تریکومونیازیس یا به اختصار «تریک» یکی از عفونت های شایع اما قابل درمان مقاربتی است که به وسیله ی یک انگل ایجاد می شود. این بیماری هم در زنان و هم در مردان دیده می شود، اما در خانم ها شایع تر است. بسیاری از افراد مبتلا به تریکومونیازیس هیچ علامتی ندارند و به همین دلیل ممکن است ناآگاهانه باعث انتقال آن به دیگران شوند. درمان این عفونت معمولا با مصرف آنتی بیوتیک ها انجام می شود. در این مقاله در مورد این عفونت به طور کامل توضیح خواهیم داد.
تریکومونیازیس چیست؟
تریکومونیازیس نوعی عفونت انگلی واژن است که از طریق رابطه ی جنسی منتقل می شود. عامل این عفونت، انگل تک یاخته ای به نام Trichomonas vaginalis است که در مایعات بدن مانند منی و ترشحات واژن زندگی می کند.
در بیشتر موارد، فرد مبتلا هیچ نشانه ای از بیماری ندارد، اما همچنان می تواند دیگران را آلوده کند. به همین دلیل است که گفته می شود تریکومونیازیس یک بیماری واگیردار است، چون حتی بدون علامت نیز قابل انتقال است.
شیوع تریکومونیازیس چقدر است؟
تریکومونیازیس شایع ترین عفونت مقاربتی غیر ویروسی در سراسر جهان محسوب می شود.
هر فردی که رابطه ی جنسی دارد، در معرض ابتلا به این عفونت است. طبق آمار جهانی، میلیون ها نفر درگیر این بیماری هستند. در آمریکا به تنهایی حدود 3.7 میلیون نفر مبتلا هستند، اما تنها 30 درصد آن ها علائم قابل مشاهده دارند.
در ایران آمار دقیق و رسمی از میزان شیوع تریکومونیازیس وجود ندارد، اما متخصصان معتقدند این بیماری به دلیل تشخیص دشوار و کم علامت بودن، در میان زنان متأهل یا در سنین باروری می تواند بیشتر دیده شود. پژوهش ها نشان داده اند که رعایت نکردن بهداشت جنسی و استفاده نکردن از وسایل محافظتی مانند کاندوم احتمال انتقال را به طور چشمگیری افزایش می دهد.
علائم و دلایل بروز تریکومونیازیس
علائم
یکی از دلایلی که تریکومونیازیس به راحتی گسترش می یابد، این است که حدود 70 درصد از افراد آلوده هیچ علامتی ندارند. به همین علت ممکن است فردی قبل از اینکه متوجه ابتلای خود شود، دیگران را مبتلا کند.
اگر علائم ظاهر شوند، معمولا بین 5 تا 28 روز پس از تماس جنسی آلوده بروز می کنند. این علائم در زنان بیشتر از مردان دیده می شود. هنوز مشخص نیست چرا برخی از افراد علائم دارند و برخی دیگر نه، اما به نظر می رسد سیستم ایمنی و شرایط بدنی فرد نقش مهمی دارد.
علائم تریکومونیازیس در مردان
مردان معمولا بدون علامت هستند، اما در صورت بروز نشانه ها ممکن است با موارد زیر روبه رو شوند:
- ترشح کف آلود یا غیرعادی از آلت تناسلی
- احساس سوزش هنگام ادرار یا بعد از انزال
- خارش یا تحریک در داخل آلت تناسلی
در صورت مشاهده ی چنین علائمی، بهتر است هرچه سریع تر به پزشک اورولوژیست مراجعه شود تا از انتقال بیماری به همسر جلوگیری گردد.
علائم تریکومونیازیس در زنان
زنان معمولا علائم آشکارتری دارند. نشانه های شایع شامل موارد زیر است:
- ترشحات واژن سفید، زرد یا سبز رنگ که ممکن است کف آلود باشند و بوی ناخوشایندی داشته باشند
- احساس خارش، سوزش یا قرمزی در ناحیه ی واژن
- درد هنگام رابطه ی جنسی یا هنگام ادرار کردن
در برخی موارد، این عفونت با عفونت قارچی یا باکتریایی واژن اشتباه گرفته می شود، بنابراین تشخیص پزشک بسیار مهم است.
علت ایجاد تریکومونیازیس چیست؟
عامل اصلی این بیماری، انگل میکروسکوپی Trichomonas vaginalis است. پس از ورود این انگل به بدن، می تواند از راه های زیر منتقل شود:
- رابطه ی جنسی واژنی (بین مرد و زن یا بین دو زن)
- رابطه ی جنسی مقعدی
- رابطه ی دهانی
- تماس مستقیم ناحیه ی تناسلی بدون دخول کامل
اما باید دانست که این بیماری از طریق بوسیدن، دست دادن، استفاده از وسایل شخصی مشترک یا غذا و نوشیدنی مشترک منتقل نمی شود.
این انگل می تواند علاوه بر واژن و آلت تناسلی، ناحیه ی مقعد، دهان یا حتی پوست دست ها را نیز آلوده کند، اگرچه این موارد کمتر شایع اند.
آیا تریکومونیازیس به دلیل رعایت نکردن بهداشت ایجاد می شود؟
خیر. برخلاف تصور عمومی، بهداشت ضعیف باعث بروز تریکومونیازیس نمی شود.
این بیماری ناشی از وجود یک انگل است که از طریق تماس جنسی منتقل می شود، نه از طریق شست وشوی ناکافی یا تمیزی بدن. البته رعایت بهداشت جنسی، شستن درست لباس زیر و خشک نگه داشتن ناحیه تناسلی می تواند از رشد میکروب ها جلوگیری کند.
آیا عفونت ادراری (UTI) می تواند باعث تریکومونیازیس شود؟
خیر. عفونت ادراری و تریکومونیازیس دو بیماری متفاوت اند.
عفونت ادراری معمولا ناشی از باکتری هاست، درحالی که تریکومونیازیس یک عفونت انگلی است. البته گاهی علائم این دو بیماری شبیه هم هستند (مانند سوزش ادرار)، اما تشخیص قطعی فقط با آزمایش امکان پذیر است.
آیا تریکومونیازیس مسری است؟
بله. تریکومونیازیس یک بیماری کاملا واگیردار از طریق رابطه ی جنسی است.
از آنجایی که بسیاری از افراد بدون علامت اند، ممکن است ندانند که آلوده هستند و بیماری را به شریک جنسی خود منتقل کنند.
چه کسانی در معرض خطر بیشتری هستند؟
در حالی که هر فردی می تواند به تریکومونیازیس مبتلا شود، اما خطر ابتلا در زنان بیشتر است. عوامل افزایش دهنده ی خطر شامل موارد زیر می شوند:
- نداشتن رابطه ی جنسی ایمن و استفاده نکردن از کاندوم
- داشتن چند شریک جنسی
- سابقه ی دیگر عفونت های مقاربتی
عوارض تریکومونیازیس درمان نشده
اگر تریکومونیازیس درمان نشود، می تواند احتمال ابتلا به ویروس HIV را در صورت تماس با آن افزایش دهد.
در زنانی که هم زمان به تریکومونیازیس و HIV مبتلا هستند، احتمال انتقال هر دو بیماری به شریک جنسی بیشتر است.
بر اساس توصیه ی سازمان های معتبر از جمله مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها (CDC)، زنانی که HIV مثبت هستند باید حداقل سالی یک بار برای تریکومونیازیس آزمایش دهند.
تشخیص تریکومونیازیس
چگونه این عفونت تشخیص داده می شود؟
پزشک برای تشخیص این بیماری ممکن است از روش های زیر استفاده کند:
- معاینه ی فیزیکی: پزشک ناحیه ی تناسلی را بررسی می کند و در زنان معمولا معاینه ی لگنی انجام می شود. در این مرحله ممکن است با استفاده از سواب (پنبه ی مخصوص)، نمونه ای از ترشحات واژن یا آلت گرفته شود. در برخی موارد، دهانه ی رحم ممکن است ظاهری شبیه به «توت فرنگی» داشته باشد که نشانه ای از وجود تریکومونیازیس است.
- آزمایش آزمایشگاهی: نمونه ی ترشحات زیر میکروسکوپ بررسی می شود تا وجود انگل مشاهده گردد. اگر انگل به طور مستقیم دیده نشود، نمونه برای بررسی دقیق تر به آزمایشگاه فرستاده می شود.
در صورت مثبت بودن نتیجه ی آزمایش، معمولا پزشک توصیه می کند برای سایر بیماری های مقاربتی نیز آزمایش انجام شود، چون احتمال هم زمانی وجود دارد.
در برخی موارد، اگر شریک جنسی فرد مبتلا باشد و رابطه ی محافظت نشده ای داشته باشند، پزشک ممکن است بدون نیاز به معاینه ی فیزیکی، آنتی بیوتیک برای هر دو نفر تجویز کند تا از انتقال مجدد جلوگیری شود.
درمان و مدیریت تریکومونیازیس
درمان تریکومونیازیس چگونه انجام می شود؟
درمان تریکومونیازیس با مصرف داروهای آنتی بیوتیکی مخصوص انجام می شود که انگل عامل بیماری را از بین می برند. اگر درمان صورت نگیرد، این عفونت ممکن است ماه ها یا حتی سال ها در بدن باقی بماند و هرگز به صورت خودبه خود از بین نمی رود.
در تمام مدتی که فرد آلوده است، می تواند بیماری را به شریک جنسی خود منتقل کند. بنابراین بسیار مهم است که تمام شرکای جنسی هم زمان درمان شوند تا احتمال آلودگی مجدد وجود نداشته باشد.
داروی درمان تریکومونیازیس چیست؟
داروهای خوراکی آنتی بیوتیک می توانند انگل تریکومونیازیس را از بین ببرند. پزشک معمولا یکی از دو داروی زیر را تجویز می کند:
- مترونیدازول (Metronidazole)
- تینیدازول (Tinidazole)
در طول درمان باید به نکات زیر توجه شود:
- معمولا برای زنان، مترونیدازول به مدت هفت روز تجویز می شود، در حالی که در مردان یک دوز واحد از همین دارو تا 95% موارد را درمان می کند.
- شما و شریک(های) جنسی تان باید هم زمان تحت درمان قرار بگیرید؛ در غیر این صورت بیماری ممکن است بین شما رفت و برگشت پیدا کند.
- تا یک هفته پس از پایان داروها نباید رابطه جنسی داشته باشید تا دارو فرصت کافی برای اثرگذاری کامل و برطرف شدن علائم داشته باشد. داشتن رابطه زودتر از این زمان ممکن است باعث عود مجدد عفونت شود.
- حدود سه ماه پس از درمان بهتر است به پزشک مراجعه کنید تا با انجام آزمایش مطمئن شوید که عفونت به طور کامل برطرف شده است.
عوارض و نکات احتیاطی در مصرف دارو
هنگام مصرف داروهای مترونیدازول یا تینیدازول نباید هیچ نوع نوشیدنی حاوی الکل مصرف شود. ترکیب این داروها با الکل ممکن است باعث تهوع، استفراغ شدید، و تپش قلب شود.
علاوه بر این، برخی عوارض خفیف دیگر نیز ممکن است بروز کند، از جمله:
- سوزش سردل
- احساس طعم فلزی در دهان
اگر این علائم شدید باشند یا ادامه پیدا کنند، بهتر است با پزشک مشورت کنید.
آیا تریکومونیازیس کاملا قابل درمان است؟
بله. تریکومونیازیس بیماری ای کاملا قابل درمان است.
پزشک با تجویز داروی خوراکی مناسب می تواند به طور کامل انگل را از بدن خارج کند. نکته ی مهم این است که دارو باید طبق دستور مصرف شود و درمان نباید نیمه کاره رها شود.
آیا تریکومونیازیس بدون درمان از بین می رود؟
خیر. این بیماری بدون مصرف دارو بهبود نمی یابد.
برای از بین بردن انگل حتما باید از آنتی بیوتیک استفاده شود؛ در غیر این صورت، عفونت ممکن است مزمن شود و خطر انتقال آن افزایش یابد.
پیش آگهی و آینده ی بیماری
اگر به این عفونت مبتلا شوم، چه انتظاری باید داشته باشم؟
تریکومونیازیس یکی از شایع ترین عفونت های مقاربتی است که با درمان صحیح کاملا برطرف می شود.
درمان کامل شامل این است که شما و شریک جنسی تان هر دو دارو را طبق دستور پزشک مصرف کنید و تا یک هفته پس از پایان دارو رابطه جنسی نداشته باشید.
در اغلب موارد، این بیماری هیچ پیامد بلندمدتی ندارد. اما اگر درمان نشود، ممکن است خطر ابتلا یا انتقال ویروس HIV (عامل ایدز) را افزایش دهد.
آیا ممکن است دوباره به تریکومونیازیس مبتلا شوم؟
بله، احتمال ابتلا مجدد وجود دارد.
بر اساس تحقیقات، از هر پنج نفر که درمان می شوند، یک نفر ظرف سه ماه دوباره آلوده می شود.
برای پیشگیری از این اتفاق، باید شما و شریک جنسی تان هم زمان درمان شوید و حداقل تا یک هفته پس از پایان دارو، رابطه جنسی نداشته باشید.
پیشگیری از تریکومونیازیس
چگونه می توان از ابتلا به تریکومونیازیس جلوگیری کرد؟
اگر رابطه جنسی دارید، می توانید با رعایت چند نکته ساده از ابتلا یا انتقال تریکومونیازیس جلوگیری کنید:
- همیشه از کاندوم در روابط جنسی استفاده کنید.
- به طور منظم آزمایش های عفونت های مقاربتی از جمله تریک انجام دهید.
- در صورت ابتلا، سریعا تحت درمان قرار بگیرید و شریک جنسی خود را نیز مطلع کنید تا او هم آزمایش و درمان شود.
- داشتن رابطه ی جنسی تک همسری با فردی که آزمایش داده و سالم است، ریسک ابتلا را به حداقل می رساند.
- تعداد شرکای جنسی خود را محدود کنید تا احتمال انتقال کاهش یابد.
زندگی با تریکومونیازیس
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنم؟
در صورتی که علائم زیر را تجربه کردید، حتما با پزشک خود تماس بگیرید:
- ترشح غیرعادی از واژن یا آلت تناسلی
- بوی بد ترشحات
- خارش یا سوزش در ناحیه تناسلی
- قرمزی، التهاب یا ورم واژن
- درد در حین رابطه جنسی
پزشک می تواند با انجام آزمایش های ساده، علت دقیق را مشخص کند و در صورت نیاز، درمان مناسب را آغاز نماید.
تریکومونیازیس چه تأثیری بر بارداری دارد؟
اگر باردار یا در دوران شیردهی هستید و به تریکومونیازیس مبتلا شده اید، مصرف داروی مترونیدازول معمولا بی خطر است و پزشکان آن را تجویز می کنند.
اما اگر بیماری درمان نشود، احتمال بروز عوارضی مانند:
- زایمان زودرس (پیش از هفته 37 بارداری)
- تولد نوزاد با وزن کم تر از 2.5 کیلوگرم
افزایش می یابد.
بنابراین درمان به موقع برای حفظ سلامت مادر و جنین ضروری است.
سخنی از نی نی تینی
تریکومونیازیس یکی از رایج ترین و در عین حال قابل درمان ترین عفونت های مقاربتی است. میلیون ها نفر در سراسر جهان هر ساله به آن مبتلا می شوند.
دلیل شیوع بالای این بیماری این است که بسیاری از افراد بدون علامت هستند و از آلودگی خود آگاه نیستند.
بنابراین اگر پزشک برایتان دارو تجویز کرده است:
- دوره ی درمان را کامل و دقیق مصرف کنید،
- تا پایان درمان رابطه جنسی نداشته باشید،
- و شریک جنسی تان را نیز به انجام درمان تشویق کنید.
با رعایت این نکات، می توانید از بازگشت عفونت و ابتلا به دیگر بیماری های مقاربتی جلوگیری کنید.
اگر شما یا یکی از نزدیکانتان تجربه ای از تریکومونیازیس یا عفونت انگلی واژن دارید، در بخش دیدگاه ها بنویسید که چگونه متوجه بیماری شدید و روند درمانتان چگونه بود. اشتراک تجربیات می تواند به دیگر زنان کمک کند تا زودتر به پزشک مراجعه کنند و از عوارض جدی پیشگیری شود.
