تنگی دریچه میترال در بارداری

تنگی دریچه میترال در بارداری یکی از چالش های مهم قلبی است که می تواند بر سلامت مادر و جنین تأثیر بگذارد. بسیاری از زنان ممکن است قبل از بارداری از وجود این بیماری آگاه نباشند و در طول دوران بارداری برای اولین بار با علائم آن روبه رو شوند. شناخت این وضعیت، روش های تشخیص و درمان آن، و مراقبت های لازم در دوران بارداری، برای پیشگیری از عوارض بسیار حیاتی است.

تنگی دریچه میترال چیست؟

دریچه میترال در قلب، بین دهلیز چپ و بطن چپ قرار دارد و وظیفه دارد تا خون را از دهلیز به بطن منتقل کند. زمانی که این دریچه تنگ می شود، عبور خون به سختی انجام می شود و فشار در دهلیز چپ افزایش می یابد. در نتیجه، خون در ریه ها جمع می شود و علائمی مانند تنگی نفس و خستگی ایجاد می شود.

در دوران بارداری، به دلیل افزایش حجم خون و فشار بر قلب، علائم تنگی دریچه میترال در بارداری ممکن است شدیدتر شود و نیاز به مراقبت دقیق تری دارد.

چرا تنگی دریچه میترال در بارداری خطرناک تر است؟

بارداری باعث تغییرات زیادی در سیستم قلبی عروقی می شود. حجم خون تا حدود ۵۰ درصد افزایش می یابد و قلب باید سخت تر کار کند تا نیاز بدن و جنین را برآورده کند. در چنین شرایطی، اگر زنی دچار تنگی دریچه میترال باشد، دریچه نمی تواند به خوبی با این افزایش حجم خون سازگار شود.

در نتیجه، ممکن است علائمی مانند:

• تنگی نفس در هنگام استراحت یا فعالیت،
• تورم در پاها و قوزک،
• احساس تپش قلب یا نامنظمی ضربان،
• و خستگی زودرس بروز پیدا کند.

در زنان بارداری که دچار تنگی دریچه میترال در بارداری هستند، احتمال بروز عوارضی مانند نارسایی قلبی، ادم ریوی (تجمع مایع در ریه ها) و حتی زایمان زودرس افزایش می یابد.

علائم تنگی دریچه میترال در بارداری

علائم این بیماری در دوران بارداری ممکن است با نشانه های طبیعی بارداری اشتباه گرفته شود. برای مثال، تنگی نفس یا احساس خستگی معمولا در ماه های آخر بارداری شایع است. اما اگر این علائم شدیدتر یا زودتر از حد انتظار ظاهر شوند، می تواند نشانه تنگی دریچه میترال در بارداری باشد.

علائم رایج شامل:

• تنگی نفس به ویژه هنگام دراز کشیدن،
• سرفه های شبانه یا خشک،
• تورم در اندام ها،
• احساس ضربان قلب سریع یا غیرطبیعی،
• و سرگیجه یا بی حالی است.

اگر این نشانه ها را تجربه می کنید، مراجعه فوری به پزشک قلب بسیار ضروری است.

علت بروز تنگی دریچه میترال در بارداری

مهم ترین علت تنگی دریچه میترال، روماتیسم قلبی است که در اثر تب روماتیسمی دوران کودکی ایجاد می شود. این بیماری می تواند به مرور زمان باعث سفت شدن یا چسبندگی لت های دریچه شود.

در برخی موارد، تنگی دریچه میترال در بارداری ممکن است به دلیل ناهنجاری های مادرزادی، تجمع کلسیم در دریچه یا بیماری های مزمن دیگر نیز رخ دهد. در ایران، هنوز هم تب روماتیسمی یکی از علل شایع این نوع تنگی محسوب می شود، به ویژه در زنانی که درمان مناسبی در کودکی دریافت نکرده اند.

تشخیص تنگی دریچه میترال در بارداری

پزشک معمولا با بررسی علائم و شنیدن صدای غیرطبیعی قلب از طریق گوشی پزشکی (سوفل قلبی) به وجود مشکل پی می برد.
اما برای تأیید تشخیص، آزمایش های دقیق تری انجام می شود، از جمله:

• اکوکاردیوگرافی (سونوگرافی قلب): مهم ترین روش تشخیص تنگی دریچه میترال در بارداری است که شدت تنگی، عملکرد بطن چپ و میزان فشار ریوی را نشان می دهد.
• نوار قلب (ECG): برای بررسی ریتم قلب.
• عکس قفسه سینه: جهت ارزیابی اندازه قلب و وضعیت ریه ها.

پزشکان متخصص قلب و بارداری پرخطر معمولا به صورت تیمی وضعیت بیمار را پیگیری می کنند تا از بروز عوارض جلوگیری شود.

درمان تنگی دریچه میترال در بارداری

درمان به شدت تنگی و وضعیت عمومی مادر بستگی دارد. در موارد خفیف، ممکن است تنها پایش منظم و کنترل علائم کافی باشد. اما در موارد متوسط تا شدید، پزشک ممکن است از روش های زیر استفاده کند:

درمان دارویی

• داروهای ادرارآور برای کاهش فشار ریوی و ورم.
• داروهای کنترل ریتم قلب مانند بتابلوکرها.
• داروهای ضدانعقاد در صورت وجود آریتمی (مثل فیبریلاسیون دهلیزی).

مصرف داروها در بارداری باید با احتیاط بسیار انجام شود تا به جنین آسیب نرسد.

روش های تهاجمی

اگر علائم شدید باشند و داروها مؤثر نباشند، ممکن است نیاز به بالون والوولوپلاستی میترال وجود داشته باشد. این روش غیرجراحی است و از طریق کاتتر انجام می شود و می تواند در موارد خاص حتی در دوران بارداری نیز به صورت ایمن صورت گیرد.

در برخی موارد نادر، اگر وضعیت خطرناک باشد، عمل جراحی دریچه (در صورت امکان قبل از زایمان) توصیه می شود.

مراقبت های لازم برای زنان باردار با تنگی دریچه میترال

خانم هایی که دچار تنگی دریچه میترال در بارداری هستند، باید تحت نظر تیمی از متخصصان قلب، زنان و زایمان و بیهوشی قرار گیرند. برخی نکات مهم مراقبتی عبارت اند از:

• استراحت کافی و پرهیز از فعالیت های سنگین.
• کنترل دقیق فشار خون و نبض.
• پرهیز از مصرف نمک زیاد برای جلوگیری از تجمع مایع.
• مراجعه منظم برای اکو و بررسی وضعیت قلب.
• تصمیم گیری دقیق درباره نوع زایمان؛ در بسیاری از موارد، زایمان طبیعی تحت شرایط کنترل شده ممکن است، اما گاهی سزارین ایمن تر است.

همچنین توصیه می شود قبل از بارداری، خانم هایی که سابقه تنگی دریچه میترال دارند، حتما با متخصص قلب مشورت کنند تا در صورت نیاز، درمان اصلاحی قبل از بارداری انجام شود.

تأثیر تنگی دریچه میترال در بارداری بر جنین

اگر بیماری کنترل نشود، ممکن است منجر به کاهش جریان خون جفت و در نتیجه رشد ناکافی جنین شود. همچنین خطر زایمان زودرس و وزن کم نوزاد در هنگام تولد افزایش می یابد.

اما با تشخیص زودهنگام و مراقبت مناسب، بسیاری از زنان مبتلا به تنگی دریچه میترال در بارداری می توانند زایمان سالمی داشته باشند و نوزادشان بدون مشکل به دنیا بیاید.

پیشگیری از تنگی دریچه میترال در بارداری

پیشگیری از این بیماری در وهله ی اول با درمان به موقع تب روماتیسمی در دوران کودکی آغاز می شود. واکسیناسیون، رعایت بهداشت دهان و دندان، و درمان عفونت های گلو به موقع از راه های مهم پیشگیری هستند.

همچنین زنانی که قبل از بارداری دچار بیماری دریچه ای هستند باید قبل از تصمیم به بارداری با پزشک مشورت کنند تا وضعیت قلبشان ارزیابی و در صورت نیاز، درمان شود.

زندگی با تنگی دریچه میترال در بارداری

زندگی با این بیماری نیاز به آگاهی، صبر و همکاری با پزشکان دارد. رعایت رژیم غذایی سالم، خواب کافی، پرهیز از استرس، و پیروی از توصیه های پزشکی می تواند به مادر کمک کند تا دوران بارداری خود را با آرامش بیشتری پشت سر بگذارد.

به یاد داشته باشید که تنگی دریچه میترال در بارداری پایان راه نیست؛ بلکه با مدیریت صحیح می توان بارداری ایمن و موفقی را تجربه کرد.

سخنی از نی نی تینی

تنگی دریچه میترال در بارداری یکی از بیماری های مهم قلبی است که نیاز به مراقبت ویژه دارد. آگاهی از علائم، مراجعه زودهنگام به پزشک و پیروی از دستورات درمانی، کلید اصلی پیشگیری از عوارض برای مادر و جنین است.

اگر شما یا یکی از اطرافیانتان دچار تنگی دریچه میترال در بارداری هستید، نگران نباشید؛ با مراقبت و پیگیری منظم، می توان این مسیر را با سلامت پشت سر گذاشت و نوزادی سالم را در آغوش گرفت.