انگل ژیاردیاز در کودکان یکی از بیماری های شایع است که توسط یک انگل ریز ایجاد می شود و می تواند باعث بروز اسهال و دردهای شکمی شود. این انگل از طریق آب یا غذای آلوده، تماس با سطوح آلوده و یا تماس با فرد مبتلا منتقل می شود. خوشبختانه، درمان انگل ژیاردیاز در کودکان با داروهای ضد انگل به خوبی امکان پذیر است. در این مقاله در مورد این عارضه در کودکان به طور کامل توضیح خواهیم داد.
انگل ژیاردیاز چیست؟
انگل ژیاردیاز در کودکان یک عفونت روده ای است که توسط انگل میکروسکوپی به نام ژیاردیا ایجاد می شود. این انگل در سراسر جهان وجود دارد و به ویژه در منابع آبی طبیعی یافت می شود. وقتی کودک به طور تصادفی این انگل را می بلعد، انگل در روده کوچک مستقر شده و شروع به تکثیر می کند و از مواد مغذی روده تغذیه می کند. این روند می تواند باعث بروز علائم متنوعی در دستگاه گوارش شود، از جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- اسهال بدبو و غیرطبیعی
- نفخ و گاز معده
- درد و گرفتگی شکم
- تهوع و بی حالی
علائم انگل ژیاردیاز در کودکان می تواند از خفیف تا شدید متفاوت باشد و برخی کودکان ممکن است هیچ علامتی نداشته باشند. معمولا عفونت پس از چند هفته خودبه خود برطرف می شود، اما در کودکانی که سیستم ایمنی ضعیف دارند، پاکسازی انگل ممکن است طولانی تر باشد. پزشک می تواند داروهای ضد انگل را برای درمان تجویز کند. گاهی اوقات، علائم ممکن است هفته ها یا حتی ماه ها پس از رفع عفونت ادامه یابد.
شیوع انگل ژیاردیاز در کودکان
انگل ژیاردیاز در کودکان در سراسر جهان شایع است. در ایالات متحده، این بیماری رایج ترین عفونت انگلی است و هر سال بیش از یک میلیون نفر را مبتلا می کند. به طور تقریبی، در کشورهای توسعه یافته، حدود 10% از جمعیت ممکن است به این انگل مبتلا شوند، در حالی که در کشورهای در حال توسعه، این رقم ممکن است تا یک سوم جمعیت برسد.
این انگل در محیط هایی با بهداشت عمومی کمتر و منابع آبی طبیعی و سیستم های آبرسانی ناسالم بیشتر رشد می کند. کودکان به ویژه زیر 4 سال بیش از بزرگسالان در معرض ابتلا هستند. در ایالات متحده، مراکز مراقبت از کودکان اغلب محل شیوع این بیماری هستند.
علائم و علت ها
علائم انگل ژیاردیاز در کودکان
تقریبا نیمی از افراد مبتلا هیچ علامتی از بیماری نشان نمی دهند. اما در کسانی که علائم دارند، شایع ترین موارد عبارتند از:
- اسهال آبکی
- مدفوع چرب و شناور
- درد و گرفتگی شکم
- نفخ و گاز روده
- تهوع و کاهش اشتها
- افزایش خستگی و ضعف عمومی
علائم کمتر شایع می تواند شامل:
- خارش پوست
- کهیر
- تورم دور چشم
- تورم مفاصل
عوارض طولانی مدت انگل ژیاردیاز در کودکان
اکثر کودکان در طول دوره عفونت علائم کوتاه مدت دارند، اما گاهی علائم ممکن است طولانی یا مکرر شوند. این موارد می تواند منجر به کم آبی بدن و کاهش وزن ناشی از اسهال و تهوع مزمن شود. برخی کودکان ممکن است مشکلات گوارشی طولانی مدت مانند عدم تحمل لاکتوز پیدا کنند.
علت انگل ژیاردیاز در کودکان
عفونت زمانی رخ می دهد که کودک به طور تصادفی کیست انگل ژیاردیا در کودکان را ببلعد. این کیست مانند یک “تخم انگل” است که می تواند در محیط باقی بماند تا وارد بدن میزبان شود و در روده کوچک “باز شود”. انگل از مواد مغذی کودک تغذیه کرده و تکثیر می شود و سپس دوباره به شکل کیست درمی آید و از طریق مدفوع دفع می شود.
نحوه انتقال انگل به انسان
انسان ها و حیوانات هر دو می توانند به انگل ژیاردیاز در کودکان مبتلا شوند و آن را به دیگران منتقل کنند. کیست انگل در ذرات میکروسکوپی مدفوع باقی می ماند که با چشم دیده نمی شود. این ذرات می توانند روی سطوح، در آب و روی دست ها باقی بمانند و حتی به غذا و آب منتقل شوند.
راه های شایع انتقال انگل ژیاردیاز در کودکان شامل موارد زیر می باشد:
- نوشیدن یا شنا در آب آلوده و تصفیه نشده
- سفر به کشورهای در حال توسعه
- تماس با گروه های کودکان خردسال که پوشک دارند
- خوردن غذا یا نوشیدنی آلوده
- لمس سطوحی که فرد مبتلا لمس کرده است
- تماس جنسی مقعدی با فرد آلوده
دوره نهفتگی و مدت زمان بیماری
دوره نهفتگی انگل ژیاردیاز در کودکان معمولا یک تا دو هفته است. این مدت طول می کشد تا کیست انگل فعال شود و انگل شروع به تکثیر کند. علائم معمولا بین دو تا شش هفته طول می کشند، اما در برخی افراد ممکن است طولانی تر باشد.
اثرات انگل ژیاردیاز بر بدن
عفونت با انگل ژیاردیاز در کودکان همیشه علائم قابل مشاهده ندارد، اما در صورت بروزعلائم زیر را دارد:
- خستگی و ضعف عمومی به دلیل تغذیه انگل از مواد مغذی بدن
- اسهال و تورم ناشی از التهاب و پاسخ ایمنی بدن
اکثر علائم کوتاه مدت هستند و با رفع عفونت از بین می روند. اما اگر بیماری طولانی شود یا مکرر شود، ممکن است آسیب طولانی مدت ایجاد کند، به ویژه در کودکانی که سیستم ایمنی ضعیف دارند یا در مناطق با سوءتغذیه و بهداشت پایین زندگی می کنند.
عوارض احتمالی انگل ژیاردیاز در کودکان
- کم آبی بدن: شایع ترین خطر کوتاه مدت است و به دلیل اسهال و استفراغ زیاد رخ می دهد. کودکان و افراد بالای 65 سال بیشتر در معرض خطر هستند.
- اختلالات گوارشی: در صورت طولانی شدن عفونت، ممکن است پوشش روده کوچک آسیب ببیند و مشکلاتی مانند سندروم روده تحریک پذیر و کمبود مواد مغذی ایجاد شود. این موضوع می تواند رشد و تکامل کودک را تحت تأثیر قرار دهد.
- بیماری های خودایمنی: التهاب طولانی مدت می تواند پاسخ ایمنی بدن را بیش فعال کند و حتی پس از رفع عفونت ادامه یابد. برخی افراد ممکن است به آرتریت واکنشی، سندرم خستگی مزمن یا آلرژی های غذایی جدید مبتلا شوند.
تشخیص و آزمایش ها
چگونه انگل ژیاردیاز در کودکان تشخیص داده می شود؟
برای تشخیص انگل ژیاردیاز در کودکان، پزشک نمونه ای از مدفوع کودک را بررسی می کند تا نشانه های حضور انگل ژیاردیا را بیابد. گاهی لازم است چند بار نمونه گیری انجام شود، زیرا ممکن است کودک یک روز کیست ها را دفع کند اما روز بعد نه. با این حال، همیشه نیاز نیست که بیماری از طریق آزمایش تشخیص داده شود. بسیاری از پزشکان بر اساس علائم کودک، بدون نیاز به آزمایش دقیق، داروهای ضد انگل را تجویز می کنند.
مدیریت و درمان
چه داروها یا روش های درمانی برای انگل ژیاردیاز در کودکان تجویز می شود؟
همه کودکان مبتلا به انگل ژیاردیاز نیاز به درمان ندارند. اما اگر کودک علائم داشته باشد، پزشک می تواند داروهای ضد انگل تجویز کند تا عفونت سریع تر رفع شود. با مصرف دارو، اغلب کودکان ظرف یک هفته احساس بهبود می کنند. البته شرایط پزشکی زمینه ای می تواند پاسخ کودک به درمان را تحت تأثیر قرار دهد. در موارد شدید، ممکن است نیاز به اقدامات تکمیلی مانند جبران آب بدن یا داروهای ضد اسهال باشد.
داروهای مورد استفاده
داروهای رایج برای درمان انگل ژیاردیاز شامل موارد زیر هستند:
- متрони دازول (Metronidazole)
- تینی دازول (Tinidazole)
- نیتازوکسانید (Nitazoxanide)
- پارومومایسین (Paromomycin)
واکنش افراد به این داروها متفاوت است. اگر نسخه اولیه مؤثر نباشد یا عوارض جانبی غیرقابل تحمل ایجاد کند، پزشک داروی جایگزین یا ترکیبی دیگر را تجویز می کند. گاهی توصیه می شود همه اعضای خانواده دارو مصرف کنند تا از گسترش عفونت جلوگیری شود. در دوران بارداری، ممکن است پزشک مصرف دارو را به تعویق بیندازد، زیرا این داروها می توانند برای جنین مضر باشند.
آیا انگل ژیاردیاز در کودکان می تواند خودبه خود از بین برود؟
بله، انگل ژیاردیاز در کودکان اغلب خودبه خود رفع می شود. اگر علائم خفیف باشند، پزشک ممکن است توصیه کند که بدون دارو صبر کنید. مصرف بی رویه آنتی بیوتیک ها می تواند باعث مقاومت میکروب ها به دارو شود و در برخی مناطق با ژیاردیاز دیده شده است. بنابراین اگر امکان دارد بدون دارو بیماری را کنترل کنید، به پیشگیری از مقاومت آنتی بیوتیکی کمک می کنید.
با این حال، ژیاردیا همیشه خودبه خود از بین نمی رود و در برخی افراد بسیار مقاوم است. اگر علائم بیش از شش هفته ادامه داشت، باید به پزشک مراجعه کنید تا بررسی شود که هنوز عفونت فعال است یا علائم ناشی از اثرات پس از عفونت هستند. پزشک می تواند درمان مناسب برای هر دو حالت ارائه دهد و کودک را از نظر عوارض احتمالی بررسی کند.
اگر درمان انجام نشود چه می شود؟
عفونت درمان نشده غالبا خودبه خود رفع می شود، اما اگر درمان نشود، ممکن است عوارض طولانی مدت برای دستگاه گوارش و سیستم ایمنی ایجاد شود. بنابراین مهم است اگر علائم بیش از شش هفته ادامه داشت، به پزشک مراجعه کنید. در صورت تجویز دارو، کامل کردن دوره درمان ضروری است تا عفونت دوباره بازنگردد.
اگر درمان مؤثر نبود چه کاری انجام دهیم؟
اگر دارو مصرف کرده اید اما هنوز عفونت باقی است، ممکن است دلیل آن یکی از موارد زیر باشد:
- مصرف ناقص دارو یا نیاز به دوز قوی تر
- عفونت مجدد از طریق محیط اطراف
- نیاز به داروی متفاوت یا ترکیبی
- ضعف سیستم ایمنی به دلایلی مانند بیماری زمینه ای
پزشک این موارد را بررسی خواهد کرد و در صورت نیاز، با متخصص بیماری های عفونی برای طراحی برنامه درمانی فردی مشورت می کند.
چشم انداز و پیش آگاهی
چه انتظاری می توان داشت؟
حدود نیمی از کودکان مبتلا به انگل ژیاردیاز هیچ علامتی ندارند. در کسانی که علائم دارند، معمولا خفیف و موقت است. با درمان، اغلب ظرف یک هفته بهبود حاصل می شود. بدون درمان، ممکن است بین دو تا شش هفته طول بکشد.
برخی کودکان ممکن است علائم شدیدتری داشته باشند یا نیاز به کمک اضافی برای پاکسازی عفونت داشته باشند. اگر انگل به شدت روده کوچک را آسیب زده باشد، ممکن است مشکلات گوارشی طولانی مدت حتی پس از رفع عفونت باقی بماند.
پیشگیری از انگل ژیاردیاز در کودکان
چگونه می توان از ابتلا یا انتشار ژیاردیاز پیشگیری کرد؟
با توجه به ریز بودن انگل، اجتناب کامل از آن سخت است، اما اقدامات فردی و اجتماعی می تواند خطر ابتلا و انتشار آن را کاهش دهد:
- بهداشت شخصی: شست وشوی مرتب دست ها، به ویژه قبل از غذا خوردن، بعد از توالت و پس از تماس با خاک یا حیوانات.
- بهداشت منزل: نظافت و ضدعفونی مرتب توالت ها و سطوح خانه، به ویژه اگر کسی بیمار باشد.
- رعایت اصول ایمنی غذایی: شست وشوی میوه و سبزیجات با آب سالم و اجتناب از مصرف آب یا غذاهای آلوده به ویژه در سفرهای خارجی.
- مصرف آب سالم: احتیاط در شنا در آب های طبیعی، استخرهای عمومی بدون سیستم تصفیه مناسب، و خودداری از ورود آب به دهان.
زندگی با ژیاردیاز
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر کودک علائم زیر را داشته باشد با پزشک تماس بگیرید:
- علائم بهبود نمی یابند و نیاز به درمان دارید
- کودک یا فرد تحت مراقبت شما علائم کم آبی دارد
- داروها عوارض غیرقابل تحمل ایجاد می کنند
- پس از مصرف دارو، علائم بهبود نیافته اند
سخنی از نی نی تینی
شست وشوی دست ها و تصفیه آب اقدامات مؤثری برای پیشگیری از انگل ها هستند. اما ژیاردیا در همه جا شایع است و همیشه نمی توان از ابتلا جلوگیری کرد. اکثر موارد خفیف و موقت هستند و ممکن است نیازی به درمان نداشته باشند، اما در صورت نیاز به درمان یا ادامه علائم، حتما با پزشک پیگیری کنید.
اگر شما هم تجربه ای از انگل ژیاردیاز در کودکان دارید یا سوالی درباره علائم، درمان یا پیشگیری آن دارید، در بخش نظرات با ما به اشتراک بگذارید. تجربه شما می تواند به دیگر والدین کمک کند تا بهترین راهکارها را بشناسند و فرزندشان سریع تر بهبود یابد.
