انقباض زودرس بطنی نوعی از بی نظمی ضربان قلب است که وقتی ایجاد می شود که سیگنال الکتریکی آغازکننده ضربان قلب از یکی از حفره های پایین قلب (بطنی) صادر شود، نه از مسیر طبیعی آن. این نوع انقباضات بسیار شایع هستند و معمولا خطرناک نیستند. با این حال، اگر شما دچار بیماری قلبی دیگری باشید، مانند بیماری عروق کرونر یا نقص مادرزادی قلب، احتمال بروز عوارض افزایش می یابد.
انقباض زودرس بطنی چیست؟
انقباضات زودرس بطنی زمانی رخ می دهند که سیگنال الکتریکی که ضربان قلب شما را آغاز می کند از یکی از دو حفره پایینی قلب (بطن ها) صادر شود. به طور معمول، این سیگنال از حفره بالایی سمت راست قلب (دهلیز راست) آغاز می شود.
انقباض زودرس بطنی همیشه مشکل ساز نیست، اما اگر این وضعیت ماه ها یا سال ها ادامه یابد، می تواند باعث نوعی کاردیومیوپاتی یا ضعف عضله قلب شود. خوشبختانه، اکثر موارد انقباضات زودرس بطنی با دارو یا روش های کم تهاجمی بهبود می یابند.
در منابع پزشکی، انقباض زودرس بطنی ممکن است با اصطلاحات دیگری نیز شناخته شود، مانند:
- مجموعه های زودرس بطنی
- ضربان های اضافی بطنی
- تپش های زودرس بطنی
چگونه سیگنال های الکتریکی ضربان قلب را کنترل می کنند؟
سیستم هدایت الکتریکی قلب به طور طبیعی با گره سینوسی (SA Node) در دهلیز راست شروع می شود. این گروه از سلول ها اولین سیگنال الکتریکی را برای ایجاد ضربان قلب ارسال می کند و سیگنال به آرامی به بطن های راست و چپ منتقل می شود و باعث انقباض قلب می گردد.
در انقباض زودرس بطنی، سیگنال ابتدایی از یکی از بطن ها آغاز می شود. این تغییر مسیر باعث بی نظمی در ضربان قلب می شود و گاهی حس می کنید که قلبتان یک ضربان را «پرش کرده» است. این همان حسی است که بسیاری از بیماران هنگام تجربه یک PVC توصیف می کنند.
چه کسانی بیشتر مستعد انقباض زودرس بطنی هستند؟
انقباضات زودرس بطنی ممکن است در هر کسی رخ دهد، اما در افراد مسن و کسانی که بیماری قلبی دارند شایع تر است. همچنین عواملی که ریسک PVC را افزایش می دهند شامل موارد زیر هستند:
- نارسایی قلبی
- فشار خون بالا (هایپرتنشن)
- سابقه سکته قلبی
- کاردیومیوپاتی هیپرتروفیک
شیوع انقباضات زودرس بطنی
این نوع بی نظمی قلب بسیار شایع است و بر اساس مطالعات، تا حدود 75٪ افراد ممکن است آن را تجربه کنند. با این حال، اکثر افراد بدون هیچ علامت یا مشکل جدی این انقباضات را تجربه می کنند.
آیا انقباض زودرس بطنی نگران کننده است؟
بسیاری از افراد بدون هیچ علامت خاصی دچار PVC می شوند، اما اگر علائمی مشاهده کردید، باید با پزشک مشورت کنید. در مواردی که PVC مکررا اتفاق بیفتد، ممکن است نیاز به درمان برای جلوگیری از مشکلات قلبی مانند ضعف عضله قلب (کاردیومیوپاتی) باشد.
آیا انقباض زودرس بطنی تهدید کننده زندگی است؟
معمولا انقباضات زودرس بطنی خطر مرگ آور ندارند. اما اگر مدت طولانی و مکرر رخ دهند، می توانند عضله قلب را تحت تأثیر قرار داده و آسیب ایجاد کنند.
علائم و نشانه ها
علائم انقباض زودرس بطنی چیست؟
بسیاری از افراد هیچ علامتی از PVC تجربه نمی کنند. اما اگر علائمی وجود داشته باشد، معمولا خفیف هستند و می توانند شامل موارد زیر باشند:
- سرگیجه
- احساس نزدیک به غش
- تپش قلب
- حس ضربان قوی در گردن
در افرادی که بیماری قلبی دیگر دارند، ممکن است PVC باعث تنگی نفس شود. همچنین با افزایش تعداد انقباضات زودرس بطنی، علائم بیشتری تجربه خواهد شد.
حس تجربه انقباض زودرس بطنی چگونه است؟
بیشتر افراد تجربه می کنند که قلبشان لرزش یا پرش ضربان دارد، اما برخی اصلا هیچ علامتی احساس نمی کنند. به همین دلیل بسیاری از افراد متوجه نمی شوند که دچار PVC شده اند.
علل ایجاد انقباض زودرس بطنی
چندین عامل یا وضعیت می توانند باعث بروز انقباضات زودرس بطنی شوند، از جمله:
- عدم تعادل الکترولیت ها مانند کمبود پتاسیم یا منیزیم
- سکته قلبی
- نارسایی قلبی
- افزایش آدرنالین به دلیل اضطراب یا استرس
- کاهش جریان خون قلب مانند بیماری عروق کرونر
این بخش شامل معرفی، علل، علائم و میزان شیوع انقباض زودرس بطنی بود. متن به زبان ساده، روان و دوستانه نگارش شد و اطلاعات پزشکی معتبر با مثال های قابل فهم اضافه شد تا یک خانم بتواند به راحتی مطالب را درک کند.
تشخیص و آزمایش های انقباض زودرس بطنی
چگونه انقباضات زودرس بطنی تشخیص داده می شوند؟
برای تشخیص انقباض زودرس بطنی (PVC)، پزشک ابتدا از شما درباره علائم و سابقه پزشکی تان سؤال می کند و یک معاینه فیزیکی کامل انجام می دهد. او ممکن است با استفاده از گوشی پزشکی (استتوسکوپ) به ضربان قلب شما گوش دهد تا نشانه های نامنظمی را بررسی کند.
معمولا اولین آزمایش برای تشخیص، نوار قلب (الکتروکاردیوگرام یا EKG) است. نوار قلب میزان ضربان قلب و سیگنال های الکتریکی آن را اندازه گیری می کند. پزشک با بررسی نوار قلب می تواند وجود بی نظمی یا ضربان اضافی را به وضوح مشاهده کند.
گاهی پزشک ممکن است از شما بخواهد مانیتور هولتر یا نوع دیگری از مانیتور قلب را برای چند روز بپوشید. این مانیتورها فعالیت الکتریکی قلب شما را در طول روز اندازه گیری می کنند و به تشخیص انقباضات زودرس بطنی نادر یا گاه به گاه کمک می کنند.
چه آزمایش هایی می توانند علل انقباضات زودرس بطنی را مشخص کنند؟
اگر شما تعداد زیادی PVC داشته باشید یا این وضعیت مدت طولانی ادامه یافته باشد، پزشک ممکن است آزمایش های تکمیلی را توصیه کند تا علت اصلی را شناسایی کند و سایر مشکلات قلبی بررسی شود. این آزمایش ها ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- آزمایش خون برای بررسی سطح پتاسیم و هورمون های تیروئید
- تست استرس قلبی برای بررسی ضربان قلب و جریان خون در شریان های قلب حین ورزش
- تصویربرداری MRI یا CT قلب برای بررسی ساختار، عملکرد و جریان خون قلب
- آنژیوگرافی کرونری برای بررسی رگ های قلب و شناسایی انسداد یا تنگی شریان ها
- اکوکاردیوگرام (Echo) برای ارزیابی عملکرد قلب، دریچه های قلب و جریان خون در حفره های قلب
- مطالعات الکتروفیزیولوژی برای تحلیل فعالیت الکتریکی قلب و شناسایی نواحی ایجادکننده ضربان های غیرطبیعی
مدیریت و درمان انقباض زودرس بطنی
چگونه انقباضات زودرس بطنی درمان می شوند؟
افرادی که فقط انقباض زودرس بطنی نادر دارند معمولا نیازی به درمان خاص ندارند. درمان بیماری های زمینه ای قلبی می تواند تعداد PVCها را کاهش دهد. برای مثال، مصرف داروهایی که فشار خون یا ضربان قلب را کنترل می کنند، ممکن است فرکانس انقباضات زودرس بطنی را نیز کاهش دهد.
اگر ضربان های نامنظم قلب مکرر باشد و احتمال آسیب به عضله قلب وجود داشته باشد، پزشک ممکن است درمان ویژه برای PVC پیشنهاد دهد، که شامل موارد زیر است:
- کاتتر ابلیشن: روشی کم تهاجمی که ناحیه ای از قلب که ضربان غیرطبیعی ایجاد می کند، هدف قرار داده و از بین می برد
- داروها: مانند ضدآریتمی ها برای کاهش ضربان غیرطبیعی، یا بتابلوکرها و مسدودکننده های کانال کلسیم برای کنترل فشار خون و ضربان قلب
چشم انداز انقباضات زودرس بطنی چگونه است؟
به طور کلی، انقباضات زودرس بطنی چشم انداز خوبی دارند و در بیشتر افراد باعث افزایش ریسک مشکلات جدی نمی شوند. با این حال، اگر فرد سابقه بیماری قلبی یا سکته قلبی داشته باشد، احتمال بروز عوارض و حتی کاهش طول عمر کمی افزایش می یابد.
آیا می توان انقباض زودرس بطنی را پیشگیری کرد؟
هیچ روش صددرصدی برای پیشگیری از PVC وجود ندارد، اما می توان سلامت کلی قلب را با اقدامات زیر بهبود داد:
- رسیدن به وزن ایده آل و حفظ آن
- ترک کامل دخانیات و کاهش مصرف الکل و کافئین
- رژیم غذایی سالم برای قلب شامل میوه، سبزیجات و غلات کامل
- ورزش منظم شامل تمرینات هوازی، مقاومتی و کششی
- کنترل کلسترول و فشار خون
- مدیریت اضطراب و استرس با روش های سالم مانند مدیتیشن یا مشاوره
- داشتن حداقل هفت ساعت خواب شبانه
چگونه بفهمیم در معرض خطر PVC هستیم؟
عوامل افزایش دهنده خطر شامل:
- داشتن بیماری قلبی دیگر، از جمله نقص مادرزادی قلب
- سابقه خانوادگی آریتمی
- سابقه سکته قلبی
زندگی با انقباض زودرس بطنی
چه سؤالاتی باید از پزشک خود بپرسم؟
اگر شما انقباض زودرس بطنی دارید یا احتمال آن می دهید، بهتر است از پزشک خود بپرسید:
- علت محتمل PVC من چیست؟
- آیا بیماری دیگری باعث این علائم می شود؟
- آیا نیاز به آزمایش برای بررسی مشکلات قلبی زمینه ای دارم؟
- چه آزمایش هایی برای تشخیص انقباض زودرس بطنی لازم است؟
- آیا نیاز به درمان خاص دارم؟
- چه علائمی نشان دهنده وخیم تر شدن PVC است؟
- آیا بعد از درمان، PVC برطرف می شود؟
- چه زمانی باید به اورژانس مراجعه کنم؟
نکته مهم: PVCها معمولا اورژانسی نیستند، اما در صورت مشاهده علائم همراه مانند سرگیجه، ضعف، درد قفسه سینه، تنگی نفس یا سردرگمی ناگهانی، سریعا با اورژانس تماس بگیرید.
سخنی از نی نی تینی
انقباض زودرس بطنی نوعی بی نظمی ضربان قلب است که سیگنال الکتریکی آن از بطن ها آغاز می شود و نه از دهلیزها. اغلب حس پرش ضربان یا لرزش قلب ایجاد می کند، اما بیشتر افراد هیچ علامتی ندارند و این وضعیت معمولا خطرناک نیست. ریسک عوارض در افرادی که بیماری قلبی دارند افزایش می یابد.
اگر شما یا یکی از نزدیکانتان انقباض زودرس بطنی تجربه کرده اید، می توانید تجربه و سوالات خود را در بخش نظرات با ما به اشتراک بگذارید. پرسش های شما می تواند به دیگران کمک کند تا بهتر با این بی نظمی قلب آشنا شوند و راهکارهای مدیریت آن را یاد بگیرند.
همچنین اگر سوالی درباره روش های تشخیص یا درمان PVC دارید، پزشکان و کارشناسان قلب می توانند در پاسخگویی به شما کمک کنند، پس حتما از مشاوره حرفه ای غافل نشوید.
