پس از زایمان، تغییرات هورمونی و فیزیکی باعث تعریق بیشتر و تغییر بوی بدن می شوند. این وضعیت، از تعریق شبانه گرفته تا ترشحات طبیعی پس از زایمان، کاملا طبیعی و موقت است. در این مقاله، علت ها، علائم و راهکارهای ساده برای مدیریت تغییر و رفع بوی بد بدن پس از زایمان بررسی شده است.
تغییر بوی بدن پس از زایمان: چرا طبیعی است و چطور مدیریت می شود
بعد از تمام خون، عرق و درد زایمان، بالاخره نوزادتان را در آغوش گرفته اید!
و البته، عرق هم هست. به مقدار زیاد. در واقع، شاید متوجه شده باشید که بوی بدنتان کمی متفاوت و قوی تر از حالت عادی شده است.
این اتفاق بیشتر از آنچه فکر می کنید رخ می دهد.
صحبت درباره تغییر بوی بدن پس از زایمان ممکن است جذاب یا خوشایند نباشد، اما یکی از موضوعات واقعی و مهمی است که باید درباره آن بیشتر حرف بزنیم.
تغییرات و بوی بد بدن پس از زایمان
کلر همپ، ماما و مشاور تخصصی زنان و زایمان، بهترین توصیف را دارد:
«در دوران بارداری و پس از زایمان، همه چیز در بدنتان به شکل شدیدتری حس می شود. همه چیز! شما بیشتر عرق می کنید، بوی بدنتان بیشتر است، اشتها و حالت تهوعتان تغییر می کند و خستگی تان شدیدتر است.»
واقعا همه این ها می تواند خیلی زیاد باشد.
علاوه بر افزایش تعریق و بوی بد بدن پس از زایمان، ممکن است به دلایل زیر اتفاق بیوفتد:
- ترشحات واژینال، بدون توجه به نوع زایمان
- درد، خراش یا پارگی در ناحیه فرج یا پرینه
- تورم و حساسیت سینه ها
- نوسانات وزنی
- مشکلات در دفع ادرار یا مدفوع
- تغییرات در بافت مو، پوست و ناخن ها (ریزش مو هم شایع است)
- بی اختیاری ادرار
- تغییرات سریع خلق و خو
همپ می گوید حتی قبل از زایمان هم طبیعی است که بدن عرق کند و بوی متفاوتی داشته باشد، اما پس از زایمان این تغییرات شدت بیشتری پیدا می کنند. دلیل آن هم مجموعه ای از عوامل بیولوژیکی و اجتماعی است.
علت تغییر بوی بدن پس از زایمان
کسی که به شما می گوید دقیقا دلیل افزایش تعریق و بوی بد بدن پس از زایمان شما را می داند، احتمالا موضوع را ساده کرده است. پس از زایمان، اتفاقات زیادی در بدن و زندگی شما رخ می دهد که می تواند حس «نه چندان تازه بودن» را ایجاد کند. برخی از این عوامل عبارتند از:
تغییرات هورمونی
هورمون ها بزرگ ترین مقصر تغییرات بوی بدن هستند. همپ می گوید:
«مثل دوران بلوغ، تغییرات هورمونی باعث می شود افراد بوی متفاوتی بدهند.»
در دوران بارداری و پس از آن، تغییرات هورمونی زیادی رخ می دهد. این تغییر باعث می شود میزان تعریق و شدت بوی بدن تغییر کند.
در دوران بارداری، بدن شما آب اضافی زیادی را در خود نگه می دارد. بعد از زایمان، سطح استروژن و پروژسترون به شدت کاهش می یابد. این کاهش هورمونی به مغز شما پیام می دهد که بدن بیش از حد گرم است، بنابراین شروع به تعریق می کند. و همانطور که می دانیم، تعریق می تواند باعث بوی بد شود.
شیردهی
اگر تصمیم به شیردهی دارید، ممکن است بیشتر و طولانی تر از کسانی که شیر خشک می دهند، عرق کنید. دلیل آن هورمون پرولاکتین است که تولید شیر را تحریک می کند و سطح استروژن را کاهش می دهد.
بدن شما در این زمان در حال تطبیق است و باید مقدار شیری که نوزاد نیاز دارد را تنظیم کند. همپ توضیح می دهد:
«این دوره کمی ناخوشایند است، چون بدن در حال فهمیدن میزان شیر مورد نیاز نوزاد است. ممکن است شیر اضافی تولید شود و ناخواسته روی لباس یا پوست بریزد.»
نتیجه این اتفاق، خشک شدن شیر روی لباس یا بدن شماست که می تواند به بوی بدن اضافه کند.
ترشحات بعد از زایمان (لوکیا)
بارداری فرآیندی خونین است! همپ می گوید:
«افزایش ترشحات واژینال بخشی طبیعی از بارداری است. خون رسانی به رحم بیشتر می شود تا رشد جنین را حمایت کند و این ترشحات بیشتر باعث ایجاد بوی متفاوت می شود.»
پس از زایمان، این ترشحات ادامه پیدا می کند. در شش هفته اول پس از زایمان، بدن شما سه مرحله لوکیا را تجربه می کند. لوکیا ترکیبی از خون، مخاط، بافت و سایر مواد موجود در رحم در طول نه ماه گذشته است. بوی آن شبیه دوران قاعدگی است، اما ممکن است کمی ترش، کهنه، نمناک یا فلزی باشد.
لوکیا در روزهای اول شدیدتر است و به مرور کاهش می یابد، معمولا حدود شش هفته طول می کشد.
مسائل بهداشتی
چه زایمان طبیعی و چه سزارین داشته باشید، بدن شما در حال بازسازی است و این می تواند بر مراقبت های بهداشتی تأثیر بگذارد.
همپ می گوید:
«اغلب افراد به دلیل تورم یا پارگی ها ناراحت هستند و ممکن است هنگام رفتن به دستشویی درد داشته باشند.»
تمرکز روی کارهای اساسی مانند دفع ادرار و مدفوع پس از زایمان باعث می شود برخی روتین های بهداشتی ساده فراموش شود. همچنین، بسیاری از مادران در مراقبت از پرینه بعد از زایمان بسیار محتاط هستند. همپ توصیه می کند که استفاده مناسب از صابون و شستشوی محل با احتیاط، نه تنها مجاز بلکه لازم است.
کمبود زمان برای مراقبت از خود
هفته ها و ماه های پس از تولد نوزاد، معمولا زمانی نیست که شما در اوج توان جسمی، روانی یا احساسی باشید.
شاید خواب کافی ندارید، کمتر دوش می گیرید یا وقت کافی برای انجام کارهای کوچک برای احساس بهتر نسبت به خودتان، مانند مرتب کردن مو یا مراقبت از پوست، ندارید.
این شرایط باعث می شود بهداشت شما کمی تحت تاثیر قرار گیرد و ممکن است حس کنید کمی «نامرتب» هستید. در چنین شرایطی، لکه های عرق یا بوی بد بدن می تواند به نظر بزرگ تر از واقعیت برسد.
دادن کمی انعطاف به خود و انتظار داشتن از دیگران برای احترام به وضعیت شما، اغلب بیشتر از هر روش دیگری مؤثر است.
راهکار رفع بوی بد بدن پس از زایمان
اولین قدم این است که مطمئن شوید بدن شما پس از زایمان قادر به انجام کارکردهای پایه ای است. باید بررسی کنید که مثانه و روده ها سالم هستند و خونریزی بیش از حد وجود ندارد. وقتی مطمئن شدید، می توانید به کنترل تعریق و بوی بدن بپردازید.
چند نکته مهم برای مدیریت تعریق و بوی بد بدن پس از زایمان:
- استفاده از مام و ضدتعریق ایمن است. می توانید همان محصولی را که قبل از بارداری استفاده می کردید، ادامه دهید یا در صورت نیاز، از محصول قوی تر استفاده کنید. تنها از عطرهای خیلی قوی یا مواد تحریک کننده خودداری کنید.
- از شستشوی داخلی واژن با صابون یا دوش واژینال پرهیز کنید. این کار می تواند تعادل طبیعی واژن را بهم زده و باعث عفونت شود.
- پس از رفتن به دستشویی، از بطری پرینال (Peri bottle) برای شستشو با آب گرم استفاده کنید و به آرامی خشک کنید. حتی اگر تورم یا پارگی دارید، این مرحله اهمیت زیادی دارد.
- استفاده از صابون برای رفع بوی بد بدن پس از زایمان در ناحیه پرینه ایرادی ندارد، خصوصا اگر بوی بدن شدید باشد. صابون را در قسمت های دارای مو و چین های پوست استفاده کنید.
- برای رفع بوی بد بدن پس از زایمان شستشوی بیش از حد لازم نیست؛ یک تا دو بار در روز کافی است.
- لباس هایتان را در صورت تعریق زیاد یا بوی قوی، تغییر دهید.
- سینه و نوک پستان را تمیز و خشک نگه دارید. داشتن چند سوتین شیردهی قابل تعویض می تواند به رفع بوی بد بدن پس از زایمان کمک کند.
- روتختی و ملحفه ها را مرتب عوض کنید. در صورت تعریق شبانه، استفاده از حوله روی ملحفه نیز مفید است.
تعریق شبانه پس از زایمان
تعریق شبانه پس از زایمان بسیار شایع است و معمولا تنها در صورتی نگران کننده است که همراه با سایر علائم مانند لرز یا تب ظاهر شود.
البته این باعث نمی شود تجربه ی آن خوشایندتر باشد. یک تعریق شبانه شدید می تواند خواب شما را مختل کند و شما را خسته تر و کلافه تر از قبل کند.
تعریق شبانه پس از زایمان معمولا به دلیل نوسان سطح هورمون های استروژن و پروژسترون اتفاق می افتد — درست شبیه چیزی که در دوران یائسگی رخ می دهد. هنوز دقیقا نمی دانیم چرا مغز ما کاهش هورمون های تولیدمثلی را به عنوان علامت «گرمای بیش از حد بدن» تفسیر می کند، اما این اتفاق می افتد.
این تعریق ها معمولا در هفته های اول پس از زایمان شدیدتر هستند. تغییرات هورمونی که برای شیردهی لازم هستند، ممکن است کمی طول آن ها را افزایش دهند، اما اگر بیش از یک ماه پس از زایمان همچنان تعریق شدید شبانه دارید، باید با پزشک یا ماما مشورت کنید.
چه زمانی باید نگران تعریق و بوی بد بدن پس از زایمان شد
تعریق و بوی بدن پس از زایمان به ندرت نشانه مشکل پزشکی جدی است، اما استثناهایی وجود دارد. همپ می گوید:
«اگر بویی شدید و ناخوشایند یا علائم عفونت مشاهده شد، این موضوع نگران کننده است.»
با پزشک زنان، زایمان یا ماما تماس بگیرید اگر علاوه بر بوی بد، موارد زیر را تجربه می کنید:
- درد یا تحریک ناحیه ای از بدن
- تب یا لرز
- دردهای بدن یا خستگی شدید
حتی اگر این علائم را ندارید، همیشه می توانید با پزشک خود در مورد هر پرسش یا نگرانی پس از زایمان تماس بگیرید.
همپ توصیه می کند:
«مثل دوران بارداری با ما تماس بگیرید. هیچ سؤال احمقانه ای وجود ندارد. ترجیح می دهم نگرانی های شما را پاسخ دهم تا اینکه شما در نیمه شب نگران چیزی باشید و خواب خود را از دست بدهید. اگر واقعا نگران هستید، می توانیم آزمایش های عفونت انجام دهیم تا ذهن شما راحت شود.»
آیا بوی بد بدن پس از زایمان دائمی است؟
والدین تازه وارد دغدغه های زیادی دارند، اما خبر خوب این است که این مرحله دائمی نیست. معمولا پس از حدود یک تا دو ماه، تعریق و بوی بد بدن پس از زایمان کاهش می یابد، البته ممکن است چند هفته تفاوت داشته باشد.
همپ اطمینان می دهد:
«این حالت عجیب است و به زمان نیاز دارد، اما بدن شما به آرامی به وضعیت قبل از بارداری باز می گردد.»
تا آن زمان، لطفا با خودتان مهربان باشید و به یاد داشته باشید که این تجربه بخشی طبیعی و حتی کمی زیبا از روند مادر شدن است.
همپ اضافه می کند:
«فکر می کنم همه ما بوی شخصی را که در دوران نوزادی آرامش بخش بود، به یاد داریم.»
به یاد داشته باشید که نوزادان تازه متولد شده قادر به دیدن دوردست ها نیستند. «نوزادان برای احساس امنیت و حضور والدین به سایر حواس خود تکیه می کنند.»
ممکن است فکر کنید بوی بدی دارید — شاید هم درست فکر می کنید! اما از نگاه نوزاد، بوی شما شبیه خانه است. و این واقعا یک حس فوق العاده است.
نکات کاربردی در رابطه با تغییر بوی بدن پس از زایمان
پس از زایمان، تغییرات بدن کاملا طبیعی است و بخشی از روند بازگشت به حالت قبل از بارداری محسوب می شود. تعریق شبانه، بوی بد بدن پس از زایمان و افزایش ترشحات واژینال می توانند تجربه ای ناخوشایند باشند، اما اغلب این موارد به هورمون ها، شیردهی، ترشحات طبیعی پس از زایمان و تغییرات سبک زندگی مرتبط هستند.
نکات کلیدی برای مدیریت تغییر بوی بدن پس از زایمان:
- مراقبت بهداشتی مناسب:
- استفاده از مام و ضدتعریق جهت رفع بوی بد بدن پس از زایمان ایمن است.
- شستشوی دقیق پرینه با آب گرم و استفاده محدود از صابون در نواحی مورد نیاز.
- تغییر لباس و روتختی مرتب برای کاهش بوی بدن و رطوبت.
- مراقبت از سینه و نوک پستان با سوتین های شیردهی قابل تعویض.
- مدیریت تعریق شبانه و بوی بد بدن پس از زایمان:
- این تعریق ها معمولا ظرف یک تا دو ماه کاهش می یابند.
- خواب کافی و محیط خنک می تواند شدت تعریق شبانه را کمتر کند.
- اگر تعریق شدید یا همراه با تب، درد یا بوی غیرطبیعی است، حتما با پزشک مشورت کنید.
- مراقبت از خود و پذیرش تغییر بوی بدن پس از زایمان:
- در ماه های اولیه پس از زایمان زمان کافی برای مراقبت از خود نخواهید داشت، اما مهربانی با خود و پذیرش طبیعی بودن این تغییرات بسیار کمک کننده است.
- به یاد داشته باشید که برای نوزاد، بوی شما حس امنیت و آرامش است و شبیه خانه برای اوست.
- آرامش ذهنی:
- تماس با پزشک یا ماما برای هر نگرانی، حتی کوچک، باعث آرامش ذهنی و کاهش استرس می شود.
- یادآوری اینکه این مرحله موقتی است و بدن شما به تدریج به حالت طبیعی بازمی گردد.
سخنی از نی نی تینی
تغییر بوی بدن پس از زایمان طبیعی و موقت است. رعایت بهداشت، مدیریت تعریق و مراقبت از خود، همراه با صبر و مهربانی به خودتان، بهترین راه برای عبور از این مرحله است. نوزاد شما حتی وقتی فکر می کنید «بوی بدی» دارید، شما را خانه می بیند و این لحظه ای خاص و زیبا از مادر شدن است.
آیا شما تجربه ای از تغییر بوی بدن پس از زایمان داشته اید؟ چه راهکارهایی برای مدیریت تعریق و بوی بدن برایتان موثر بوده است؟ تجربه خود را در بخش نظرات با دیگر مادران به اشتراک بگذارید تا به آن ها نیز کمک کنید.
