اگر در دوران شیردهی احساس درد در نوک سینه ها یا داخل پستان دارید، یکی از علت های رایج می تواند برفک سینه در شیردهی یا همان عفونت قارچی کاندیدا باشد. این مشکل می تواند شیردهی را بسیار دردناک کند، اما خوشبختانه درمان آن ساده و امکان پذیر است. در این مقاله در مورد برفک سینه در شیردهی و راهکارهای درمان آن توضیح خواهیم داد.
برفک سینه در شیردهی چیست؟
برفک، یک عفونت قارچی در بافت پستان است. این عفونت به سرعت پخش می شود و در صورتی که مادر در حال شیردهی باشد، احتمال انتقال آن بین مادر و نوزاد زیاد است.
قارچی که باعث ایجاد این مشکل می شود کاندیدا آلبیکانس نام دارد. این قارچ به طور طبیعی در بدن همه ما وجود دارد، اما معمولا توسط باکتری های مفید بدن کنترل می شود و مشکلی ایجاد نمی کند. زمانی که شرایط برای رشد آن مناسب باشد، تعادل بدن به هم می ریزد و برفک ایجاد می شود.
محیط های گرم، مرطوب و تاریک بهترین مکان برای رشد برفک سینه در شیردهی هستند. بنابراین، نوک سینه مادر می تواند محل تجمع و رشد این قارچ شود.
علت ایجاد برفک سینه در شیردهی
گاهی مادران فکر می کنند علت اصلی درد در نوک سینه ها فقط برفک است، درحالی که گاهی مشکل از شیردهی نادرست و وضعیت نامناسب گرفتن سینه توسط نوزاد است. بنابراین، اگر احساس درد دارید، لازم است حتما وضعیت شیردهی خود را بررسی کنید.
می توانید از توصیه های متخصص شیردهی یا مشاوره با کارشناس بهداشت برای اصلاح نحوه گرفتن سینه توسط نوزاد کمک بگیرید. در بسیاری از موارد، با اصلاح پوزیشن شیردهی، شدت درد کمتر می شود و نیازی به درمان دارویی نخواهد بود.
راهکارهای جلوگیری از پخش شدن برفک سینه در شیردهی
از آنجا که برفک به راحتی منتقل می شود و حتی ممکن است به سایر اعضای خانواده هم سرایت کند، رعایت بهداشت بسیار مهم است. برخی اقدامات ضروری شامل:
- شست وشوی دقیق دست ها، به ویژه بعد از تعویض پوشک نوزاد.
- استفاده از حوله جداگانه برای هر فرد خانواده.
- شست وشو و استریل کردن پستانک، شیشه شیر و هر وسیله ای که وارد دهان نوزاد می شود.
- تعویض مرتب پدهای سینه برای جلوگیری از رطوبت.
- شستن حوله ها، لباس های نوزاد و سوتین ها در دمای بالا برای از بین بردن قارچ.
علائم برفک سینه در شیردهی
اگر در دوران شیردهی علائم زیر را تجربه می کنید، احتمال دارد دچار برفک شده باشید و باید هرچه سریع تر به پزشک مراجعه کنید:
- احساس سوزش و درد در نوک سینه، به ویژه بعد از هر بار شیر دادن.
- خارش و حساسیت نوک سینه.
- پوسته پوسته شدن یا براق شدن پوست نوک سینه یا هاله اطراف آن.
- تغییر رنگ نوک سینه و هاله (قرمز در پوست روشن و قهوه ای یا بنفش در پوست تیره).
- وجود لکه های سفید یا دانه های ریز روی نوک سینه.
- کم رنگ شدن نوک سینه یا هاله اطراف آن.
علائم برفک دهان در نوزادان شیرخوار
گاهی خود نوزاد هم دچار برفک دهان می شود و همین موضوع باعث انتقال دوباره عفونت بین مادر و نوزاد می گردد. نشانه های برفک دهان در نوزاد عبارتند از:
- لکه ها یا نقاط سفید خامه ای روی زبان، لثه ها، سقف دهان یا داخل گونه ها که با پاک کردن ساده از بین نمی روند.
- بی قراری نوزاد هنگام شیر خوردن.
- ایجاد لایه سفید روی لب ها.
- در برخی نوزادان، بروز سوختگی پوشک (راش پوستی) که به راحتی درمان نمی شود.
راهکارهای درمان برفک سینه در شیردهی
اگر پزشک احتمال دهد شما یا نوزادتان دچار برفک هستید، معمولا نمونه ای از نوک سینه یا دهان نوزاد گرفته می شود تا نوع عفونت مشخص شود.
درمان برفک شامل موارد زیر است:
- برای مادر: پماد یا کرم ضدقارچ (که باید بعد از هر بار شیردهی روی نوک سینه مالیده شود). در برخی موارد، قرص های ضدقارچ نیز تجویز می شوند.
- برای نوزاد: ژل یا مایع ضدقارچ که باید به نواحی آلوده در دهان یا پوست مالیده شود.
روش های خانگی برای رفع برفک سینه در شیردهی
اگرچه درمان اصلی برفک سینه در شیردهی باید با داروهای ضدقارچ و زیر نظر پزشک انجام شود، اما برخی روش های خانگی و طبیعی هم می توانند به کاهش علائم و تسریع روند بهبودی کمک کنند. این روش ها به عنوان درمان مکمل در کنار دارو قابل استفاده اند، نه جایگزین کامل آن.
روش های خانگی برای کاهش علائم برفک سینه در شیردهی به شرح زیر است:
1- رعایت بهداشت روزانه
- شست وشوی مرتب دست ها قبل و بعد از هر بار شیردهی.
- تعویض سریع پدهای سینه برای جلوگیری از تجمع رطوبت.
- استفاده از لباس های نخی و گشاد که اجازه تهویه به پوست می دهند.
2- استفاده از ماست پروبیوتیک
ماست طبیعی و بدون شکر سرشار از باکتری های مفید (پروبیوتیک) است که می توانند تعادل میکروبی پوست را حفظ کرده و رشد قارچ را کاهش دهند.
- مصرف روزانه ماست پروبیوتیک در رژیم غذایی توصیه می شود.
- در برخی منابع سنتی پیشنهاد شده که مقدار کمی ماست پروبیوتیک روی نوک سینه گذاشته شود، اما بهتر است این کار با نظر پزشک انجام شود تا حساسیت پوستی ایجاد نشود.
3- محلول جوش شیرین (بی کربنات سدیم)
جوش شیرین خاصیت ضدقارچی ملایمی دارد. برای نوزادانی که دچار برفک دهان هستند، می توان با نظر پزشک محلول رقیق جوش شیرین تهیه و با پنبه به آرامی روی دهان نوزاد کشید. این کار به کاهش لکه های سفید کمک می کند.
4- روغن نارگیل
روغن نارگیل به دلیل داشتن اسید لوریک خاصیت ضدقارچی دارد. می توانید مقدار کمی روغن نارگیل خالص و ارگانیک را روی نوک سینه بمالید. این کار هم پوست را نرم می کند و هم می تواند رشد قارچ را محدود کند. (در صورت استفاده، قبل از شیردهی باید با یک پارچه تمیز پاک شود.)
5- سرکه سیب رقیق شده
سرکه سیب خاصیت ضدقارچی دارد، اما استفاده مستقیم آن روی پوست توصیه نمی شود چون ممکن است باعث سوزش شود. می توان یک قاشق غذاخوری سرکه سیب را در یک لیوان آب رقیق کرده و برای شست وشوی ملایم نوک سینه استفاده کرد.
قرار دادن سینه ها برای چند دقیقه در معرض نور غیرمستقیم خورشید (بدون لباس و در محیط خصوصی) می تواند به خشک ماندن پوست و جلوگیری از رشد قارچ کمک کند.
نکته مهم
این روش های خانگی تنها تکمیل کننده درمان دارویی هستند. اگر علائم برفک سینه در شیردهی بعد از چند روز بهتر نشد یا حتی شدیدتر شد، لازم است حتما به پزشک مراجعه کنید.
آیا در زمان برفک می توان به شیردهی ادامه داد؟
بله، در صورت امکان بهتر است شیردهی ادامه پیدا کند. اما اگر درد بسیار شدید بود، می توانید به جای شیر دادن مستقیم، شیر خود را بدوشید.
پیش تر توصیه می شد در دوران برفک سینه در شیردهی، شیر دوشیده شده ذخیره نشود، چون فکر می کردند قارچ با فریز کردن از بین نمی رود. اما تحقیقات جدید نشان داده اند که هیچ مدرکی مبنی بر انتقال دوباره قارچ از طریق شیر ذخیره شده وجود ندارد.
اگر همچنان نگرانید، می توانید شیر را پس از دوشیدن به مدت 30 دقیقه در دمای 63 درجه سانتی گراد حرارت دهید تا هرگونه باکتری یا قارچ از بین برود و سپس آن را خنک کرده و به نوزاد بدهید.
سخنی از نی نی تینی
برفک سینه در شیردهی یکی از مشکلات شایع مادران شیرده است که می تواند هم برای مادر و هم برای نوزاد دردسرساز شود. این عفونت قارچی اگرچه آزاردهنده است، اما با رعایت بهداشت، تشخیص به موقع و درمان مناسب به راحتی کنترل می شود. ادامه شیردهی در دوران ابتلا به برفک معمولا امکان پذیر است و با مشورت پزشک می توانید بهترین روش درمانی را انتخاب کنید.
به یاد داشته باشید که بی توجهی به علائم می تواند باعث انتقال مکرر عفونت بین مادر و نوزاد شود، بنابراین مراجعه سریع به پزشک و رعایت نکات بهداشتی اهمیت زیادی دارد.
آیا شما هم با مشکل برفک سینه در شیردهی روبه رو شده اید؟ چه روش هایی برای درمان و کاهش درد به شما کمک کرده است؟ تجربه های ارزشمندتان را در بخش دیدگاه ها با دیگر مادران به اشتراک بگذارید تا آن ها هم بتوانند راحت تر این مسیر را طی کنند.
