اهمیت تغذیه در تقویت قبل از آی وی اف
تغذیه شما می تواند به شکل مستقیم روی عملکرد سیستم تولیدمثل تأثیر بگذارد. مطالعات مختلف نشان داده اند که سبک زندگی و عادات غذایی تأثیر قابل توجهی بر سلامت و باروری دارند.
برای بررسی نقش رژیم غذایی در درمان IVF و اینکه چه چیزهایی باید بخورید یا از آن ها اجتناب کنید، با دکتر اوا گونسیکوفسکا گفتگو کردیم. هدف این است که مادرانی که به فکر تقویت قبل از آی وی اف و انجام آن هستند، بتوانند با انتخاب غذای مناسب، شانس موفقیت خود را افزایش دهند.
هنگام انجام IVF چه غذاهایی باید مصرف کنم؟
رعایت یک رژیم سالم و مغذی در زمان برنامه ریزی یا انجام IVF ممکن است کمی دشوار باشد، به ویژه اگر زمان کمی دارید یا دائم در حال حرکت هستید.
هرچند غذای خاصی که بتوان آن را به عنوان «غذای باروری» نامید وجود ندارد، اما داشتن یک رژیم متعادل و مغذی به سلامت کلی بدن و تقویت سیستم تولیدمثل کمک می کند.
توجه به مواد مغذی و مصرف درست آن ها می تواند به تنظیم هورمون ها، کاهش سطح استرس و بهبود سلامت عمومی بدن کمک کند. با رعایت این نکات، فرآیند تقویت قبل از آی وی اف برای شما آسان تر و مؤثرتر خواهد بود.
چه غذاهایی در دوران IVF مفید هستند؟
آنچه می خورید می تواند به شکل مستقیم بر عملکرد باروری شما تأثیر بگذارد. تحقیقات نشان داده اند که تغییرات کوچک در سبک زندگی و رژیم غذایی تأثیر زیادی بر سلامت و باروری دارد.
علاوه بر کاهش یا کنار گذاشتن عادات مضر مانند مصرف سیگار و الکل، تحقیقات نشان داده اند که یک رژیم غذایی سرشار از پروتئین های سالم، چربی های مفید، غلات کامل و سبزیجات می تواند باروری را تقویت کند.
از طرف دیگر، مصرف زیاد قند، شیرینی، چربی های ترانس و گوشت قرمز می تواند اثرات منفی بر باروری داشته باشد.
رژیم غذایی غنی از مواد گیاهی، غلات کامل، میوه ها، سبزیجات و چربی های سالم غیر اشباع، مانند رژیم مدیترانه ای، مواد مغذی ضروری برای تقویت باروری را فراهم می کند و می تواند نتایج مثبت تری در درمان IVF ایجاد کند.
رژیم مدیترانه ای و IVF، آیا تأثیر دارد؟
اگرچه رژیم غذایی خاصی تحت عنوان «رژیم IVF» وجود ندارد، اما تغذیه نقش مهمی در تقویت قبل از آی وی اف و افزایش شانس موفقیت درمان دارد.
رژیم مدیترانه ای نه تنها به سلامت کلی بدن کمک می کند، بلکه می تواند یک محرک قدرتمند برای باروری باشد. این رژیم شامل:
- مصرف غذاهای گیاهی سرشار از پروتئین های سالم، سبزیجات، حبوبات و لوبیاها
- استفاده از چربی های سالم و منابع امگا-3 مانند روغن زیتون بکر و ماهی
- محدود کردن مصرف گوشت قرمز و قندهای تصفیه شده
این نوع رژیم غذایی، مواد مغذی لازم برای سلامت تخمک و اسپرم و تقویت سیستم تولیدمثل را به بدن می رساند و در کنار درمان های پزشکی، می تواند اثرات مثبتی داشته باشد.
اسیدهای چرب ضروری و نقش آن ها در باروری
اسیدهای چرب ضروری توسط بدن تولید نمی شوند و باید از منابع غذایی دریافت شوند. منابع خوب شامل ماهی، مغزها و دانه ها هستند که سرشار از امگا-3 می باشند.
این چربی ها می توانند التهاب بدن را کاهش دهند، کیفیت تخمک و اسپرم را حفظ کنند و باعث تقویت بدن قبل از آی وی اف شوند. مطالعات نشان داده اند زنانی که مکمل های امگا-3 مصرف می کنند، 50٪ شانس بیشتری برای باردار شدن نسبت به کسانی که مصرف نمی کنند، دارند.
همچنین، دریافت این چربی های ضروری می تواند احتمال موفقیت بارداری پس از IVF را افزایش دهد، به ویژه در بهبود کیفیت جنین و سلامت آن.
مصرف پروتئین های کم چرب و تقویت بدن قبل از بارداری
مصرف بالای گوشت قرمز با اختلالات تخمک گذاری مرتبط است، در حالی که مصرف ماهی، تخم مرغ و پروتئین های گیاهی می تواند خطر اختلالات باروری را کاهش داده و نتایج درمان های باروری مانند IVF را بهبود بخشد و باعث تقویت بدن قبل از آی وی اف می شوند.
ما توصیه می کنیم از مصرف گوشت های فرآوری شده پرهیز کنید، مصرف گوشت قرمز را کاهش دهید و ماهی و پروتئین های گیاهی را به رژیم غذایی خود اضافه کنید. هنگام مصرف ماهی، بهتر است از ماهی های کم جیوه و با میزان بالای اسیدهای چرب امگا-3 استفاده کنید. کارشناسان توصیه می کنند زنانی که در حال تلاش برای بارداری هستند یا باردارند، در هفته دو تا سه وعده ماهی متنوع مصرف کنند و بیشتر از یک وعده ماهی هایی مانند تن سفید در هفته مصرف نکنند و از ماهی هایی با بیشترین میزان جیوه مانند تون بزرگ، شاه ماهی و شمشیرماهی خودداری کنند.
میوه ها و سبزیجات مفید برای باروری و تقویت بدن قبل از آی وی اف
هیچ میوه یا سبزی خاصی نمی تواند تمام نیازهای بدن را تأمین کند. مصرف گسترده و متنوع میوه ها و سبزیجات برای تأمین آنتی اکسیدان هایی مانند ویتامین های C و E و کاروتنوئیدها ضروری است. این مواد به بهترین شکل در کنار سایر مواد مغذی و آنتی اکسیدان ها اثرگذارند.
آنتی اکسیدان ها به خنثی کردن اثر رادیکال های آزاد کمک می کنند. رادیکال های آزاد در اثر سوخت و ساز بدن، ورزش، سیگار، آلودگی و تابش خورشید تولید می شوند و می توانند باعث استرس اکسیداتیو و آسیب به سلول ها از جمله تخمک و اسپرم شوند.
بهترین منابع آنتی اکسیدان، میوه ها و سبزیجات رنگارنگ مانند توت ها، چغندر، فلفل دلمه ای، پرتقال، آووکادو و دانه ها هستند.
از چه غذاهایی در دوران IVF باید اجتناب کرد؟
مصرف چربی های ترانس، الکل، کافئین و قند با اثرات منفی بر باروری مرتبط است.
چربی های ترانس
توصیه می شود چربی های ترانس در رژیم غذایی کاهش یابد، به ویژه اگر قصد بارداری دارید یا در حال درمان باروری هستید و قصد تقویت بدن قبل از آی وی اف را دارید. این چربی ها عمدتا در روغن های گیاهی نیمه هیدروژنه موجود در غذاهای فرآوری شده مانند چیپس، بیسکویت، کیک، فست فود و پیتزا یافت می شوند.
چربی های ترانس می توانند کیفیت تخمک را کاهش داده و با ایجاد سندرم متابولیک، باعث اختلال در تخمک گذاری شوند. همچنین این چربی ها خطر بیماری های قلبی را افزایش می دهند.
الکل
مصرف الکل در دوران بارداری با افزایش خطر سقط جنین و مرگ جنین و کاهش احتمال تولد زنده مرتبط است. مصرف سنگین الکل می تواند ذخیره تخمدان را تحت تأثیر قرار داده و تخمک گذاری و چرخه های قاعدگی را مختل کند.
تحقیقات متفاوت است، اما توصیه می شود اگر در حال تلاش برای بارداری هستید یا درمان باروری انجام می دهید، از مصرف الکل کاملا پرهیز کنید تا بهترین شانس موفقیت را داشته باشید.
کافئین
کافئین دارای خواص آنتی اکسیدانی و ضدالتهابی است، اما مصرف بیش از حد آن می تواند اثرات طولانی مدت داشته باشد. مصرف زیاد کافئین با دشواری در بارداری، سقط و وزن کم نوزاد مرتبط است، اگرچه شواهد ضعیف هستند.
توصیه می شود مصرف کافئین به 200 میلی گرم در روز محدود شود. چای و قهوه حاوی پلی فنول هستند که می توانند جذب آهن را کاهش دهند، بنابراین بهتر است یک ساعت قبل و بعد از وعده های غذایی مصرف نشوند.
قند
مصرف قند و شیرین کننده های مصنوعی با کاهش نرخ بارداری مرتبط است. این مسئله ممکن است به دلیل افزایش مقاومت به انسولین و اختلال در تخمک گذاری باشد.
توصیه می شود مصرف قند روزانه کاهش یابد، به ویژه در زنانی که مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک هستند، تا چرخه های قاعدگی بهتر شود و مقاومت به انسولین کاهش یابد. محدود کردن قند همچنین خطر افزایش وزن بارداری و عوارضی مانند دیابت بارداری، پره اکلامپسی و زایمان زودرس را کاهش می دهد.
تغذیه در حرکت و بیرون از خانه هنگام IVF
انتخاب وعده ها و میان وعده های سالم در زندگی روزمره شلوغ می تواند دشوار باشد، زیرا گزینه ها محدود هستند. بهتر است میان وعده ها و یک وعده غذایی آماده همراه داشته باشید تا در مواقع نیاز در دسترس باشند.
میان وعده های سالم را آماده و بسته بندی کنید. مثلا بادام، میوه های خشک یا سبزیجات خردشده را به بخش های کوچک تقسیم کنید و چند بسته همراه خود داشته باشید.
غذا خوردن در رستوران
برای رعایت رژیم سالم، به رستوران هایی بروید که از مواد تازه استفاده می کنند و گزینه های سبزیجات زیادی دارند.
سعی کنید غذاهایی با پروتئین کم چرب، غلات کامل و سبزیجات سفارش دهید و جایگزین های سالمی برای خوراکی های پرکالری مانند چیپس انتخاب کنید، مثل سالاد یا سبزیجات کبابی.
آماده سازی وعده ها برای IVF
پیش برنامه ریزی وعده های غذایی به شما کمک می کند رژیم سالم را حفظ کرده و وسوسه خوردن غذاهای ناسالم را کاهش دهید.
اگر می دانید چه زمانی و کجا غذا خواهید خورد، می توانید وعده های خود را آماده کنید یا گزینه های رستوران های سالم را بررسی کنید.
وعده های سریع و مناسب IVF
اگر وقت کمی برای آشپزی دارید، به دنبال غذاهای سریع و آسان باشید. غذاهایی که مواد اولیه کمی نیاز دارند یا می توان آن ها را از قبل آماده کرد، گزینه مناسبی هستند.
می توانید غذاهایی مانند سوپ، خورشت یا کاسرول را دو برابر درست کنید تا روز بعد از باقی مانده آن برای ناهار یا شام استفاده کنید.
غذاهایی که بعد از انتقال جنین باید مصرف شوند
توصیه می شود بعد از انتقال جنین همانند دوران بارداری رفتار کنید: کاهش قند، محدود کردن کافئین، حذف الکل و مصرف بیشتر غلات کامل.
به طور کلی، غذاهای غنی از پروتئین، فیبر، فولیک اسید و اسیدهای چرب امگا-3 مصرف کنید. این شامل سبزیجات برگ سبز مانند بروکلی و جوانه ها، پروتئین هایی مانند تخم مرغ، حبوبات، ماست، ماهی و مغزها و منابع فیبر مانند جو دوسر و غلات کامل است.
نکات عملی برای تقویت قبل از آی وی اف و برنامه غذایی هفتگی برای IVF
نکات عملی برای تقویت قبل از آی وی اف
برای افزایش شانس باروری و موفقیت درمان IVF، رعایت چند نکته ساده اما مؤثر ضروری است:
- تنظیم وعده های غذایی: سعی کنید سه وعده اصلی و 2–3 میان وعده سالم در روز داشته باشید تا قند خون و هورمون ها پایدار بمانند.
- مصرف پروتئین های متنوع: ترکیبی از پروتئین های گیاهی (لوبیا، عدس، نخود)، تخم مرغ، ماهی و مرغ بدون چربی مصرف کنید.
- چربی های سالم: از روغن زیتون بکر، مغزها، دانه ها و ماهی های کم جیوه مانند ماهی سفید و سالمون استفاده کنید.
- غلات کامل و فیبر: مصرف نان سبوس دار، جو دوسر، برنج قهوه ای و سبزیجات فیبردار به تنظیم قند خون و هضم کمک می کند.
- آنتی اکسیدان ها و ویتامین ها: میوه ها و سبزیجات رنگارنگ مانند توت ها، هویج، فلفل دلمه ای، پرتقال و سبزیجات برگ سبز را در رژیم روزانه بگنجانید.
- کاهش قند و مواد فرآوری شده: از مصرف نوشابه های شیرین، شیرینی های صنعتی و فست فود خودداری کنید تا مقاومت به انسولین کاهش یابد.
- هیدراتاسیون کافی: نوشیدن 8–10 لیوان آب در روز به سلامت عمومی و عملکرد تخمدان کمک می کند.
- اجتناب از الکل و محدود کردن کافئین: مصرف الکل باید کاملا قطع شود و کافئین به کمتر از 200 میلی گرم در روز محدود گردد.
نمونه برنامه غذایی هفتگی برای برای تقویت بدن قبل از آی وی اف به سبک ایرانی
شنبه
- صبحانه: املت سبزیجات با گوجه و فلفل دلمه ای + یک عدد نان سبوس دار + یک لیوان شیر کم چرب
- میان وعده: چند عدد گردو و بادام + یک سیب
- ناهار: خورشت سبزی با گوشت مرغ کم چرب + برنج قهوه ای + سالاد تازه
- میان وعده: ماست کم چرب با کمی عسل و دانه های کنجد
- شام: ماهی سالمون کبابی + سبزیجات بخارپز + نان سبوس دار
یکشنبه
- صبحانه: فرنی با شیر کم چرب و کمی عسل + توت خشک
- میان وعده: هویج و خیار خرد شده + چند عدد گردو
- ناهار: خوراک عدس با سبزیجات + نان سبوس دار
- میان وعده: یک عدد پرتقال یا نارنگی
- شام: خوراک لوبیا سبز با مرغ + سالاد فصل
دوشنبه
- صبحانه: نان سبوس دار با پنیر کم چرب و گردو + یک عدد خیار
- میان وعده: چند عدد بادام و یک عدد سیب
- ناهار: ماهی سفید پخته + برنج قهوه ای + سبزیجات بخارپز
- میان وعده: ماست با میوه های تازه
- شام: خوراک کدو سبز و گوشت مرغ + نان سبوس دار
سه شنبه
- صبحانه: تخم مرغ آب پز + نان سبوس دار + سبزی خوردن
- میان وعده: میوه خشک و چند عدد گردو
- ناهار: خورشت قیمه بادمجان کم چرب + برنج قهوه ای
- میان وعده: هویج و خیار خرد شده
- شام: سوپ سبزیجات + سالاد فصل + نان سبوس دار
چهارشنبه
- صبحانه: عدسی با تخم مرغ و کمی روغن زیتون + نان سبوس دار
- میان وعده: یک عدد سیب و چند عدد بادام
- ناهار: خوراک لوبیا چیتی با سبزیجات + برنج قهوه ای
- میان وعده: ماست کم چرب با دانه های کنجد
- شام: ماهی سالمون یا قزل آلا کبابی + سبزیجات بخارپز + نان سبوس دار
پنج شنبه
- صبحانه: نان سبوس دار با تخم مرغ و گوجه + یک عدد خیار
- میان وعده: میوه تازه مانند پرتقال یا کیوی + چند عدد گردو
- ناهار: خورشت سبزی کم چرب با گوشت مرغ + برنج قهوه ای
- میان وعده: هویج و خیار خرد شده
- شام: سوپ سبزیجات + سالاد فصل + نان سبوس دار
جمعه
- صبحانه: فرنی با شیر کم چرب و توت تازه + نان سبوس دار
- میان وعده: چند عدد بادام و میوه خشک
- ناهار: خوراک عدس با سبزیجات + نان سبوس دار
- میان وعده: ماست کم چرب با کمی عسل و دانه ها
- شام: ماهی سفید یا سالمون + سبزیجات بخارپز + نان سبوس دار
این برنامه غذایی به گونه ای طراحی شده است که:
- تمام مواد مغذی مورد نیاز برای تقویت قبل از آی وی اف و موفقیت آن را پوشش دهد.
- از مواد سالم ایرانی و محلی استفاده کند تا عملی و قابل اجرا باشد.
- به تنظیم هورمون ها، بهبود کیفیت تخمک و اسپرم و کاهش استرس و التهاب کمک کند.
سخنی از نی نی تینی
تقویت قبل از آی وی اف یک مسیر جامع و همه جانبه است که با تغذیه مناسب، سبک زندگی سالم و مدیریت استرس امکان پذیر می شود. رعایت نکات ساده ای مانند مصرف پروتئین های سالم، میوه و سبزیجات متنوع، چربی های مفید، غلات کامل و کاهش مصرف قند، کافئین و الکل می تواند تأثیر شگفت انگیزی روی سلامت تخمک و اسپرم و موفقیت IVF داشته باشد.
اگر شما هم تجربه ای در زمینه تقویت قبل از آی وی اف یا انجام آن دارید، در بخش نظرات با ما و سایر مادران به اشتراک بگذارید. همچنین می توانید این مقاله را با دوستان و خانواده ای که در مسیر بارداری هستند، به اشتراک بگذارید تا همه بتوانند با تغذیه سالم و برنامه ریزی مناسب، شانس موفقیت خود را افزایش دهند.
