تست Sniff یا آنچه در منابع پزشکی «فلوروسکوپی دیافراگم» نیز نامیده می شود، یک روش تصویربرداری ساده و غیرتهاجمی است که در آن پزشک با استفاده از اشعه ایکس، حرکت عضله دیافراگم را هنگام دم و بازدم بررسی می کند. این تست به طور ویژه برای ارزیابی عملکرد اعصاب و عضلاتی به کار می رود که در روند تنفس نقش حیاتی دارند.
نتیجه مثبت در تست اسنیف نشان می دهد که اعصابی که دیافراگم را کنترل می کنند، به درستی کار نمی کنند و ممکن است به دلیل یک بیماری عصبی یا مشکل زمینه ای دیگر دچار اختلال شده باشند. این آزمایش به پزشک کمک می کند منشأ برخی اختلالات تنفسی را دقیق تر شناسایی کند و برنامه درمانی مناسب تری ارائه دهد.
تست Sniff چیست؟
تست Sniff یک آزمایش تصویربرداری است که نحوه عملکرد دیافراگم را بررسی می کند. دیافراگم یک عضله بزرگ و گنبدی شکل است که در زیر ریه ها قرار گرفته و نقش کلیدی در عمل تنفس دارد. با هر بار دم، این عضله منقبض شده و به سمت پایین حرکت می کند و فضای کافی برای ورود هوا به ریه ها ایجاد می شود.
در تست اسنیف، پزشک درحالی که شما نفس می کشید، از قفسه سینه شما تصویربرداری می کند. این تصاویر نشان می دهند که آیا دیافراگم به صورت طبیعی حرکت می کند یا دچار ضعف یا فلج جزئی یا کامل شده است. به بیان ساده تر، این روش به پزشک کمک می کند متوجه شود عضله ای که مسئول تنفس است، درست کار می کند یا خیر.
تست Sniff همچنین با عنوان «فلوروسکوپی قفسه سینه» یا «فلوروسکوپی دیافراگم» نیز شناخته می شود و در بسیاری از مراکز تصویربرداری و بیمارستان ها در دسترس است.
چه زمانی به تست Sniff نیاز دارید؟
در صورتی که پزشک احتمال دهد اعصابی که تنفس را کنترل می کنند دچار آسیب یا اختلال شده اند، ممکن است انجام تست Sniff را برای شما تجویز کند. این وضعیت معمولا در برخی بیماری های عصبی و عضلانی دیده می شود که می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- بیماری ALS یا اسکلروز جانبی آمیوتروفیک
- نوروپاتی التهابی مزمن (CIDP)
- درماتومیوزیت
- سندرم گیلن باره
- سندرم لامبرت-ایتون
- ام اس (مولتیپل اسکلروزیس)
- دیستروفی عضلانی
- میاستنی گراویس
- بیماری پومپه
- سندرم پس از فلج اطفال
- آسیب نخاعی
علاوه بر این، اگر دچار تنگی نفس بدون علت مشخص شده باشید، یا پزشک بخواهد قبل یا بعد از جراحی، حرکت دیافراگم شما را بررسی کند، ممکن است تست اسنیف برایتان درخواست شود.
در بسیاری از موارد، افراد ممکن است فقط احساس خستگی زودرس یا نفس تنگی هنگام بالا رفتن از پله یا انجام کارهای روزمره داشته باشند، اما همین علائم به ظاهر ساده می توانند نشانه اختلال در عملکرد دیافراگم باشند.
تست Sniff چگونه انجام می شود؟
در طول تست Sniff، پزشک با کمک یک دستگاه تصویربرداری با اشعه ایکس، حرکت دیافراگم را در هنگام تنفس بررسی می کند. از شما خواسته می شود چند نوع نفس متفاوت بکشید، از جمله:
- تنفس طبیعی و آرام
- یک دم عمیق
- یک بازدم کامل
- و در نهایت، یک دم سریع از راه بینی (مانند زمانی که چیزی را بو می کنید)
اگر دیافراگم به درستی کار کند، هنگام دم به سمت پایین و به طرف ناف حرکت می کند و صاف می شود. هنگام بازدم، دوباره به سمت بالا و حالت گنبدی برمی گردد.
اما اگر هنگام نفس کشیدن به داخل، دیافراگم به سمت بالا حرکت کند (برعکس حالت طبیعی)، ممکن است نشان دهنده ضعف یا فلج دیافراگم یا اختلال در عملکرد عصب فرنیک باشد؛ عصبی که وظیفه کنترل حرکت دیافراگم را بر عهده دارد.
حرکات غیرطبیعی دیافراگم در تست اسنیف به وضوح در تصاویر دیده می شوند و همین موضوع باعث می شود این آزمایش به عنوان یک ابزار تشخیصی ارزشمند شناخته شود.
آمادگی قبل از انجام تست Sniff
برای انجام Sniff تست معمولا نیازی به آمادگی خاصی ندارید. نیازی به ناشتا بودن یا مصرف داروی خاصی هم نیست.
با این حال، توصیه می شود لباس راحت بپوشید و در صورت امکان از استفاده از زیورآلات فلزی در ناحیه گردن و قفسه سینه خودداری کنید، زیرا ممکن است در روند تصویربرداری اختلال ایجاد کنند.
اگر باردار هستید یا احتمال بارداری وجود دارد، حتما قبل از انجام تست اسنیف پزشک یا تکنسین را در جریان بگذارید.
در طول تست Sniff چه اتفاقی می افتد؟
در حین انجام تست Sniff (فلوروسکوپی قفسه سینه):
ابتدا در مقابل دستگاه تصویربرداری قرار می گیرید. معمولا این تست در حالت ایستاده انجام می شود، اما اگر توانایی ایستادن نداشته باشید، می توانید نشسته باشید یا روی تختی با شیب ملایم دراز بکشید.
برای جلوگیری از حرکت ناگهانی، ممکن است از کمربندهای نرم برای ثابت نگه داشتن بدن شما استفاده شود و زیر پاها تکیه گاهی قرار بگیرد. سپس تکنسین از شما می خواهد طبق دستورالعمل هایی که می دهد نفس بکشید.
در طول این فرآیند، تصاویر به صورت متوالی گرفته می شوند تا حرکت دیافراگم در حالات مختلف تنفسی ثبت شود. این تصاویر بعدها توسط پزشک متخصص یا رادیولوژیست بررسی می شوند.
مدت زمان Sniff تست چقدر است؟
انجام کامل Sniff تست معمولا حدود 15 دقیقه طول می کشد. این مدت زمان کوتاه باعث شده است که این روش به عنوان یک تست سریع و در عین حال بسیار مفید شناخته شود.
پس از پایان تست، شما می توانید بلافاصله به فعالیت های روزمره خود بازگردید و نیازی به استراحت خاصی ندارید.
آیا تست Sniff عوارض یا خطر دارد؟
تست اسنیف عارضه خاصی ندارد. مقدار اشعه ای که در این تست استفاده می شود بسیار کم است و در حدی است که معمولا برای بدن خطر قابل توجهی محسوب نمی شود.
پزشک تنها زمانی این تست را تجویز می کند که فواید آن برای تشخیص دقیق تر بیماری، بسیار بیشتر از خطرات احتمالی ناشی از اشعه باشد. بنابراین جای نگرانی جدی وجود ندارد.
نتیجه طبیعی و غیرطبیعی در تست Sniff
نتایج Sniff تست معمولا به دو شکل گزارش می شوند: مثبت یا منفی.
- نتیجه منفی (طبیعی): یعنی دیافراگم شما هنگام دم و بازدم به صورت طبیعی حرکت می کند.
- نتیجه مثبت (غیرطبیعی): یعنی در هنگام دم، دیافراگم به سمت بالا حرکت کرده است که ممکن است نشانه فلج جزئی یا کامل دیافراگم باشد.
البته در برخی موارد، امکان نتیجه «مثبت کاذب» یا «منفی کاذب» هم وجود دارد. یعنی ممکن است دیافراگم در روز انجام تست رفتاری غیرطبیعی داشته باشد، اما اعصاب درگیر نباشند، یا برعکس، مشکل وجود داشته باشد اما در تست به خوبی نمایان نشود.
به همین دلیل، پزشک علاوه بر تست اسنیف، علائم بالینی، سابقه پزشکی و سایر آزمایش ها را نیز در نظر می گیرد تا به تشخیص نهایی برسد.
چه زمانی جواب تست Sniff آماده می شود؟
در برخی موارد، پزشک می تواند همان زمان نتیجه اولیه را به شما اطلاع دهد. اما در بیشتر مواقع، تصاویر باید توسط متخصص رادیولوژی بررسی شوند و سپس گزارش نهایی ظرف چند روز آماده و به پزشک معالج شما ارسال می شود.
اگر احساس تنگی نفس شدید یا علائم غیرعادی دارید، بهتر است پیش از مشخص شدن نتیجه قطعی، حتما پزشک را در جریان بگذارید.
اگر نتیجه تست Sniff غیرطبیعی باشد چه می شود؟
در صورت مثبت بودن تست Sniff، پزشک درباره وضعیت خاص شما توضیح خواهد داد. بسته به علت اصلی مشکل، ممکن است موارد زیر توصیه شود:
- انجام آزمایش های تکمیلی بیشتر
- ارجاع به متخصص مغز و اعصاب یا ریه
- شروع درمان دارویی یا توانبخشی
- پیگیری منظم وضعیت تنفسی
هدف اصلی این اقدامات، جلوگیری از پیشرفت مشکل و بهبود کیفیت تنفس شماست.
چه زمانی باید با پزشک تماس بگیرید؟
اگر درباره تست اسنیف، مراحل انجام آن یا نتیجه تست سؤال یا نگرانی دارید، حتما با پزشک خود تماس بگیرید. آگاهی کامل از وضعیت بدن، نقش مهمی در تصمیم گیری درست برای درمان دارد.
منابع معتبر پزشکی فارسی مانند راهنماهای منتشر شده در وب سایت های دانشگاه های علوم پزشکی کشور نیز تأکید دارند که بررسی به موقع عملکرد دیافراگم می تواند در تشخیص زودهنگام اختلالات تنفسی بسیار مؤثر باشد.
سخنی از نی نی تینی
تست Sniff یک روش سریع، بدون درد و ایمن است که اطلاعات بسیار ارزشمندی درباره عملکرد اعصاب و عضلات درگیر در تنفس در اختیار پزشک قرار می دهد. این تست می تواند مشکلات دیافراگم یا اختلالات تنفسی را در مراحل اولیه شناسایی کند؛ مرحله ای که هنوز فرصت های درمانی بیشتری وجود دارد.
اگر نمی دانید چرا پزشک این تست را برایتان تجویز کرده یا نتیجه آن دقیقا چه مفهومی دارد، از پرسیدن سؤال نترسید. آگاهی شما، بخشی از روند درمان است.
اگر تجربه انجام تست Sniff یا تست اسنیف داشته اید، یا درباره این آزمایش سؤال یا نگرانی خاصی دارید، آن را در بخش دیدگاه ها با ما و دیگران به اشتراک بگذارید. تجربه شما می تواند راهنمای افراد دیگری باشد که در شرایط مشابه قرار دارند.
