بیماری ارتفاع در کودکان به مجموعه ای از علائم گفته می شود که در اثر دریافت اکسیژن کمتر از حد معمول ایجاد می شود. این وضعیت زمانی رخ می دهد که کودک به ارتفاعات بالا (2400 متر یا بیشتر) سفر کند. این علائم در برخی موارد خیلی شدید می شود و ممکن است سلامتی کودکان را به خطر بیندازد. در این مقاله به بررسی کامل این بیماری می پردازیم وبا راهکارهای درمان آشنا خواهیم شد.
علت بیماری ارتفاع چیست؟
بسیاری از مردم تصور می کنند که هرچه بالاتر برویم، میزان اکسیژن کاهش می یابد. اما در واقع، غلظت اکسیژن در هوا در ارتفاعات بالا و سطح دریا یکسان است. آنچه تغییر می کند، فشار هوا است که در ارتفاعات کاهش می یابد.
با کاهش فشار هوا، مقدار اکسیژنی که در هر تنفس وارد ریه ها می شود، کمتر خواهد شد. اگر بدن شما به این شرایط عادت نداشته باشد، ممکن است علائم بیماری ارتفاع را تجربه کنید.
بیماری ارتفاع می تواند هر کسی را تحت تأثیر قرار دهد، صرف نظر از سن یا سطح آمادگی جسمانی. برخی افراد به طور طبیعی مستعدتر هستند. افرادی که به طور دائم در ارتفاعات زندگی می کنند یا برای مدت طولانی در آنجا اقامت دارند، به مقدار اکسیژن کمتر عادت کرده و مشکلی ندارند. اما افرادی که به طور ناگهانی و سریع به ارتفاعات بالا می روند، به ویژه در حین انجام فعالیت های فیزیکی، بیشتر دچار مشکل می شوند.
انواع بیماری ارتفاع در کودکان و بزرگسالان
بیماری ارتفاع دارای چند نوع مختلف است که در زیر به آن اشاره می کنیم:
- بیماری حاد کوهستان (AMS): این شایع ترین و خفیف ترین نوع بیماری ارتفاع است. علائم آن شامل سردرد، سرگیجه، خستگی و حالت تهوع است.
- ادم مغزی ارتفاع بالا (HACE): در صورتی که AMS پیشرفت کند یا فرد بدون فرصت سازگاری به ارتفاعات بالاتر برود، ممکن است مایعات در مغز تجمع پیدا کنند که این وضعیت می تواند خطرناک باشد. علائم شامل گیجی، از دست دادن تعادل، سردرد شدید و در موارد شدید، بیهوشی است.
- ادم ریوی ارتفاع بالا (HAPE): نوع نادر اما خطرناک دیگری از بیماری ارتفاع است که باعث تجمع مایعات در ریه ها می شود. علائم آن شامل سرفه شدید، تنگی نفس، خستگی مفرط و کبودی لب ها و ناخن ها است.
بیماری ارتفاع در کودکان
اگرچه بیماری ارتفاع در کودکان پدیده ای نادر است، اما اگر قصد سفر به مناطق مرتفع را دارید، بهتر است روند صعود را به آرامی انجام دهید.
اگر کودک شما دچار بیماری های مزمن قلبی یا ریوی است، یا هر بیماری خاص دیگری که بر تنفس تأثیر می گذارد دارد، حتما قبل از سفر به ارتفاعات بالا با پزشک مشورت کنید. همچنین، نوزادانی که کمتر از شش هفته سن دارند، بیشتر در معرض بیماری ارتفاع هستند و بهتر است پیش از بردن آن ها به مناطق مرتفع با پزشک متخصص اطفال مشورت شود.
چگونه بفهمیم که کودک دچار بیماری ارتفاع شده است؟
تشخیص بیماری ارتفاع در کودکان دشوار است، زیرا علائم آن در ابتدا چندان مشخص نیستند. این علائم می توانند در عرض یک تا دو ساعت پس از رسیدن به ارتفاع بالا ظاهر شوند، اما معمولا بین 8 تا 36 ساعت بعد بروز می کنند.
علائم شایع بیماری ارتفاع در کودکان شامل موارد زیر است:
- تغییر در رفتار معمول، مانند بدخوابی یا کم اشتهایی
- تحریک پذیری غیرعادی
- سردرد، سرگیجه یا احساس ضعف
- مشکل در تنفس هنگام فعالیت
- تهوع و استفراغ
در موارد شدیدتر، علائم زیر ممکن است بروز کنند:
- گیجی و ناتوانی در تمرکز
- رنگ پریدگی یا کبودی لب ها
- سرفه های مداوم
- مشکل در راه رفتن
- تنگی نفس حتی در حالت استراحت
- علائم کم آبی در صورت استفراغ های مداوم
چگونه علائم بیماری ارتفاع در کودکان را کاهش دهیم؟
اگر کودک شما فقط علائم خفیف AMS را دارد، می توانید او را به یک ارتفاع پایین تر ببرید تا بدنش فرصت تطبیق پیدا کند. معمولا علائم ظرف چند روز برطرف می شوند.
در این مدت، برای بهبود علائم اقدامات زیر را انجام دهید:
- هیدراته نگه داشتن کودک: مقدار زیادی مایعات به او بدهید تا از کم آبی جلوگیری شود. اگر استفراغ دارد، می توانید از محلول های الکترولیت استفاده کنید.
- درمان سردرد: در صورت داشتن سردرد، می توانید دوز مناسب استامینوفن یا ایبوپروفن (برای کودکان بالای 6 ماه) را به او بدهید. برای نوزادان کمتر از 3 ماه، قبل از دادن هر دارویی با پزشک مشورت کنید.
- تنفس عمیق و آرام: به کودک بیاموزید که نفس های عمیق و آهسته بکشد تا اکسیژن بیشتری دریافت کند.
- استراحت کافی: اجازه دهید کودک استراحت کند و از فعالیت های شدید دوری کند.
درصورت داشتن بیماری ارتفاع در کودکان چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر علائمی که در زیر به آن ها اشاره می کنیم در کودک شدیدتر شد فورا او را به اورژانس ببرید.
- مشکل تنفس
- کبود شدن لب ها یا ناخن ها
- استفراغ های مداوم و نشانه های کم آبی
- کاهش سطح هوشیاری
- عدم توانایی در راه رفتن
در بیمارستان، سطح اکسیژن خون او بررسی شده و در صورت لزوم اکسیژن درمانی انجام می شود. در موارد شدیدتر، ممکن است نیاز به آزمایش های بیشتری مانند سی تی اسکن، عکس برداری از قفسه سینه یا نوار قلب باشد.
اگر تشخیص AMS داده شود، پزشک معمولا اکسیژن تجویز می کند و توصیه می کند که کودک به ارتفاع پایین تر برده شود. اما اگر HACE یا HAPE تشخیص داده شود، نیاز به درمان های جدی تری خواهد بود، زیرا این شرایط می توانند تهدیدکننده ی زندگی باشند.
سخنی از نی نی تینی
- بیماری ارتفاع می تواند هر کسی را تحت تأثیر قرار دهد، حتی کودکان.
- صعود تدریجی و هیدراته نگه داشتن بدن، مهم ترین راه های پیشگیری هستند.
- علائم خفیف معمولا با تطبیق بدن برطرف می شوند، اما علائم شدید نیاز به مداخله پزشکی دارند.
- در صورت مشاهده ی علائم خطرناک، باید فورا به مراکز درمانی مراجعه کرد.
آیا تا به حال علائم بیماری ارتفاع را در خود یا فرزندتان مشاهده کرده اید؟ لطفا در بخش نظرات با ما به اشتراک بگذارید.
