تب یونجه در کودکان

تب یونجه در کودکان یا آلرژی فصلی چیست؟

تب یونجه در کودکان به واکنش بدن به ذرات معلق در هوا مانند گرده گیاهان یا کپک گفته می شود که با نام آلرژی فصلی یا رینیت آلرژیک فصلی نیز شناخته می شود. این نوع آلرژی معمولا در زمان هایی از سال که درختان، علف ها یا گیاهان هرز شکوفه می دهند یا هاگ های کپک در هوا پخش می شود، شدت می گیرد.

تب یونجه در کودکان نوعی از حسایت و آلرژی در کودکان است و معمولا زمانی رخ می دهد که آن ها به دلیل ژنتیک و تماس مکرر با آلرژن های محیطی، حساسیت بیشتری نسبت به این ذرات پیدا کرده اند. سیستم ایمنی این افراد بیش از حد فعال است و حتی در برابر موادی که برای بدن بی خطر هستند، واکنش نشان می دهد.

وقتی کودک یا بزرگسال مبتلا به تب یونجه، گرده یا هاگ کپک را استشمام کند بدن آن را به عنوان یک مهاجم خطرناک در نظر می گیرد. در نتیجه، هیستامین و مواد شیمیایی دیگر در بدن آزاد می شوند که باعث التهاب در بینی و مجاری هوایی شده و علائم تب یونجه را ایجاد می کنند. این حساسیت در کودکان بسیار شایع است و سالانه بیش از 5 میلیون کودک را تحت تأثیر قرار می دهد.

علائم تب یونجه در کودکان

آلرژی فصلی در کودکان می تواند با علائم مختلفی همراه باشد، از جمله:

• گرفتگی، آبریزش یا خارش بینی
• عطسه مداوم
• خارش و درد در گلو
• چشم های قرمز، خارش دار یا اشک آلود
• ایجاد حلقه های تیره زیر چشم (شاینر آلرژیک)
• خارش گوش ها
• عدم وجود تب

تفاوت تب یونجه در کودکان با سرماخوردگی چیست؟

علائم این آلرژی در کودکان معمولا در یک بازه زمانی مشخص از سال ظاهر شده و بین 4  تا 10 هفته ادامه دارد. اما سرماخوردگی می تواند همراه با تب باشد، در حالی که آلرژی چنین علامتی ندارد. همچنین، اگر کودک شما در محیط های داخلی خانه یا داخل ماشین با روشن شدن تهویه هوا احساس بهتری دارد، احتمال آلرژی فصلی بیشتر است. دلیل این موضوع این است که فیلترهای کولر هوای ورودی را از گرده ها پاک می کنند.

آیا نوزاد یا کودک 2 ساله می تواند آلرژی فصلی داشته باشد؟

آلرژی های فصلی به ندرت در کودکان قبل از 2 سالگی ایجاد می شود، زیرا معمولا برای ایجاد علائم، قرار گرفتن در معرض گرده گل مورد نیاز است. افراد تقریبا در هر سنی ممکن است دچار آلرژی فصلی شوند، اما معمولا قبل از 10 سالگی شروع می شود و در اوایل دهه 20 به اوج خود می رسد. گاهی اوقات علائم در بزرگسالی ناپدید می شوند، اما همیشگی نیست.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر فکر می کنید که کودک شما به تب یونجه مبتلاست، بهتر است با متخصص کودکان مشورت کنید. آلرژی های فصلی در صورت عدم کنترل می توانند مشکلاتی مانند موارد زیر را ایجاد کنند:

• کاهش تمرکز در مدرسه
• خستگی مفرط به دلیل گرفتگی بینی و کاهش کیفیت خواب
• عفونت های سینوسی و گوش میانی در صورت درمان نشدن
• تشدید علائم آسم در کودکان مبتلا به این بیماری
• ایجاد مشکلات فکی و دندانی به دلیل تنفس از راه دهان و گرفتگی مزمن بینی

چه نوع گرده هایی باعث تب یونجه در کودکان می شوند؟

برخی از انواع گرده ها بیشترین نقش را در ایجاد تب یونجه دارند. این گرده ها معمولا از گیاهانی می آیند که دارای گل های بدون رنگ و غیرجذاب هستند و گرده هایشان از طریق باد پخش می شود، نه توسط حشرات. مهم ترین منابع گرده های آلرژی زا عبارتند از:

• درختان بدون گل
• چمن ها
• علف های هرز کوتاه و گسترده در سطح زمین

نکته: (گرده های گیاهان گل دار معمولا توسط حشرات منتقل می شوند و کمتر در هوا پخش می شوند، بنابراین اغلب باعث آلرژی نمی شوند).

گرده های آلرژی زا در هر فصل

در برخی از نقاط کشور، گیاهان زیر بیشترین میزان آلرژی را در فصول مختلف ایجاد می کنند:

• اوایل اسفند تا اواسط بهار: درختان نارون، گردو، افرا، چنار
• تابستان: علوفه ها
• اواخر تابستان تا پاییز: علف های هرز (مهم ترین عامل آلرژی فصلی)، مریم گلی و گزنه

چرا گرده علف های هرز آلرژی زا است؟

گرده های این گیاهان کوچک، سبک، خشک و فراوان هستند، بنابراین به راحتی در هوا پخش شده و وارد دستگاه تنفسی کودکان می شوند. حدود 50  درصد از افراد مبتلا به تب یونجه به گرده چمن ها حساسیت دارند.

رابطه کپک با تب یونجه در کودکان

کپک ها، قارچ های میکروسکوپی هستند که به قارچ های چتری شباهت دارند. هاگ های کپک وارد بینی شده و می توانند علائمی مشابه تب یونجه ایجاد کنند.

• کپک های بیرونی: روی خاک، چمن، برگ ها ریخته شده و چوب ها پوسیده رشد می کنند. این نوع کپک معمولا در تابستان و پاییز فعال است، اما در برخی مناطق در تمام سال وجود دارد.
• کپک های داخلی: در مکان های مرطوب و تاریک مانند زیرزمین، حمام، یخچال، سطل زباله، فرش ها و مبلمان پارچه ای رشد می کنند. این کپک ها ممکن است باعث واکنش آلرژیک در تمام طول سال شوند و به عنوان آلرژی فصلی در نظر گرفته نمی شوند.

چه زمانی کودکان بیشترین علائم آلرژی فصلی را دارند؟

در بسیاری از مناطق، گرده ها از اواخر زمستان تا اوایل پاییز در هوا وجود دارند، اما زمان اوج آلرژی کودک شما به نوع گرده یا کپکی که به آن حساس است بستگی دارد.

•  کپک های بیرونی بعد از آب شدن برف در بهار ظاهر می شوند و به اوج خود می رسند.
• در مناطق گرمسیری، گرده چمن ها ممکن است در تمام طول سال منتشر شود.
• در مناطق سردسیر، کپک ها در زمستان غیرفعال می شوند اما در تابستان و پاییز دوباره فعال می شوند.

عوامل مؤثر بر شدت علائم آلرژی

 منطقه جغرافیایی و شرایط آب وهوایی

• در روزهای گرم، خشک و روز هایی که باد می وزد گرده ها بیشتر در هوا پخش شده و علائم آلرژی را تشدید می کنند.
• در روزهای بارانی، ابری یا بدون باد، میزان گرده در هوا کاهش یافته و علائم کمتر دیده می شوند.
• زمستان های مرطوب و سرد، همراه با گرمای زودرس در بهار می توانند باعث تولید بیشتر گرده شوند.

با شناسایی نوع گرده ای که کودک شما به آن حساس است، می توانید زمان بروز علائم را پیش بینی کنید. هر ساله، گیاهان تقریبا در همان زمان گرده افشانی می کنند، اما شواهد نشان می دهد که تغییرات آب وهوایی ممکن است مدت و شدت فصل آلرژی را افزایش دهد.

چگونه تب یونجه در کودکان تشخیص داده می شود؟

برای تشخیص آلرژی فصلی، پزشک ابتدا درباره علائم کودک و زمان بروز آن ها سؤال کرده و یک معاینه فیزیکی انجام می دهد. در صورت نیاز، ممکن است کودک شما را به متخصص آلرژی ارجاع دهد.

آزمایش های تشخیص تب یونجه در کودکان

• آزمایش پوستی (تست خراش): پزشک چند قطره از آلرژن های مختلف را روی پوست کودک قرار داده و با یک سوزن کوچک، سطح پوست را خراش می دهد. اگر بعد از   15  تا 20 دقیقه در محل آزمایش برآمدگی یا قرمزی ایجاد شود، نشان دهنده آلرژی است.
• آزمایش پوستی عمیق: در برخی موارد، پزشک از آزمایش تزریقی داخل پوستی استفاده می کند، که مقدار کمی از آلرژن را زیر پوست تزریق می کنند. این روش معمولا برای تأیید نتیجه آزمایش خراش انجام می شود.
• آزمایش خون: پزشک ممکن است میزان آنتی بادی های خاص در برابر آلرژن ها را بررسی کند. با این حال، این تست همیشه دقیق نیست، زیرا ممکن است آنتی بادی هایی را نشان دهد که عامل اصلی ایجاد علائم نیستند.

چگونه می توان تب یونجه در کودکان را درمان کرد؟

روش درمان تب یونجه به شدت علائم بستگی دارد. برخی از کودکان تنها با کاهش تماس با آلرژن ها بهبود پیدا می کنند، اما در موارد شدید تر ممکن است نیاز به دارو یا درمان های تخصصی باشد.

روش های کنترل تب یونجه در کودکان

• شست وشوی بینی با محلول نمکی: برای واکنش های خفیف تنفسی می توان از اسپری های بینی یا محلول های شست وشوی نمکی استفاده کرد. این روش به حذف آلرژن های وارد شده به بینی کمک می کند.
• آنتی هیستامین ها: برخی از آنتی هیستامین ها بدون خواب آوری در سال های اخیر بدون نسخه در دسترس قرار گرفته اند. قبل از مصرف هر داروی جدید برای کودک، با پزشک مشورت کنید. پزشک ممکن است داروی بدون نسخه یا یک داروی تجویزی مناسب تر را پیشنهاد دهد.
• تزریق آلرژی (ایمونوتراپی): اگر علائم کودک با دارو کنترل نشود، پزشک ممکن است تزریق آلرژی را توصیه کند. این روش برای کودکان 5 سال به بالا مناسب است و به کاهش حساسیت بدن نسبت به آلرژن های خاص کمک می کند. اگر فکر می کنید فرزندتان از این روش سود می برد، با متخصص آلرژی مشورت کنید.

چگونه تماس کودک با گرده و کپک را کاهش دهیم؟

هرچند نمی توان کاملا از گرده ها در فصل آلرژی دوری کرد، اما می توان میزان تماس کودک با این محرک ها را کاهش داد.

 اقدامات مؤثر در محیط داخلی (خانه)

• خانه را تمیز نگه دارید. گرد و غبار، کپک و آلاینده هایی که در دریچه های کولر، قفسه های کتاب و پنجره ها جمع می شوند، می توانند آلرژی را تشدید کنند.
• ملحفه های کودک را هفتگی با آب داغ بشویید.
• از مواد شیمیایی تحریک کننده دوری کنید. دود سیگار، بوی رنگ، اسپری های حشره کش و حتی فرش های جدید ممکن است واکنش های آلرژیک را بدتر کنند.
• رطوبت خانه را کنترل کنید. برای جلوگیری از رشد کپک در مکان های مرطوب مانند حمام، زیرزمین و اتاق لباس شویی، از دستگاه رطوبت گیر استفاده کنید.
• لباس های کودک را در هوای آزاد خشک نکنید. گرده ها روی لباس های آویزان در فضای باز جمع می شوند. استفاده از خشک کن لباس با تهویه مناسب راه بهتری است.
• حیوانات خانگی را بیرون از خانه نگه دارید. در صورت نگهداری از حیوانات در خانه، آن ها را از اتاق خواب کودک دور نگه دارید، زیرا ممکن است گرده و کپک را وارد خانه کنند.

 اقدامات مؤثر در محیط بیرونی

• زمان فعالیت های بیرونی را تنظیم کنید. بین ساعت 5 تا 10 صبح میزان گرده ها در بالاترین سطح خود قرار دارد. بهتر است کودک بعد از این ساعات در فضای باز بازی کند.
• میزان گرده در هوا را بررسی کنید. در روزهایی که سطح گرده بالا است (یا در هوای گرم، خشک و بادی)، کودک را تا حد امکان در فضای بسته و دارای تهویه مناسب نگه دارید. اگر خانه مجهز به کولر باشد، بهتر است.
• در ماشین، پنجره ها را ببندید و کولر را روشن کنید.
• از چمن های تازه کوتاه شده دوری کنید. گرده های چمن می توانند در هوا پخش شده و علائم آلرژی را تشدید کنند.
• از برگ های کهنه دوری کنید. اگر کودک به کپک حساس است، نباید برگ های کهنه را جمع کند یا در نزدیکی آب های راکد و محیط های مرطوب بازی کند.
• لباس کودک را پس از بازی در فضای باز تعویض کنید. در صورت امکان، او را بلافاصله به حمام ببرید. اگر این کار ممکن نیست، حداقل دست هایش را بشویید و شب قبل از خواب موهایش را بشویید تا گرده ها به بالش و ملحفه ها منتقل نشوند.

آیا می توان از تب یونجه در کودکان پیشگیری کرد؟

به طور کامل، خیر. بروز آلرژی به ترکیبی از ژنتیک و عوامل محیطی بستگی دارد.

•  اگر یکی از والدین آلرژی داشته باشد، احتمال ابتلای کودک بالاست، اما ممکن است نوع آلرژی متفاوت باشد.
•  اگر هر دو والدین آلرژی داشته باشند، خطر ابتلا در کودک به طور قابل توجهی افزایش می یابد.

اگر کودک شما در معرض خطر ابتلا به آلرژی فصلی است، می توانید با کاهش تماس او با آلرژن ها و رعایت موارد زیر علائم را به تأخیر بیندازید یا شدت آن ها را کاهش دهید.

• پنجره ها را بسته نگه دارید و آلرژن های داخلی را به حداقل برسانید.
• اتاق کودک را تا حد امکان خالی از آلرژن کنید.
• تماس طولانی مدت با گرده ها را کاهش دهید.

سخنی از نی نی تینی

تب یونجه در کودکان مشکلی شایع اما قابل کنترل است. اگر علائم کودک شما هر سال در یک فصل خاص ظاهر می شود و باعث اختلال در خواب، تمرکز و فعالیت های روزمره اش می شود، بهتر است برای تشخیص و درمان با پزشک مشورت کنید. مدیریت صحیح این آلرژی می تواند کیفیت زندگی کودک را به میزان قابل توجهی بهبود ببخشد.