آدنکس داشته باشم چه انتظاری باید داشته باشم؟
اگر توده آدنکس دارید، پزشک برنامه درمانی متناسب با وضعیت شما را ارائه خواهد داد. اغلب توده ها بدون درمان خودبه خود برطرف می شوند. پزشک ممکن است با استفاده از سونوگرافی یا سایر روش های تصویربرداری، تغییرات توده را به طور منظم بررسی کند. اگر توده باعث درد یا نگرانی در مورد سرطان شود، پزشک جراحی برای برداشتن آن را توصیه خواهد کرد.
شدت توده آدنکس چقدر است؟
اکثر توده ها خطرناک نیستند و ممکن است به مرور زمان از بین بروند. در موارد نادر، توده ممکن است بدخیم باشد. تنها پزشک می تواند تعیین کند که توده جدی یا تهدیدکننده زندگی است یا خیر (مانند بارداری خارج رحمی یا سرطان). تا زمان مشخص شدن نوع توده، از نگرانی بیش از حد خودداری کنید.
اگر درد شدید لگن، تب یا استفراغ دارید، فورا به پزشک مراجعه کنید، زیرا این علائم ممکن است نشان دهنده اورژانس پزشکی باشد.
پیشگیری از توده آدنکس
آیا می توان از توده های آدنکس پیشگیری کرد؟
خیر. نمی توان به طور قطعی از ایجاد توده آدنکس جلوگیری کرد، اما با تشخیص زودهنگام، می توان خطر بروز عوارض را کاهش داد.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنم؟
اگر پزشک شما توده آدنکس خوش خیم تشخیص داد، حتما برنامه درمانی او را دنبال کنید و در مراجعات دوره ای شرکت کنید تا رشد توده بررسی شود.
همچنین هر زمان که علائم دردناک یا ناراحت کننده ای داشتید، به پزشک اطلاع دهید، زیرا این تغییرات ممکن است نشانه رشد توده باشد.
چه سوالاتی باید از پزشک بپرسم؟
برخی از سوالات مهم عبارتند از:
- آیا نیاز به جراحی دارم؟
- هر چند وقت یک بار توده را بررسی می کنید؟
- آیا احتمال بدخیمی وجود دارد؟
- چه علائمی نشان می دهد که مشکلی جدی وجود دارد؟
سخنی از نی نی تینی
شنیدن خبر وجود توده آدنکس در یکی از اندام های لگن می تواند نگران کننده باشد، به ویژه اگر هیچ علائمی نداشته باشید. در برخی موارد، ممکن است درد لگن، نفخ، مشکل در ادرار کردن یا سایر علائم ناراحت کننده را تجربه کنید. طبیعی است که با شنیدن واژه «تومور» یا «توده» دچار اضطراب شوید، اما بهتر است تا مشاوره با پزشک آرامش خود را حفظ کنید.
اکثر توده های آدنکس خوش خیم هستند و بدون درمان برطرف می شوند. پزشک شما می تواند تعیین کند که آیا نیاز به درمان است یا خیر، که معمولا شامل جراحی برای برداشتن توده می شود.
آیا شما یا یکی از نزدیکانتان تجربه ای از توده آدنکس داشته اید؟ تجربیات، سوالات و نگرانی های خود را در بخش نظرات با ما به اشتراک بگذارید تا بتوانیم راهنمایی دقیق تر و مفیدتری برای شما ارائه کنیم.
