بلوغ پسران از چه سنی شروع می شود؟

صدای خش دار، جهش های ناگهانی قد و اولین موهای صورت که روی چانه ظاهر می شوند… این ها تنها چند نمونه از نشانه های بلوغ پسران هستند؛ دوره ای مهم از زندگی که گذرگاه میان دوران کودکی و بزرگ سالی محسوب می شود.

بلوغ پسران روندی تدریجی اما قطعی دارد. تغییرات فیزیکی در این دوران معمولا در یک مسیر مشخص رخ می دهد، اما زمان آغاز و پایان آن برای هر فرد متفاوت است.

در ادامه این مقاله این مسیر از زندگی پسران را با هم بیشتر بررسی می کنیم.

بلوغ پسران از چه سنی آغاز می شود؟

پسران معمولا بین 10 تا 18 سالگی وارد مرحله بلوغ می شوند و آن را به پایان می رسانند. این فرآیند در مقایسه با دختران، به طور متوسط حدود دو سال دیرتر آغاز می شود. تحقیقات نشان داده اند که پسران سیاه پوست و لاتین تبار (مانند برخی مهاجران از آمریکای جنوبی) معمولا زودتر از هم سالان سفیدپوست خود وارد بلوغ می شوند.

برای درک بهتر روند بلوغ، ابزاری به نام مراحل تانر (Tanner Stages) وجود دارد که مراحل مختلف رشد در دوران بلوغ را برای پسران و دختران دسته بندی می کند. این مراحل می توانند راهنمایی مؤثر برای والدینی باشند که می خواهند از روند تغییرات بدن فرزندشان آگاه باشند.

در ادامه، با هم پنج مرحله اصلی بلوغ پسران و نشانه های مربوط به هر مرحله را بررسی می کنیم.

مرحله اول بلوغ پسران: دوران پیش بلوغ

در این مرحله که به آن پیش بلوغ هم گفته می شود، هیچ تغییر قابل مشاهده ای در بدن پسران دیده نمی شود. اما مغز به آرامی شروع به ارسال سیگنال هایی برای فعال سازی سیستم هورمونی می کند.

اگرچه ممکن است هنوز تغییری در ظاهر رخ نداده باشد، اما فعالیت های داخلی بدن در حال آماده سازی برای ورود به دوران بلوغ هستند.

مرحله دوم: آغاز تغییرات جسمی

این مرحله از دوران بلوغ پسران معمولا بین 9 سال و نیم تا 14 سال و نیم آغاز می شود. در این دوران نشانه های اولیه بلوغ نمایان می شوند:

• رشد اندام تناسلی (افزایش اندازه بیضه ها و کیسه بیضه).
• رشد موهای کم پشت در اطراف آلت تناسلی و زیر بغل.
• افزایش تدریجی قد، به طور میانگین حدود 5 تا 6 سانتی متر در سال. این رشد ممکن است با دردهای خفیف استخوانی همراه باشد که والدین با نام دردهای رشد می شناسند.

نکته کاربردی: در این سن، تغذیه سالم و خواب کافی می تواند روند رشد قدی را بهبود ببخشد.

مرحله سوم بلوغ پسران: اوج گیری تغییرات فیزیکی

این مرحله معمولا در بازه سنی 10 تا 16 سال و نیم رخ می دهد و با رشد سریع تر بدن همراه است. پسران در این مرحله با تغییرات زیر مواجه می شوند:

• ادامه رشد آلت تناسلی و بیضه ها. همچنین ممکن است احتلام شبانه (جنب شدن در خواب) برای اولین بار تجربه شود.
• ضخیم تر شدن و تیره تر شدن موهای ناحیه تناسلی.
• افزایش سرعت رشد قدی تا حدود 7 تا بیش از 8 سانتی متر در سال.
• افزایش تعریق بدن که منجر به بوی بدن می شود.
• تغییرات صدا (ازجمله ترک خوردگی و دو رگه شدن صدا).
• افزایش توده عضلانی.

نکته قابل توجه برای والدین: در حدود نیمی از پسران نوجوان، ممکن است رشد موقتی سینه ها (ژنیکوماستی) دیده شود. این حالت معمولا تا پایان بلوغ برطرف می شود. اگر این مسئله از نظر روانی یا اجتماعی برای فرزندتان دشوار است، توصیه می شود با یک پزشک مشورت کنید.

بلوغ دیررس در پسران

اگر پسر شما تا بعد از 14 سالگی هنوز وارد دوره بلوغ نشده، یا اگر علائم بلوغ در او به درستی پیش نمی رود، حتما بهتر است با پزشک مشورت کنید.
دکتر ورونیکا آیزاک در این باره می گوید: «در بسیاری از موارد، کودک فقط کمی دیرتر از معمول به بلوغ می رسد، به ویژه اگر پدر او هم در سنین بالاتری دچار تغییرات بلوغ شده باشد.»

با این حال، گاهی اوقات تاخیر در بلوغ پسران می تواند نشانه ای از مشکلات هورمونی یا اختلال در عملکرد غدد درون ریز باشد. در چنین مواردی، پزشک ممکن است مشکوک به یک مسئله  زمینه ای شده و پسر شما را برای آزمایش های بیشتر به متخصص غدد ارجاع دهد.

علل احتمالی بلوغ دیررس در پسران

برخی دلایل پزشکی که ممکن است باعث تأخیر در بلوغ پسران شوند، عبارتند از:

• کم کاری غده هیپوفیز یا سایر اختلالات هورمونی
• نارسایی بیضه ها به علت عوامل ژنتیکی یا محیطی
• کمبود تغذیه یا اختلالات مزمن مثل دیابت یا بیماری های کلیوی
• استرس شدید روانی یا مشکلات خانوادگی

تشخیص زودهنگام و درمان به موقع در این شرایط می تواند از نگرانی های آینده جلوگیری کند و به فرزندتان کمک کند مسیر بلوغ طبیعی تری را طی کند.

سخنی از نی نی تینی

به عنوان والدین، طبیعی است که نسبت به روند رشد و بلوغ پسران خود نگران باشید. اما به یاد داشته باشید که محدوده ی زمانی بلوغ در پسرها بسیار متغیر است و دیر یا زود بودن همیشه به معنای وجود مشکل نیست. در صورتی که سوال یا نگرانی ای در مورد علائم بلوغ در پسران، یا حتی بلوغ زودرس یا دیررس در پسران داشتید، مشورت با پزشک کودکان یا متخصص غدد بهترین گزینه است.