تنگی مجرای ادرار در کودکان یک مشکل پزشکی نسبتا شایع است که می تواند جریان ادرار کودک را مختل کرده و در صورت عدم درمان، باعث عوارض جدی مانند عفونت و آسیب کلیوی شود. آگاهی از علائم، علت ها، تشخیص و روش های درمان این مشکل به والدین کمک می کند تا سریع تر اقدام کنند و سلامت کودک خود را تضمین کنند. در این مقاله در مورد علائم تنگی مجرای ادرار در کودکان و راهکارهای درمان این عارضه توضیح خواهیم داد.
تنگی مجرای ادرار در کودکان
تنگی مجرای ادرار که به آن تنگی مه آ در کودکان نیز گفته می شود، به معنی باریک شدن بخشی یا تمام مجرای ادرار است؛ مجرایی که ادرار را از مثانه به خارج از بدن منتقل می کند. بسته به محل و طول تنگی، این مشکل می تواند توانایی کودک در دفع ادرار را کاهش دهد، سرعت جریان ادرار را کند کند یا حتی جریان ادرار را به طور کامل مسدود کند.
تنگی مجرای ادرار در پسران بسیار شایع تر از دختران است. علت آن طولانی تر بودن مجرای ادرار پسران (حدود 20 سانتی متر) است که در انتهای آلت تناسلی باز می شود. در دختران، مجرای ادرار معمولا کمتر از 4 سانتی متر طول دارد و بین کلیتوریس و واژن از بدن خارج می شود.
علت تنگی مجرای ادرار در کودکان
معمول ترین علت تنگی مجرای ادرار در کودکان، تشکیل بافت اسکار در نزدیکی مجرای ادرار است که اغلب بعد از جراحی یا بیماری رخ می دهد. با جمع شدن بافت اسکار، مجرا ممکن است کوتاه و باریک شود.
علل دیگر تنگی مجرای ادرار عبارتند از:
- آسیب مستقیم یا ضربه به ناحیه مجرا
- عفونت های دستگاه ادراری
- فشار ناشی از تومور
- رشد ناقص مجرا در دوران جنینی؛ در برخی موارد نادر، تنگی مجرای ادرار از بدو تولد وجود دارد (ت Congenital)
علائم تنگی مجرای ادرار در کودکان
در موارد بسیار خفیف، ممکن است کودک هیچ علامتی نداشته باشد. با این حال، هرچه تنگی طولانی تر و شدیدتر باشد، کودک ممکن است:
- خون در ادرار و/یا منی داشته باشد
- دفعات ادرار کاهش یابد
- هنگام ادرار کردن درد تجربه کند
- درد در ناحیه لگن یا پایین شکم داشته باشد
در صورتی که کودک دچار مشکل در تخلیه مثانه شود (احتباس ادرار)، بسیار مهم است که فورا به پزشک مراجعه کنید. تجمع ادرار در مثانه می تواند خطر عفونت را افزایش دهد و در موارد نادر باعث آسیب کلیه شود.
تشخیص تنگی مجرای ادرار در کودکان
تشخیص تنگی مجرای ادرار در کودکان معمولا علاوه بر معاینه فیزیکی، نیازمند انجام سیستوسکوپی است. در این روش، یک لوله نازک و انعطاف پذیر که دارای دوربین و نور است، وارد مثانه کودک می شود تا پزشک بتواند وضعیت مجرا را بررسی کند.
این عمل معمولا تحت بیهوشی عمومی انجام می شود و حدود 30 دقیقه طول می کشد. انجام سیستوسکوپی در مراکز تخصصی اورولوژی و بیمارستان های معتبر توصیه می شود تا کودک کمترین ناراحتی را تجربه کند.
درمان تنگی مجرای ادرار در کودکان
نوع درمان بستگی به طول و محل تنگی و شدت علائم کودک دارد.
- در موارد خفیف: مجرای ادرار می تواند در حین سیستوسکوپی گشاد شود. اورولوژیست ممکن است از استنت پلاستیکی برای کشیدن مجرا یا ایجاد برش کوچک با ابزار مخصوص برای گشاد کردن تنگی استفاده کند.
این روش ها همیشه راه حل دائمی نیستند و مجرا ممکن است دوباره باریک شود (تنگی مجدد).
- در موارد پیچیده تر: ممکن است نیاز به برداشتن و بازسازی بخشی از مجرای ادرار باشد که به آن اورتروپلاستی می گویند. اگر علت تنگی، بافت اسکار باشد، معمولا در حین عمل جراحی برداشته می شود.
استفاده از سوند ادراری در زمان عمل معمول است تا مجرا پس از جراحی فرصت ترمیم داشته باشد. این سوند چند روز بعد از عمل برداشته می شود و زمان دقیق آن باید با جراح هماهنگ شود، زیرا بسته به نوع عمل متفاوت است.
روند بعد از درمان
در اکثر موارد، کودک دوباره دچار تنگی مجرای ادرار نمی شود. با این حال، نتیجه نهایی درمان به علت زمینه ای تنگی بستگی دارد. با پیگیری منظم پزشک و رعایت توصیه های مراقبتی، می توان از بروز مشکلات احتمالی پیشگیری کرد و سلامت ادراری کودک را حفظ نمود
نکات مراقبتی در رابطه با تنگی مجرای ادرار در کودکان
- پیگیری منظم پزشکی
حتی بعد از درمان، کودک باید به طور منظم توسط اورولوژیست معاینه شود تا از بازگشت تنگی مجرای ادرار جلوگیری شود و سلامت کلیه ها بررسی گردد. - رعایت بهداشت ادراری
کودک باید دستگاه تناسلی خود را تمیز نگه دارد و پس از دفع ادرار، ناحیه را به آرامی خشک کند. این کار ریسک عفونت های ادراری را کاهش می دهد. - نوشیدن آب کافی
تشویق کودک به نوشیدن مقدار مناسب آب در طول روز باعث رقیق شدن ادرار و کاهش احتمال عفونت می شود. - مشاهده علائم هشداردهنده
والدین باید به علائمی مانند درد هنگام ادرار، وجود خون در ادرار، کاهش دفعات ادرار، یا درد در ناحیه شکم و لگن توجه کنند و در صورت مشاهده این نشانه ها فورا به پزشک مراجعه کنند. - رژیم غذایی سالم
تغذیه مناسب و اجتناب از مصرف بیش از حد خوراکی های شیرین یا مواد تحریک کننده مثانه می تواند به بهبود وضعیت کودک کمک کند. - پیگیری بعد از عمل جراحی یا استفاده از سوند
اگر کودک تحت عمل جراحی یا گذاشتن سوند ادراری قرار گرفته است، والدین باید دستورالعمل های پزشک را به دقت رعایت کنند و از جابه جایی یا دستکاری سوند جلوگیری کنند تا مجرا به درستی ترمیم شود. - آموزش کودک
در صورت امکان، به کودک آموزش دهید که علائم درد یا مشکل در ادرار را به شما گزارش دهد تا مشکل زودتر شناسایی شود.
سخنی از نی نی تینی
تنگی مجرای ادرار در کودکان قابل درمان است، اما تشخیص به موقع و پیگیری منظم با پزشک اهمیت زیادی دارد. درمان ها بسته به شدت و محل تنگی متفاوت است و شامل گشاد کردن مجرا، استفاده از استنت یا انجام عمل جراحی بازسازی مجرا می شود. والدین باید مراقب علائم هشداردهنده مانند درد هنگام ادرار، کاهش دفعات ادرار یا وجود خون در ادرار باشند و در صورت مشاهده این نشانه ها فورا به پزشک مراجعه کنند. پیگیری بعد از درمان و رعایت نکات مراقبتی می تواند از عود مجدد تنگی جلوگیری کند.
اگر شما تجربه ای در زمینه تنگی مجرای ادرار در کودکان دارید یا سوالی درباره تشخیص و درمان آن دارید، تجربه و پرسش های خود را با دیگر والدین به اشتراک بگذارید. نظرات و پرسش های شما می تواند به والدین دیگر کمک کند تا سریع تر و بهتر اقدام کنند و سلامت کودک خود را تضمین نمایند.
