انتقال مرحله کلیواژ

انتقال مرحله کلیواژ به معنی انتقال جنین به رحم در روزهای اولیه تقسیم سلولی (معمولا روز 2 یا روز 3 پس از لقاح آزمایشگاهی) است. در این مرحله جنین چند سلولی (رویان در مرحله کلیواژ) است و پیش از تشکیل بلاستوسیست انجام می شود. بسیاری از مراکز ناباروری بین انتقال در مرحله کلیواژ (روز 2–3) و انتقال در مرحله بلاستوسیست (روز 5) انتخاب می کنند که هر کدام مزایا و معایب خود را دارند.

چرا بعضی مراکز و پزشکان «انتقال روز 3 (کلیواژ)» را انتخاب می کنند؟

چند دلیل معمول وجود دارد:

• اگر تعداد جنین های بارور شده کم باشد، پزشک ممکن است ترجیح دهد رویان را زودتر (روز 3) منتقل کند تا ریسک از بین رفتن در آزمایشگاه کاهش یابد. مطالعات بالینی و تجربه ی مراکز این تصمیم را مبتنی بر تعداد و کیفیت رویان ها می دانند.
• در برخی زوج ها، شرایط رحم یا پروتکل استیمولاسیون طوری است که انتقال تازه در روز 3 منطقی تر به نظر می آید (مثلا برای کوتاه تر کردن زمان قرار گرفتن رویان در محیط تحریک شده).
• برخی کلینیک ها هنوز هم با توجه به تجربه و زیرساخت خود، عوارض آزمایشگاهی و هزینه ها، ترجیح به انتقال در روز ۳ دارند.

(توجه: تصمیم نهایی باید فردی سازی شود و بر اساس سن، تعداد جنین، کیفیت یا گرید جنین و سابقه درمان است.)

مزایا و معایب انتقال مرحله کلیواژ

مزایا

• کاهش مدت ماندن جنین در شرایط آزمایشگاهی (ممکن است برای برخی جنین ها مفید باشد).
• برای زوج هایی با تعداد محدود رویان، احتمال رسیدن به بلاستوسیست کافی پایین است انتقال روز 3 ممکن است شانس بارداری را بالاتر نگه دارد.
• گاهی هزینه و پیچیدگی کشت طولانی تر (تا روز 5) را از بین می برد.

معایب

• شواهد مروری نشان می دهد که در حالت عمومی، انتقال در مرحله بلاستوسیست نرخ زنده زایی و نرخ بارداری بالاتری را برای انتقال های «تازه» نشان داده است. با این حال نتایج متغیر و وابسته به کیفیت شواهد است. (خلاصهٔ یافته های مرور سیستماتیک در این زمینه منتشر شده است).
• انتقال در روز 3 اطلاعات کمتری دربارهٔ توانایی تکامل جنین به بلاستوسیست در اختیار پزشک قرار می دهد (در نتیجه انتخاب جنین «قوی تر» سخت تر است).
• ممکن است منجر به انتقال جنین هایی شود که در مراحل بعدی قابلیت ادامهٔ رشد را نداشته باشند.

شواهد علمی در مورد انتقال مرحله کلیواژ چه می گویند؟

مرور نظام مند و مطالعات تصادفی نشان داده اند که در مجموعه ای از بیماران، انتقال در مرحله بلاستوسیست (روز 5) ممکن است نرخ بارداری بالاتری نسبت به انتقال روز 3 داشته باشد؛ ولی کیفیت شواهد متفاوت است و باید نتایج را با احتیاط تفسیر کرد. همچنین برخی مطالعات ایرانی و بین المللی نتیجه گیری های متناقض یا وابسته به زیرگروه ها (مثلا تعداد رویان اولیه) گزارش کرده اند.

چه عواملی تصمیم گیرنده اند؟

برای انتخاب بین «انتقال مرحله کلیواژ» و «انتقال بلاستوسیست»، پزشک معمولا موارد زیر را در نظر می گیرد:

• سن زوج/خانم
• تعداد و کیفیت جنین های بارور شده (گرید جنین).
• تاریخچهٔ IVF و نتایج درمان های قبلی
• برنامه ریزی برای فریز جنین (اگر هدف فریز باشد، پروتکل ها ممکن است متفاوت شود)
• ترجیحات زوج و هزینه/دسترسی مرکز

نکات عملی برای افرادی که قرار است انتقال در مرحله کلیواژ داشته باشند

• از پزشک بخواهید گرید جنین ها و دلیل انتخاب روز 3 را شفاف توضیح دهد.
• دربارهٔ امکان فریز کردن جنین ها و اینکه آیا انتقال «تازه» یا «تخمین زدهٔ فریز-احیا» بهتر است، پرسش کنید.
• سبک زندگی سالم، کنترل استرس و پیروی از دستورالعمل های پیش و پس از انتقال (استراحت معقول، داروها، پیگیری های هورمونی) می تواند به لانه گزینی کمک کند. (لطفا همهٔ دستورالعمل های دارویی و مراقبتی را از تیم درمان بگیرید.)

سخنی از نی نی تینی

«انتقال مرحله کلیواژ» یک گزینهٔ معتبر و پرکاربرد در آی وی اف است، به ویژه برای شرایطی که تعداد رویان کم باشد یا شرایط آزمایشگاهی/کلینیکی ایجاب کند. با این حال مروری از مطالعات نشان می دهد که در شرایط مساعد و با تعداد مناسب جنین، انتقال در مرحله بلاستوسیست ممکن است نرخ بارداری را افزایش دهد؛ بنابراین تصمیم گیری باید فردی و مبتنی بر مشاورهٔ تخصصی باشد. قبل از هر اقدامی از پزشک خود دربارهٔ «گرید جنین»، «تعداد جنین قابل انتقال»، و گزینهٔ «فریز و انتقال در سیکل بعدی» توضیح دقیق بخواهید.

سوالات متداول