مدت زمان و تعداد دفعات شیردهی برای هر نوزاد متفاوت است و به عواملی مثل سن کودک، توانایی او در مکیدن شیر و همچنین سرعت پایین یا بالای جاری شدن شیر مادر بستگی دارد. به طور معمول، یک نوزاد تازه متولدشده ممکن است بین 10 تا 15 دقیقه از هر سینه شیر بخورد، در حالی که یک نوزاد بزرگ تر و باتجربه ممکن است تنها در چند دقیقه نیاز خود را برطرف کند.
نکته مهم این است که در طول شبانه روز، مقدار کلی شیر مادر دریافت شده کافی باشد و نوزاد به وزن گیری مناسب برسد. اگر احساس می کنید مدت زمان شیردهی نوزاد شما خیلی کوتاه یا خیلی طولانی است، حتما موضوع را با پزشک متخصص کودکان یا مشاور شیردهی در میان بگذارید. در این مقاله در مورد تعداد دفعات شیردهی برای نوزادان توضیح خواهیم داد.
نوزاد تازه متولد شده چه مدت باید شیر بخورد؟
تعداد دفعات شیردهی در نوزادان تازه متولد شده بسیار متغیر است. بسیاری از نوزادان در هر وعده حدود 10 تا 15 دقیقه از هر سینه شیر می خورند، اما برخی ممکن است حتی تا یک ساعت کامل هم مکیدن را ادامه دهند.
اگر مشاهده کردید نوزاد شما معمولا بیشتر از 50 دقیقه شیر می خورد، بهتر است این موضوع را با پزشک یا مشاور شیردهی مطرح کنید، چون می تواند نشانه دریافت ناکافی شیر باشد. از طرف دیگر، اگر مدت شیردهی خیلی کوتاه باشد و نوزاد به خوبی وزن نگیرد، باز هم باید پیگیری شود. به همین دلیل، وزن گیری های منظم در ویزیت های کودکان اهمیت بسیار زیادی دارند.
عوامل مؤثر بر تعداد دفعات شیردهی نوزاد
- تغییر شیر آغوز به شیر کامل، که معمولا بین 2 تا 5 روز بعد از زایمان اتفاق می افتد.
- زمان رسیدن شیر به نوک سینه (رفلکس جاری شدن شیر) که ممکن است فوری یا پس از چند دقیقه باشد.
- سرعت جریان شیر مادر (تند یا آهسته).
- کارآمدی نوزاد در مکیدن، که می تواند سریع یا آرام باشد.
- نحوه گرفتن سینه توسط نوزاد (اگر فقط نوک سینه را بگیرد، شیر کافی دریافت نمی کند).
- خواب آلودگی یا حواس پرتی نوزاد هنگام شیر خوردن.
اگر نوزاد شما فقط چند دقیقه شیر بخورد و بعد به خواب برود، او را بیدار کنید تا به شیر پرچرب و سیرکننده انتهای شیردهی برسد. برای این کار می توانید کف پای او را قلقلک دهید، به آرامی روی صورتش بدمید یا حتی او را تنها با پوشک روی سینه بگذارید تا هوشیارتر بماند.
اگر نوزاد هر ساعت شیر بخواهد چه کار کنیم؟
بسیاری از نوزادان در 24 ساعت، بین 8 تا 12 بار شیر می خورند، یعنی تقریبا هر چند ساعت یک بار. این روند همیشه منظم نیست و ممکن است گاهی فاصله ها کوتاه تر یا طولانی تر شوند.
برخی نوزادان حتی هر نیم ساعت یک بار شیر می خواهند. این وضعیت معمولا به دلیل تغذیه خوشه ای (Cluster feeding) اتفاق می افتد که در دوره های رشد سریع بسیار رایج است.
گاهی ممکن است احساس کنید کل روز فقط مشغول شیردهی هستید، اما نگران نباشید؛ این مرحله موقتی است و با بزرگ تر شدن نوزاد، دفعات شیردهی کمتر و منظم تر خواهد شد.
آیا شیردهی 10 دقیقه ای برای نوزاد کافی است؟
برای نوزادان بزرگ تر که تجربه بیشتری در مکیدن دارند، شیردهی کوتاه 10 دقیقه ای طبیعی است. اما برای نوزاد تازه متولد شده ممکن است کافی نباشد.
بعضی نوزادان شیر خوردن را به صورت مقطع انجام می دهند؛ چند دقیقه می مکند، کمی استراحت می کنند و دوباره ادامه می دهند. حتی ممکن است نیم ساعت بخوابند و بعد برای شیر خوردن بیدار شوند. در نهایت، آنچه اهمیت دارد مجموع شیر دریافتی در شبانه روز و وزن گیری مناسب است.
نشانه هایی که نشان می دهد نوزاد شیر کافی دریافت نمی کند:
- کاهش وزن بیش از حد در روزهای اول. نوزادان معمولا در 5 روز اول تا 10% وزن خود را از دست می دهند، اما باید تا دو هفته دوباره به وزن تولد برسند.
- کمتر از 5 تا 6 پوشک خیس در روز بعد از 5 روزگی.
- بی حالی یا بی قراری بیش از حد.
- مدت زمان غیرطبیعی شیردهی (کمتر از 10 دقیقه یا بیشتر از 50 دقیقه به طور مرتب).
تعداد دفعات شیردهی نوزادان بزرگ تر
با بزرگ تر شدن نوزاد، روند مکیدن سریع تر و مؤثرتر می شود. بنابراین بسیاری از نوزادان بزرگ تر تنها در 5 تا 10 دقیقه از هر سینه شیر مورد نیازشان را دریافت می کنند.
برخی نوزادان به اصطلاح “میان وعده ای” هستند؛ یعنی چند دقیقه شیر می خورند، استراحت می کنند و دوباره شروع می کنند. برخی دیگر هم تنها در دو دقیقه سینه را خالی می کنند و تا چند ساعت سیر می مانند. این تفاوت ها طبیعی است و به میزان شیر مادر و سرعت جاری شدن آن هم بستگی دارد.
اگر نوزاد شما جزء گروهی است که خیلی زود سینه را رها می کند، می توانید با دوباره قرار دادن او روی سینه، مدت شیردهی را افزایش دهید. گاهی هم فقط نیاز به آروغ زدن دارند و پس از آن دوباره شیر خوردن را ادامه می دهند.
تعداد دفعات شیردهی – مدت زمان شیردهی از هر سینه
چه مدت باید از هر سینه به نوزاد شیر داد؟
مدت زمان مکیدن از هر سینه می تواند در هر وعده متفاوت باشد و بستگی به نیاز و شرایط نوزاد دارد. خیلی زود متوجه خواهید شد چه زمانی باید سینه را عوض کنید و نوزاد آماده مکیدن از سمت دیگر است.
علائمی که نشان می دهد وقت تغییر سینه رسیده است:
- اگر سینه ها قبل از شروع پر بوده باشند، پس از شیر خوردن کمی نرم تر می شوند.
- نوزاد بلعیدن شیر را متوقف می کند یا خودش نوک سینه را رها می کند.
مدت زمان طبیعی شیردهی از هر سینه
- بسیاری از نوزادان تازه متولد شده حدود 10 تا 15 دقیقه از هر سینه شیر می خورند، اما گاهی این زمان طولانی تر هم می شود.
- نوزادان بزرگ تر معمولا سریع تر و کارآمدتر شیر می خورند و ممکن است تنها 5 تا 10 دقیقه یا حتی کمتر از هر سینه نیاز داشته باشند.
- همه این حالت ها طبیعی است و تفاوت های فردی وجود دارد.
اهمیت شیردهی متناوب از هر دو سینه
بهتر است در هر بار شیردهی، نوزاد از هر دو سینه شیر بخورد تا زمان مکیدن روی هر سینه تقریبا برابر باشد. این کار به حفظ تعادل در تولید شیر کمک می کند و از جمع شدن بیش از حد شیر در یک سینه جلوگیری می کند.
نکته کاربردی: در هر بار شیردهی، از سینه مخالف جلسه قبلی شروع کنید تا هر دو سینه به خوبی تخلیه شوند. برای یادآوری می توانید روی سینه ای که آخرین بار شیر داده اید یک پد مخصوص شیردهی قرار دهید.
اگر نوزاد فقط از یک سینه شیر بخورد چه باید کرد؟
گاهی نوزاد تنها از یک سینه شیر می خورد و سینه دیگر را رها می کند. اگر نوزاد به خوبی وزن می گیرد و شیر کافی دریافت می کند، این موضوع جای نگرانی ندارد.
اما اگر احساس می کنید سینه مقابل بیش از حد پر شده یا دچار درد و سنگینی شده اید، بهتر است چند دقیقه آن را دوشیدن یا پمپ کنید. این کار باعث می شود جریان تولید شیر در آن سینه حفظ شود و از مشکلاتی مثل انسداد مجاری شیری یا تورم سینه (Engorgement) جلوگیری شود.
تعداد دفعات شیردهی به نوزاد در سنین مختلف
1- نوزادان تازه متولد شده (0 تا 1 ماهگی)
- نوزادان در هفته های اول زندگی معمولا به 8 تا 12 بار شیر خوردن در شبانه روز نیاز دارند.
- فاصله بین هر بار شیردهی ممکن است 2 تا 3 ساعت باشد، اما بعضی نوزادان حتی زودتر گرسنه می شوند.
- در این سن، شیردهی باید بر اساس تقاضای نوزاد (On demand feeding) انجام شود، نه طبق ساعت. یعنی هر وقت نوزاد علائم گرسنگی نشان داد (مثل مکیدن دست، بی قراری یا باز کردن دهان)، شیر داده شود.
2- نوزادان 1 تا 3 ماهه
- بیشتر نوزادان در این سن هنوز به 7 تا 9 بار شیردهی در شبانه روز نیاز دارند.
- بعضی نوزادان شروع به تنظیم خواب شبانه می کنند و ممکن است یک بازه طولانی تر (4 تا 5 ساعت) بدون شیر بخوابند.
- وزن گیری مناسب و تعداد پوشک های خیس نشان می دهد که نوزاد شیر کافی دریافت کرده است.
3- نوزادان 3 تا 6 ماهه
- دفعات شیردهی معمولا به 6 تا 8 بار در روز کاهش می یابد.
- نوزادان در این سن اغلب شیر خوردن را سریع تر و مؤثرتر انجام می دهند و ممکن است هر بار تنها 10 دقیقه طول بکشد.
- در این دوره، مادر می تواند الگوی خواب و بیداری منظم تری در شیردهی ایجاد کند.
4- نوزادان بالای 6 ماه (شروع تغذیه کمکی)
- بعد از 6 ماهگی، طبق توصیه سازمان جهانی بهداشت و وزارت بهداشت ایران، تغذیه تکمیلی آغاز می شود.
- با این حال، شیر مادر همچنان باید اصلی ترین منبع تغذیه باقی بماند و کودک حداقل 5 تا 6 بار در شبانه روز شیر بخورد.
- از 6 ماهگی به بعد، ترکیب شیر مادر + غذای کمکی مناسب برای رشد و تکامل کودک ضروری است.
نکته مهم:
هر نوزاد متفاوت است. برخی نوزادان دفعات بیشتری شیر می خواهند و برخی کمتر. آنچه اهمیت دارد این است که نوزاد وزن گیری مناسب، خواب کافی و تعداد پوشک خیس طبیعی داشته باشد.
سخنی از نی نی تینی
مدت زمان و تعداد دفعات شیردهی به نوزاد در هر خانواده و برای هر کودک متفاوت است. برخی نوزادان شیر خوردن را طولانی تر و برخی کوتاه تر انجام می دهند. نکته مهم این است که نوزاد شما شیر کافی دریافت کند، به خوبی وزن بگیرد و رشد طبیعی داشته باشد.
اگر در مورد مدت زمان شیردهی یا تعداد دفعات آن تردید دارید، بهترین کار مراجعه به پزشک متخصص کودکان یا مشاور شیردهی است. یادتان باشد که آرامش و صبر مادر، نقش بزرگی در تجربه موفق شیردهی دارد.
شما به عنوان یک مادر، چه تجربه ای از تعداد دفعات شیردهی به نوزاد خود داشته اید؟
آیا نوزاد شما بیشتر شیر خوردن های طولانی داشته یا کوتاه و مکرر؟ تجربه های ارزشمند خود را در بخش دیدگاه ها با سایر مادران به اشتراک بگذارید تا آن ها هم از تجربه های واقعی شما بهره مند شوند.
