افسردگی در پریودی

افسردگی در پریودی موضوعی کاملا رایج است که بسیاری از خانم ها و دختران در سنین باروری با آن روبه رو می شوند. این حالت معمولا به عنوان بخشی از سندروم پیش از قاعدگی (PMS) شناخته می شود.

در این مقاله به طور مفصل توضیح خواهیم داد که علت افسردگی در دوران پریودی چیست و راهکارهایی برای پیشگیری از این مسئله ارائه می دهیم.

افسردگی در پریودی چیست؟

سندروم پیش از قاعدگی ترکیبی از علائم جسمی، روانی و رفتاری است که در روزهای قبل از شروع قاعدگی ظاهر می شود و معمولا پس از شروع خونریزی قاعدگی کاهش یافته یا کاملا برطرف می شود. از جمله علائم شایع PMS می توان به احساس افسردگی، تغییرات خلقی، ولع برای خوردن برخی خوراکی ها، سردرد، خستگی، و حساس شدن سینه ها اشاره کرد.

با این حال، اگر افسردگی در دوران پریودی یا پیش از آن بسیار شدید باشد، ممکن است به دلیل اختلالی به نام “اختلال دیسفوریک پیش از قاعدگی” یا PMDD  باشد. زنانی که از قبل دچار افسردگی هستند، معمولا در روزهای منتهی به قاعدگی، علائم افسردگی شان تشدید می شود.

دلایل افسردگی در پریودی

هنوز دقیقا مشخص نشده که چرا PMS باعث افسردگی می شود، اما بیشتر کارشناسان بر این باورند که نوسانات هورمونی در نیمه دوم چرخه قاعدگی، حساسیت سیستم عصبی مرکزی نسبت به هورمون های جنسی، عوامل ژنتیکی و فاکتورهای روانی – اجتماعی مانند استرس نقش مهمی دارند.

تغییر در سطح هورمون هایی مانند استروژن و پروژسترون می تواند سطح سروتونین را تحت تأثیر قرار دهد. سروتونین ماده ای شیمیایی در مغز است که بر خلق و خو، اشتها، و چرخه خواب اثر می گذارد. کاهش سطح سروتونین ممکن است باعث تحریک پذیری، غمگینی، خواب بی کیفیت و هوس شدید برای برخی غذاها شود؛ علائمی که اغلب در PMS و افسردگی مرتبط با پریود دیده می شوند.

برخی دیگر از نشانه هایی که ممکن است همراه با افسردگی در پریودی ظاهر شوند، عبارت اند از:

• اضطراب و نگرانی شدید
• زودرنجی یا عصبانیت بیش ازحد
• کاهش تمرکز یا فراموش کاری
• گریه کردن بدون دلیل مشخص
• کاهش میل جنسی
• اختلال در خواب (پرخوابی یا بی خوابی)
• پرخوری یا بی اشتهایی
• تهوع
• ضعف یا خستگی شدید

آیا تا به حال در روزهای قبل از قاعدگی احساس کرده اید از کنترل خود خارج شده اید یا ناگهان بی دلیل اشک در چشمانتان جمع شده؟ ممکن است این ها نشانه ای از افسردگی یا PMDD باشند.

چرا علائم افسردگی در پریودی تشدید می شود؟

در بسیاری از زنان، افسردگی در روزهای قبل و حین قاعدگی تشدید می شود که می تواند نشانه ای از اختلال دیسفوریک پیش از قاعدگی (PMDD) باشد. این اختلال شباهت زیادی به PMS دارد، اما علائم آن بسیار شدیدتر و ناتوان کننده تر است. افرادی که به PMDD مبتلا هستند، معمولا از افسردگی بسیار شدید، زود رنجی، و نوسانات خلقی شدید شکایت دارند که می تواند روابط شخصی، شغلی و کیفیت زندگی شان را تحت تأثیر قرار دهد.

طبق آمار، حدود 30 درصد از زنان در سن باروری دچار علائم PMS هستند و بین 3 تا 8 درصد نیز PMDD را تجربه می کنند. در افرادی که پیش زمینه ی افسردگی دارند، این نوسانات شدید هورمونی می تواند شرایط روانی را بدتر کند.

بر اساس گزارش منابع معتبر مانند کلینیک مایو، حدود نیمی از زنانی که برای PMS به دنبال درمان می روند، علائم اضطراب یا افسردگی قاعدگی نیز دارند.

تاثیرات افسردگی در پریودی

بله، افسردگی می تواند چرخه قاعدگی را مختل کند. در شرایطی که فرد دچار افسردگی شدید یا استرس مزمن باشد، عملکرد هیپوتالاموس، بخشی از مغز که کنترل ترشح هورمون های جنسی را بر عهده دارد، کاهش می یابد. این اختلال باعث عملکرد نادرست تخمدان ها شده و ممکن است تخمک گذاری را به تأخیر بیندازد یا به طور کامل متوقف کند.

نتیجه این اختلال، نامنظم شدن چرخه قاعدگی یا حتی قطع کامل قاعدگی برای چند ماه است. این وضعیت اگر بیش از سه ماه طول بکشد و بارداری در میان نباشد، آمنوره ثانویه (قطع ثانویه پریود) نامیده می شود. اگر عامل این اختلال افسردگی یا استرس شدید باشد، اصطلاحا به آن آمنوره عملکردی هیپوتالامیک می گویند.

نشانه های افسردگی شدید در دوران پریودی

همان طور که گفته شد، یکی از مهم ترین دلایل افسردگی در پریودی، اختلال PMDD است. این اختلال معمولا از یک هفته پیش از شروع قاعدگی آغاز می شود و تا چند روز پس از شروع خونریزی ادامه دارد. شدت علائم می تواند آن قدر زیاد باشد که فعالیت های روزمره، روابط اجتماعی و حتی کیفیت زندگی فرد را مختل کند.

نشانه های دیگر اختلال PMDD عبارت اند از:

• تنش روانی یا اضطراب زیاد
• احساس ناتوانی یا بی اختیاری
• تغییرات ناگهانی در خلق وخو
• عصبانیت یا تحریک پذیری شدید
• انزواطلبی و دوری از جمع
• گریه های ناگهانی
• ناامیدی شدید همراه با افکار منفی
• مشکل در تمرکز
• اختلالات خواب
• پرخوری یا هوس غذاهای خاص
• بی انرژی بودن یا احساس خستگی مفرط
• بی علاقگی به روابط اجتماعی یا فعالیت های روزمره
• کاهش میل جنسی

اگر متوجه شدید این علائم چند ماه پشت سر هم تکرار می شوند، بهتر است با یک متخصص زنان یا روان پزشک مشورت کنید.

راهکارهای مقابله و درمان افسردگی در پریودی

چگونه می توان با افسردگی در پریودی مقابله کرد؟

اگر شما هم در دوران قاعدگی یا قبل از آن احساس افسردگی می کنید، باید بدانید که تنها نیستید. بسیاری از زنان در این بازه زمانی دچار تغییرات خلق وخو می شوند. خوشبختانه با ایجاد تغییرات در سبک زندگی و در مواردی مصرف دارو، می توان این وضعیت را کنترل کرد.

پیگیری علائم افسردگی در پریودی

یکی از مؤثرترین راه ها برای مقابله با افسردگی در دوران قاعدگی، ثبت و پیگیری منظم علائم در طول چرخه قاعدگی است. با این کار می توانید ارتباط بین تغییرات خلقی و زمان قاعدگی را بهتر درک کنید.

در دفترچه یا اپلیکیشن های سلامت، علائمی مانند موارد زیر را یادداشت کنید:

• غم و اندوه یا احساس بی قراری
• گریه های ناگهانی و بدون دلیل مشخص
• اضطراب و نگرانی های غیرمنطقی
• تحریک پذیری یا عصبانیت
• کاهش اشتها یا افزایش میل به خوردن
• اختلال در خواب (بی خوابی یا پرخوابی)
• ناتوانی در تمرکز
• بی علاقگی به فعالیت های روزمره
• خستگی و کمبود انرژی

با داشتن گزارشی دقیق از علائم در چند دوره اخیر، مراجعه به پزشک و تشخیص مشکل بسیار آسان تر خواهد بود.

نقش قرص های هورمونی جلوگیری از بارداری بر افسردگی در پریودی

قرص ها یا چسب های جلوگیری از بارداری می توانند به کاهش علائم فیزیکی سندرم پیش از قاعدگی مانند درد سینه و نفخ شکم کمک کنند. در برخی زنان، این روش ها حتی علائم روحی مانند افسردگی را نیز کاهش می دهند.

اما نکته مهم این است که در برخی افراد، قرص های ضدبارداری ممکن است وضعیت روحی را بدتر کنند. بنابراین شاید لازم باشد چند نوع مختلف را امتحان کنید تا گزینه مناسب خود را پیدا کنید. قرص های ضدبارداری پیوسته (بدون هفته دارونما) می توانند پریود را متوقف کرده و در نتیجه علائم PMS را کاهش دهند.

نقش مصرف ویتامین ها و مکمل ها در افسردگی پریودی

مطالعات نشان داده اند که مصرف مکمل کلسیم می تواند علائمی مانند خستگی، تغییر اشتها و افسردگی را کاهش دهد. منابع غنی کلسیم شامل موارد زیر است:

• شیر و لبنیات مانند پنیر و ماست
• آب پرتقال غنی شده
• سبزیجات برگ سبز
• غلات صبحانه غنی شده

مصرف روزانه مکمل کلسیم می تواند به دریافت کافی این ماده کمک کند.

تغییرات سبک زندگی برای کاهش افسردگی در پریودی

برخی از تغییرات ساده اما مؤثر در سبک زندگی می توانند خلق وخو را بهبود دهند:

1- فعالیت بدنی منظم

حداقل 30 دقیقه ورزش روزانه، حتی پیاده روی ساده در محله، می تواند تأثیر مثبتی بر خلق وخو، تمرکز و سطح انرژی داشته باشد.

2- تغذیه متعادل

گرچه میل به غذاهای شور، شیرین یا پرچرب در دوران پیش قاعدگی طبیعی است، اما مصرف بیش ازحد این خوراکی ها ممکن است وضعیت روحی را بدتر کند. سعی کنید رژیم غذایی تان شامل موارد زیر باشد:

• سبزیجات متنوع
• میوه های تازه
• غلات کامل

همچنین پرهیز از نوشیدنی های الکلی، مصرف دخانیات و کاهش کافئین نیز توصیه می شود.

3- خواب کافی

7 تا 8 ساعت خواب شبانه، به ویژه در هفته های قبل از قاعدگی، نقش مهمی در تنظیم خلق وخو دارد. کم خوابی می تواند علائم افسردگی را تشدید کند.

4- مدیریت استرس

استرس می تواند افسردگی دوران قاعدگی را بدتر کند. تمرین های آرام سازی مانند مدیتیشن، یوگا، تنفس عمیق یا ذهن آگاهی می توانند بدن و ذهن را آرام کنند. همچنین دوری از محرک های احساسی و موقعیت های پراسترس توصیه می شود.

درمان دارویی مسئله افسردگی در پریودی

اگر با تغییر سبک زندگی همچنان علائم شدید باقی بماند، مصرف داروهای ضدافسردگی می تواند کمک کننده باشد. رایج ترین نوع داروهای مورد استفاده در این زمینه، مهارکننده های بازجذب سروتونین (SSRIs) هستند که باعث افزایش سطح سروتونین در مغز می شوند.

تجویز و دوز مناسب این داروها باید تحت نظر پزشک متخصص تعیین شود.

یافتن حمایت و کمک حرفه ای

اگر علائم افسردگی قبل یا در دوران قاعدگی شدید و ناتوان کننده باشد، مراجعه به پزشک متخصص زنان یا روان پزشک الزامی است. همچنین می توانید از منابع بین المللی مانند انجمن اختلالات پیش قاعدگی (IAPMD) استفاده کنید. این مراکز پشتیبانی آنلاین، وبلاگ و منابع محلی برای دریافت کمک تخصصی فراهم می کنند.

هشدار مهم: اگر احساس افسردگی شدید دارید یا افکار خودکشی به سراغتان آمده، حتما و فورا کمک بگیرید.

سخنی از نی نی تینی

افسردگی و اضطراب پیش از قاعدگی می تواند بخشی از سندرم پیش از قاعدگی (PMS)  باشد یا ناشی از اختلالات شدیدتری مانند PMDD. تغییرات هورمونی، سبک زندگی و عوامل روانی، همگی در بروز این احساسات نقش دارند. اگرچه این وضعیت برای بسیاری از زنان آشناست، اما روش های مختلفی برای مدیریت آن وجود دارد؛ از ثبت علائم و ورزش گرفته تا دارودرمانی و مشاوره روانی.