بیماری بلز در کودکان: فلج ناگهانی صورت

بلز در کودکان باعث ضعف ناگهانی عضلات یک سمت صورت می شود و می تواند لبخند، غذا خوردن و حرف زدن را دشوار کند. خوشبختانه بیشتر کودکان به طور کامل بهبود می یابند و با مراقبت مناسب و حمایت روحی، روند بهبودی سریع تر می شود. این مقاله به شما کمک می کند تا علائم، علت، تشخیص و درمان بلز در کودکان را بهتر بشناسید.

بلز در کودکان؛ ضعف ناگهانی عضلات صورت در کودکان و نوجوانان

بلز در کودکان یک اختلال عصبی است که باعث می شود عضلات یک سمت صورت به طور ناگهانی ضعیف یا فلج شوند. تقریبا در تمام موارد، فقط یک طرف صورت درگیر می شود و ممکن است به نظر برسد که آن سمت از صورت افتاده است یا تقارن چهره از بین رفته است.

این وضعیت برای کودک یا نوجوان می تواند نگران کننده و حتی ترسناک باشد، اما خبر خوب این است که بیشتر کودکان به طور کامل و بدون عارضه بهبود پیدا می کنند. در ادامه به طور جامع درباره علت بلز در کودکان، علائم، روش های تشخیص و درمان آن صحبت می کنیم تا با آگاهی بیشتر بتوانید روند بهبودی فرزندتان را پیگیری کنید.

علائم بلز در کودکان

هر سمت از صورت، یک عصب مخصوص به خود دارد که حرکات عضلات همان سمت را کنترل می کند. زمانی که عملکرد این عصب دچار مشکل می شود، اصطلاحا به آن فلج عصب صورت یا پالزی گفته می شود.

در بیماری بلز در کودکان، ضعف عضلات معمولا به صورت ناگهانی و در مدت کوتاهی (معمولا طی 1 تا 2 روز) بروز می کند. پیش از بروز این ضعف، برخی از کودکان ممکن است دچار درد در ناحیه گوش یا فک، یا حساسیت غیرطبیعی به صدا در همان سمت صورت شوند.

در سمت درگیر، کودک ممکن است با مشکلات زیر روبه رو شود:

• ناتوانی در بالا بردن ابرو
• مشکل در بستن کامل چشم
• دشواری در لبخند زدن
• ناتوانی در پف کردن گونه ها

همچنین ممکن است کودک در حرف زدن، نوشیدن از نی یا نگه داشتن غذا و مایعات در دهان دچار مشکل شود. گاهی صداها در گوش سمت درگیر بلندتر از حد معمول شنیده می شوند. در برخی موارد، حس چشایی در همان سمت زبان کاهش می یابد.

احساس بی حسی یا کرختی در صورت معمولا وجود ندارد، اما بسیاری از کودکان می گویند «صورتم حس عجیبی دارد» یا «بی حس شده»، که در واقع به دلیل ناتوانی در حرکت دادن آن بخش از صورت است، نه از بین رفتن حس واقعی.

علت بلز در کودکان چیست؟

بلز در کودکان معمولا «ایدیوپاتیک» است؛ به این معنا که علت دقیق آن ناشناخته است. اما متخصصان معتقدند که این وضعیت اغلب زمانی رخ می دهد که سیستم ایمنی بدن به اشتباه باعث التهاب و ورم در عصب صورت می شود. این التهاب ممکن است پس از یک عفونت ویروسی مانند سرماخوردگی، آنفلوآنزا یا تب های ویروسی بروز کند.

در واقع، واکنش دفاعی بدن برای مقابله با ویروس ها گاهی بیش از حد فعال می شود و باعث فشار روی عصب صورت و ضعف ناگهانی آن می گردد.

سایر دلایل ضعف عضلات صورت در کودکان

حدود نیمی از کودکانی که به طور ناگهانی دچار ضعف یک طرفه صورت می شوند، به بلز پالزی مبتلا هستند. اما در برخی موارد، علت مشخص تری وجود دارد، مانند:

• آسیب مستقیم به عصب صورت (مثلا بر اثر ضربه)
• گسترش عفونت گوش یا سینوس ها به ناحیه عصب صورت
• التهاب یا تورم ناشی از عفونت های باکتریایی یا ویروسی شدید

در چنین مواردی، این وضعیت دیگر «بلز» نامیده نمی شود و روش درمان آن نیز متفاوت است. پزشک با توجه به شرح حال، معاینه و در صورت نیاز آزمایش های تکمیلی، علت دقیق را تشخیص می دهد.

تشخیص بلز در کودکان

در بیشتر موارد، تشخیص بلز در کودکان تنها با معاینه بالینی انجام می شود و نیازی به آزمایش خاصی نیست. پزشک با بررسی ناگهانی بودن ضعف صورت، بررسی حرکات عضلات بالا و پایین صورت، و عدم وجود علائم دیگر در بدن، به راحتی می تواند بیماری را تشخیص دهد.

با این حال، در برخی شرایط ممکن است انجام آزمایش های تکمیلی لازم باشد، از جمله:

• اگر ضعف فقط در قسمت پایین صورت دیده شود.
• اگر کودک علاوه بر ضعف صورت، علائم دیگری در بدن دارد (مانند ضعف دست یا پا).
• اگر کودک دچار بیماری خودایمنی یا ضعف سیستم ایمنی است.
  در این موارد ممکن است از آزمایش هایی مانند MRI یا سی تی اسکن، آزمایش خون یا مایع نخاعی (پونکسیون کمری) برای رد سایر علل استفاده شود.

در مناطقی که بیماری لایم (Lyme Disease) شایع است، ممکن است پزشک این تست را هم درخواست کند، به ویژه اگر هر دو سمت صورت درگیر باشد؛ اما در بیشتر مناطق، این آزمایش ضرورتی ندارد.

درمان بلز در کودکان

درمان بلز در کودکان، معمولا با هدف کاهش التهاب عصب و حمایت از عملکرد طبیعی صورت انجام می شود. خوشبختانه اغلب کودکان حتی بدون درمان خاص نیز بهبود پیدا می کنند، اما درمان به تسریع روند بهبودی کمک می کند.

داروهای استروئیدی

داروهای استروئیدی مانند «پردنیزولون» معمولا برای کودکانی تجویز می شود که طی سه روز اول پس از بروز علائم تشخیص داده می شوند. هرچند شواهد قطعی درباره اثربخشی آن در کودکان وجود ندارد، اما چون در بزرگسالان مؤثر بوده و مصرف کوتاه مدت آن بی خطر است، اغلب پزشکان توصیه می کنند که درمان انجام شود.

داروهای ضدویروس

در مواردی که فلج صورت کامل باشد (یعنی تمام عضلات یک سمت از کار افتاده باشند)، ممکن است پزشک داروهای ضدویروسی را همراه استروئید تجویز کند. این به دلیل احتمال ارتباط ویروس هرپس سیمپلکس (عامل تب خال) با بلز پالزی است. بااین حال، هنوز مشخص نیست که این داروها واقعا احتمال بهبودی کامل را افزایش می دهند یا خیر.

درمان های حمایتی

در کنار داروها، چند روش حمایتی برای تسکین علائم مفید است:

• استفاده از قطره و پماد مرطوب کننده چشم برای جلوگیری از خشک شدن قرنیه
• پوشاندن چشم هنگام خواب یا در محیط های خشک
• تمرین های فیزیوتراپی صورت مانند ماساژ آرام و تمرین های لبخند
• استفاده از مسکن های ساده مانند استامینوفن یا ایبوپروفن در صورت وجود درد

مدت زمان بهبودی بلز در کودکان

تقریبا تمام کودکان مبتلا به بلز به طور کامل بهبود پیدا می کنند، حتی اگر درمان دارویی انجام نشود.

در اغلب موارد، علائم در عرض چند هفته تا چند ماه از بین می رود. معمولا ضعف عضلات پس از سه هفته بدتر نمی شود و تا حدود شش ماه باید نشانه هایی از بهبود دیده شود.

بر اساس آمار، حدود 85 درصد از کودکان تا شش ماه و بیش از 90 درصد تا یک سال کاملا بهبود می یابند.

با این حال، در موارد نادر ممکن است ضعف صورت به طور کامل برطرف نشود. در چنین شرایطی پزشک ممکن است آزمایش های پیشرفته تری مانند MRI مغز یا نوار عصب و عضله (EMG) را درخواست کند. در صورت باقی ماندن ضعف شدید، گاهی جراحی های اصلاحی عصب صورت می تواند به بهبود حرکات و تقارن چهره کمک کند.

حمایت روحی از کودکان مبتلا به بلز

فراموش نکنید که ضعف عضلات صورت فقط یک مشکل جسمی نیست؛ بلکه می تواند از نظر روحی نیز برای کودک چالش برانگیز باشد. کودک یا نوجوان ممکن است در اثر تغییر چهره، لبخند یا حرف زدن دچار خجالت یا گوشه گیری شود. برخی کودکان نیز ممکن است از سوی همسالان خود مورد تمسخر قرار بگیرند.

در چنین شرایطی، نقش والدین و محیط مدرسه بسیار مهم است. توصیه می شود:

• با کودک درباره احساساتش صحبت کنید.
• از معلمان و مشاور مدرسه بخواهید او را حمایت کنند.
• در صورت نیاز، از روان شناس کودک برای تقویت اعتمادبه نفس او کمک بگیرید.

بلز در کودکان موقتی است، اما تأثیر عاطفی آن می تواند ماندگار باشد. با حمایت خانواده، اغلب کودکان به سرعت از نظر جسمی و روحی به حالت طبیعی بازمی گردند.

سخنی از نی نی تینی

بلز در کودکان یک فلج عصبی موقت است که باعث ضعف ناگهانی عضلات یک سمت صورت می شود. این وضعیت می تواند بر لبخند، حرف زدن و خوردن غذا تأثیر بگذارد، اما خوشبختانه اغلب کودکان بدون عارضه کامل بهبود پیدا می کنند.

علت دقیق بلز مشخص نیست، اما التهاب عصب صورت پس از عفونت ویروسی یا پاسخ بیش فعال سیستم ایمنی، یکی از عوامل احتمالی است. در برخی موارد، ضعف عضلات صورت ممکن است ناشی از آسیب یا عفونت های دیگر باشد که در این صورت درمان متفاوت است.

اکثر کودکان طی چند هفته تا چند ماه بهبود می یابند و تا شش ماه نشانه های واضح بهبودی دیده می شود. تنها در موارد نادر ممکن است ضعف کامل برطرف نشود و نیاز به آزمایش های پیشرفته یا جراحی باشد.