اگر در دوران شیردهی دچار درد سینه یا ترک نوک سینه شده اید و نوزادتان هم لکه های سفید روی زبان یا لثه دارد، ممکن است با مشکل برفک دهان در شیردهی روبه رو باشید. این عفونت قارچی هم برای مادر و هم برای نوزاد آزاردهنده است و گاهی باعث نگرانی مادران می شود. در این مقاله به طور کامل علت ها، علائم و راه های درمان برفک دهان در شیردهی را بررسی می کنیم تا با خیال راحت تری به شیردهی ادامه دهید.
برفک دهان در شیردهی
برفک دهان در شیردهی یکی از مشکلات شایعی است که هم مادر و هم نوزاد را درگیر می کند. گاهی درد سینه و نوک سینه در دوران شیردهی به دلیل عفونت قارچی کاندیدا (Candida) یا همان برفک ایجاد می شود. این عفونت نه تنها می تواند در پستان مادر رخ دهد، بلکه نوزاد شیرخوار نیز ممکن است در دهان خود به برفک مبتلا شود.
این عفونت معمولا زمانی رخ می دهد که نوک سینه ترک برداشته یا آسیب دیده باشد. در این شرایط، قارچ کاندیدا فرصت پیدا می کند تا وارد بافت سینه شده و تکثیر شود. همچنین مصرف آنتی بیوتیک توسط مادر یا نوزاد نیز یکی از علت های برفک دهان در شیردهی است؛ چون آنتی بیوتیک ها تعداد باکتری های مفید بدن را کاهش داده و شرایط رشد قارچ ها را فراهم می کنند.
علائم برفک دهان در شیردهی (مادران)
اگر دچار برفک سینه یا نوک سینه باشید، ممکن است علائم زیر را تجربه کنید:
- درد ناگهانی در هر دو سینه یا نوک سینه بعد از شیردهی، در حالی که قبلا درد نداشتید.
- شدت درد می تواند از خفیف تا بسیار شدید باشد و تا یک ساعت بعد از هر بار شیردهی ادامه پیدا کند.
اما این نشانه ها معمولا برفک دهان در شیردهی نیستند اگر:
- همیشه در هنگام شیردهی درد داشتید.
- درد فقط در یک سینه یا نوک سینه وجود دارد.
- همراه با تب هستید.
- یک ناحیه گرم و قرمز روی یک سینه دیده می شود (که بیشتر نشانه التهاب یا عفونت دیگری مثل ماستیت است).
علائم برفک دهان در نوزادان شیرخوار
گاهی اوقات نوزاد نیز دچار برفک دهان می شود. علائم آن عبارتند از:
- لکه ها یا نقاط سفید و خامه ای روی زبان، لثه، سقف دهان یا داخل گونه ها. این لکه ها با پاک کردن ملایم با پارچه تمیز از بین نمی روند.
- بی قراری یا گریه هنگام شیردهی.
- وجود لایه سفید روی لب ها.
- در بعضی نوزادان، همراه با برفک دهان، اُدرار سوختگی یا کهیر پوشک دیده می شود که دیر بهبود پیدا می کند.
تشخیص برفک دهان در شیردهی
اگر به وجود برفک مشکوک هستید، لازم است به پزشک یا مامای خود مراجعه کنید. آن ها ممکن است از نوک سینه مادر یا دهان نوزاد نمونه بگیرند تا وجود قارچ تأیید شود.
نکته مهم این است که قبل از شروع درمان باید سایر علل درد سینه مثل وضعیت نادرست قرار گرفتن نوزاد در آغوش، مکیدن نادرست یا مشکلات پوستی بررسی و رد شوند.
اگر وجود برفک تأیید نشود، پزشک بررسی می کند که آیا علت درد شما چیز دیگری است یا خیر. گاهی اصلاح پوزیشن شیردهی می تواند به طور کامل مشکل را حل کند.
انتقال برفک بین مادر و نوزاد
اگر یکی از شما دچار برفک شوید، احتمال انتقال عفونت به دیگری زیاد است. حتی ممکن است به سایر اعضای خانواده نیز منتقل شود. برای پیشگیری از این موضوع:
- بعد از تعویض پوشک نوزاد، دست ها را خوب با آب و صابون بشویید.
- برای خود و نوزاد از حوله های جداگانه استفاده کنید.
- پستان بندهای شیردهی را با آب داغ بشویید.
- پدهای شیردهی را مرتب عوض کنید.
- تمام پستانک ها، شیشه شیرها و وسایل دهانی نوزاد را بجوشانید یا استریل کنید.
- شیر دوشیده شده در دوران برفک باید همان زمان مصرف شود و نباید در فریزر ذخیره گردد؛ چون دوباره می تواند عامل بازگشت عفونت شود.
درمان برفک دهان در شیردهی
خبر خوب این است که در دوران درمان، مادر می تواند به شیردهی ادامه دهد. روش های درمان بسته به اینکه مادر یا نوزاد مبتلا باشند کمی متفاوت است:
درمان برفک در نوزاد
- پزشک معمولا ژل یا قطره ضد قارچ برای دهان نوزاد تجویز می کند.
- این داروها بی خطر هستند و بعد از هر بار استفاده باید دست ها کاملا شسته شوند.
درمان برفک در مادر
- استفاده از کرم ضد قارچ روی نوک سینه و اطراف آن پس از هر بار شیردهی.
- شستن دقیق دست ها بعد از استفاده از دارو.
- در بعضی موارد، پزشک قرص ضد قارچ خوراکی برای مادر تجویز می کند.
علائم معمولا طی 2 تا 3 روز بهتر می شوند، اما درمان کامل ممکن است کمی بیشتر طول بکشد. اگر بعد از 5 روز بهبودی مشاهده نشد، لازم است دوباره به پزشک یا مامای خود مراجعه کنید.
نکته تکمیلی و کاربردی برای مادران ایرانی
بر اساس توصیه انجمن پزشکان اطفال ایران، علاوه بر درمان دارویی، رعایت بهداشت شخصی، استفاده از لباس زیر نخی، و پرهیز از رطوبت مداوم در ناحیه سینه، روند درمان را سرعت می بخشد. همچنین برخی مادران گزارش کرده اند که مصرف ماست پروبیوتیک به صورت روزانه، در کاهش احتمال برفک دهان در شیردهی مؤثر بوده است.
سخنی از نی نی تینی
برفک دهان در شیردهی مشکل رایجی است که با رعایت بهداشت فردی، درمان همزمان مادر و نوزاد، و پیگیری دقیق توصیه های پزشک به راحتی کنترل می شود. به یاد داشته باشید که ادامه شیردهی در طول درمان نه تنها بی خطر است بلکه به تقویت سیستم ایمنی نوزاد نیز کمک می کند. صبر و استمرار در مراقبت ها، کلید موفقیت در درمان برفک است.
شما هم تا به حال تجربه برفک دهان در شیردهی را داشته اید؟ چه روش هایی برای درمان یا کاهش درد و ناراحتی به کار بردید؟ تجربیات ارزشمندتان را در بخش نظرات با سایر مادران به اشتراک بگذارید تا همه بتوانند از آن استفاده کنند.
