تروفوبلاستیک بارداری یک مجموعه از شرایط نادر است که باعث رشد تومورهایی در طول بارداری به جای تشکیل جفت می شود. شایع ترین نوع تروفوبلاستیک بارداری، بارداری مولار است. خوشبختانه بیشتر انواع تروفوبلاستیک بارداری غیرسرطانی هستند و درمان آن ها بسیار مؤثر است.
تروفوبلاستیک بارداری چیست؟
تروفوبلاستیک بارداری شامل تومورهایی است که در رحم شما و در ارتباط با بارداری رشد می کنند. این تومورها از سلول هایی به نام تروفوبلاست شروع می شوند، سلول هایی که معمولا به جفت تبدیل می شوند. جفت یک عضو حیاتی است که جنین را به رحم شما متصل می کند و تمامی اکسیژن و مواد مغذی لازم برای رشد نوزاد را فراهم می آورد.
در تروفوبلاستیک بارداری، سلول های تروفوبلاست به جای تبدیل شدن به جفت سالم، به شکل غیرطبیعی رشد می کنند. بیشتر موارد تروفوبلاستیک بارداری در اوایل بارداری، بلافاصله بعد از لقاح تخمک، رخ می دهند و به آن ها بارداری مولار گفته می شود.
با اینکه به آن ها بارداری گفته می شود، اما این سلول ها به جنینی که به نوزاد تبدیل شود، رشد نمی کنند. بیشتر این تومورها خوش خیم هستند، اگرچه برخی می توانند سرطانی باشند و به بافت ها یا اندام های مجاور گسترش یابند. نکته مهم این است که تروفوبلاستیک بارداری قابل درمان و قابل بهبود است و بسیاری از زنان می توانند بعدا بارداری سالم داشته باشند.
چه زمانی تروفوبلاستیک بارداری رخ می دهد؟
تروفوبلاستیک بارداری معمولا در اوایل بارداری دیده می شود، اما می تواند در شرایط زیر نیز اتفاق بیفتد:
- بعد از سقط یا خاتمه بارداری
- بعد از بارداری خارج رحمی، زمانی که تخمک بارور شده در لوله فالوپ جایگزین رحم می شود
- بعد از بارداری طبیعی
انواع تروفوبلاستیک بارداری
تروفوبلاستیک بارداری انواع مختلفی دارد و علائم آن بسته به نوع متفاوت است.
بارداری مولار یا مول هیداتیفورم
مول هیداتیفورم شایع ترین نوع تروفوبلاستیک بارداری است. به طور رایج به آن بارداری مولار می گویند. در این حالت، کیست های شبیه خوشه های انگور در رحم به جای جفت یا جنین رشد می کنند. ممکن است شما علائم بارداری را تجربه کنید و آزمایش بارداری مثبت باشد، اما در سونوگرافی جنین مشاهده نشود. نتیجه مثبت آزمایش به دلیل هورمون بارداری است که داخل جفت تولید می شود.
مول ها به دو نوع کامل و جزئی تقسیم می شوند و بیشتر بارداری های مولار سرطانی نیستند.
علائم رایج بارداری مولار:
- خونریزی غیرطبیعی واژینال در اوایل بارداری، که می تواند قرمز یا قهوه ای روشن باشد
- گاهی درد شکمی
بارداری مولار پایدار یا تهاجمی
این نوع مول معمولا نتیجه یک بارداری مولار است و ممکن است به عضلات رحم نفوذ کند. برخلاف سایر انواع بارداری مولار، این نوع معمولا سرطانی است. سلول های سرطانی اغلب در عضلات رحم باقی می مانند، اما در صورت عدم درمان می توانند به سایر بخش های بدن یا بافت ها گسترش یابند.
کوریوکار سینوما
کوریوکار سینوما نوعی تروفوبلاستیک بارداری سرطانی است که سریع رشد و گسترش می یابد. ممکن است از عضلات رحم به واژن، ریه ها و دیگر اندام ها مانند کلیه ها، کبد یا مغز منتقل شود. این نوع بیماری نادر است، اما در افرادی که قبلا بارداری مولار داشته اند، شایع تر است.
علائم ممکن است شامل خونریزی غیرطبیعی واژینال پس از بارداری، سقط یا بارداری مولار باشد. بعضی افراد ممکن است درد شکمی یا خون در ادرار و مدفوع داشته باشند.
تومور تروفوبلاستیک محل جفت (PSTT)
این نوع بسیار نادر از تروفوبلاستیک بارداری در محل اتصال جفت به رحم رشد می کند. PSTT رشد کندی دارد و علائم آن ممکن است سال ها پس از بارداری ظاهر شود. این تومورها می توانند به عضلات رحم، رگ های خونی، ریه ها، لگن و غدد لنفاوی گسترش یابند و درمان شدیدتری نیاز دارند.
تومورهای اپیتلیوئید تروفوبلاستیک (ETT)
این نوع نیز بسیار نادر و سرطانی است و مانند PSTT می تواند به ریه ها گسترش یابد. ETT ممکن است سال ها پس از بارداری ایجاد شود.
شیوع و خطرات تروفوبلاستیک بارداری
تروفوبلاستیک بارداری تقریبا در 1 از هر 1000 بارداری در ایالات متحده رخ می دهد. اکثر موارد از نوع مول هیداتیفورم هستند. انواع جدی تر مانند کوریوکار سینوما در کمتر از 1 از 20000 بارداری دیده می شوند.
اکثر موارد تروفوبلاستیک بارداری درمان پذیر و قابل بهبود هستند، به ویژه در صورت تشخیص زودهنگام. اما موارد پیشرفته می توانند خطرناک و حتی تهدیدکننده زندگی باشند.
علائم و دلایل تروفوبلاستیک بارداری
برخی افراد هیچ علامتی از تروفوبلاستیک بارداری ندارند، در حالی که دیگران علائمی شبیه بارداری یا شرایط دیگر تجربه می کنند. در صورت مشاهده هر یک از این علائم باید با پزشک خود مشورت کنید:
- خونریزی واژینال نامنظم یا خونریزی غیرمرتبط با قاعدگی
- رحم بزرگ تر از حد انتظار برای سن بارداری
- درد در ناحیه شکم یا لگن
- تهوع یا استفراغ زودتر از حد انتظار در بارداری
- فشار خون بالا یا تورم دست ها و پاها در اوایل بارداری
- خونریزی طولانی واژینال بعد از زایمان یا سقط
تروفوبلاستیک بارداری ممکن است باعث پرکاری تیروئید شود. علائم پرکاری تیروئید شامل:
- تپش قلب سریع
- لرزش بدن
- کاهش وزن
- تعریق
چه عواملی باعث بارداری مولار یا مول هیداتی فورم می شوند؟
در یک بارداری طبیعی، تخمک توسط اسپرم بارور می شود و تمام اطلاعات لازم برای ایجاد جنین و جفت را دارد. این مجموعه اولیه سلول ها را بلاستوسیت می نامند. جنین به تدریج به جنین کامل تبدیل می شود و لایه های سلول های تروفوبلاست بخشی از جفت را تشکیل می دهند و بلاستوسیت را به دیواره رحم متصل می کنند.
در بارداری های مولار، چون باروری به درستی انجام نشده، جنین به درستی رشد نمی کند و سلول های تروفوبلاست به جای شکل گیری جفت سالم، به صورت تومور رشد می کنند.
تشخیص و آزمایش ها
چگونه بیماری تروفوبلاستیک بارداری تشخیص داده می شود؟
پزشک شما GTD را پس از بررسی کامل سوابق پزشکی، معاینه فیزیکی و انجام سایر آزمایش ها که داخل رحم را بررسی می کنند، تشخیص می دهد. این آزمایش ها ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- معاینه لگن: پزشک با دستکش انگشتان خود را وارد واژن می کند تا نشانه های بیماری مانند توده ها و حجم رحم را بررسی کند.
- سونوگرافی: استفاده از امواج صوتی برای تصویرسازی از اعضای داخلی بدن. اگر پزشک مشکوک به GTD باشد، سونوگرافی واژینال برای بررسی لگن و رحم انجام می شود.
- آزمایش خون: بررسی میزان برخی هورمون ها و مواد در بدن به تشخیص GTD کمک می کند. به طور مثال، زنان باردار با GTD سطح هورمون hCG بالاتری نسبت به زنان باردار بدون GTD دارند. همچنین اگر سرطان به سایر بافت ها یا اعضای بدن گسترش یافته باشد، بدن ممکن است سطح برخی مواد را تغییر دهد.
پس از تشخیص GTD، پزشک ممکن است آزمایش های بیشتری برای بررسی گسترش سلول های سرطانی به سایر بخش های بدن درخواست کند. میزان گسترش سرطان را مرحله بندی می نامند و بر اساس آن پزشک بهترین برنامه درمانی را تعیین می کند.
- مراحل سرطان با اعداد رومی I، II، III و IV مشخص می شوند؛ هرچه عدد بالاتر باشد، سرطان گسترده تر است.
- آزمایش های مورد استفاده برای مرحله بندی GTD ممکن است شامل سی تی اسکن (CT scan)، تصویربرداری MRI و رادیوگرافی قفسه سینه باشد.
مدیریت و درمان
چگونه بیماری تروفوبلاستیک بارداری درمان می شود؟
درمان GTD بسته به عوامل مختلف متفاوت است، مانند:
- نوع، اندازه و محل GTD
- میزان گسترش تومور
- وقوع تومور در حین بارداری یا پس از سقط
- وضعیت کلی سلامتی و سابقه پزشکی شما
- برنامه های شما برای داشتن فرزند
روش های درمانی GTD شامل:
- جراحی: برداشتن بافت ها و سلول های غیرطبیعی از رحم. رایج ترین عمل جراحی D&C (گشاد کردن و تراشیدن رحم) است.
- شیمی درمانی: استفاده از داروها برای از بین بردن سلول های سرطانی.
- پرتودرمانی: استفاده از پرتوهای قوی برای کوچک کردن تومور و کشتن سلول های سرطانی.
- هیستروکتومی: برداشتن رحم با جراحی. گاهی لوله های فالوپ یا تخمدان ها نیز برداشته می شوند.
همراه با پزشک خود در مورد روش های درمانی، ریسک ها و عوارض جانبی آن صحبت کنید.
آیا GTD می تواند دوباره اتفاق بیفتد؟
بله، بیماری تروفوبلاستیک بارداری ممکن است عود کند. احتمال عود به نوع اولیه GTD و پاسخ شما به درمان بستگی دارد.
چشم انداز و بارداری بعد از GTD
آیا بعد از GTD می توان بچه دار شد؟
بله، اکثر افراد با سابقه GTD می توانند بارداری های طبیعی داشته باشند. بسته به سوابق شما، پزشک ممکن است در بارداری های بعدی آزمایش های بیشتری توصیه کند.
پیشگیری
آیا می توان از GTD پیشگیری کرد؟
هیچ راهی برای پیشگیری قطعی از GTD وجود ندارد.
عوامل خطر
اگرچه GTD نادر است، اما برخی عوامل ممکن است ریسک آن را افزایش دهند:
- سن مادر: بالای 35 یا زیر 20 سال
- سابقه بارداری مولار
- سابقه خانوادگی قوی از بارداری مولار
سخنی از نی نی تینی
تشخیص GTD می تواند باعث ترس، سردرگمی و غم شود، به ویژه وقتی همزمان با از دست دادن بارداری مواجه می شوید. پزشک شما با استفاده از آزمایش ها وضعیت شما را بررسی می کند و برنامه درمانی مناسب را ارائه می دهد. بیشتر موارد GTD قابل درمان و بهبود هستند و شانس بارداری سالم بعدی وجود دارد.
در این دوران سخت از خانواده، دوستان و تیم پزشکی خود حمایت بگیرید و از پرسیدن سؤال نترسید.
آیا شما یا اطرافیانتان تجربه ای از بارداری مولار داشته اید؟ تجربه و سؤالات خود را با ما به اشتراک بگذارید تا بتوانیم همدیگر را بهتر راهنمایی کنیم.
