اضطراب جدایی در کودکان

اضطراب جدایی در کودکان از حدود 8 تا 9 ماهگی شروع می شود، معمولا بین 12 تا 24 ماهگی به اوج می رسد و ممکن است تا سن 3 سالگی کودک ادامه داشته باشد.

اضطراب جدایی چیست؟

اضطراب جدایی مرحله ای طبیعی از رشد عاطفی است که پس از ایجاد روابط قوی بین نوزادان و مراقبان اصلی آن ها رخ می دهد.

در همین زمان، نوزادان شروع به درک این موضوع می کنند که اشیا و افراد حتی وقتی از دیدشان خارج می شوند، همچنان وجود دارند؛ این مفهوم به نام دوام شیء شناخته می شود. کودک شما متوجه می شود که وقتی شما در کنار او نیستید، هنوز وجود دارید، اما پیش او نیستید.

از آنجایی که کودکان به طور بیولوژیکی به این سمت سوق داده می شوند که به فردی که آن ها را ایمن نگه می دارد (شما!) نزدیک بمانند، به طور طبیعی در هنگام ترک شما اعتراض می کنند. همچنین، کودک شما نمی داند که شما برمی گردید، بنابراین وقتی به سمت در می روید، کاملا قابل درک است که دچار اضطراب شود.

کودکان نوپا با رشد استقلال خود، بیشتر از جدایی آگاه می شوند که این موضوع می تواند اضطراب جدایی را تشدید کند. نتیجه این است که ممکن است هنگام ترک آن ها در مهدکودک یا نزد مراقب دیگری شروع به گریه کردن و جیغ زدن کنند.

تفاوت زیادی در نحوه تأثیر استرس جدایی بر کودکان مختلف وجود دارد، برخی از کودکان اضطراب زیادی را تجربه می کنند، در حالی که برخی کمتر. اگر فرزند شما اضطراب زیادی را تجربه کند، ممکن است هر بار که با او خداحافظی می کنید، احساس بدی داشته باشید و حتی خودتان هم گریه کنید.

اما نگران نباشید!! استرس جدایی موقتی است، متناسب با سن کودک شماست و می توانید با برخی اقدامات آن را مدیریت کنید. در این بین، سعی کنید از این ارتباط عمیق که کودک تان با شما دارد قدردانی کنید، زیرا نشان می دهد که پیوند شما بسیار قوی است.

علائم اضطراب جدایی در نوزادان و کودکان نوپا

نوزادان و کودکان نوپایی که استرس جدایی دارند ممکن است:

• وقتی آن ها را نزد مراقب دیگری می گذارید، گریه کرده یا جیغ بزنند.
• به شدت به شما یا سایر عزیزان خود بچسبند یا دست دراز کنند.
• در به خواب رفتن به تنهایی مشکل داشته باشند.
• چندین بار در طول شب بیدار شده و گریه کنند تا یکی از والدین نزد آن ها بیاید.

برخی نوزادان و کودکان نوپا حتی اگر برای چند ثانیه شما را نبینند، اعتراض می کنند.

چه زمانی اضطراب جدایی شروع شده و اوج می گیرد؟

استرس جدایی ممکن است از 6 ماهگی شروع شود و تا 3 سالگی کودک ادامه داشته باشد. معمولا بین 8 تا 12 ماهگی ظاهر می شود و بین 12 تا 24 ماهگی به اوج می رسد.

با این حال، زمان و نحوه تجربه استرس جدایی توسط کودکان بسیار متفاوت و به خلق وخوی طبیعی آن ها و تعاملشان با شما بستگی دارد. برخی کودکان خیلی کم استرس جدایی نشان می دهند یا ممکن است تا 18 ماهگی از نبود والدین ناراحت نشوند. برخی دیگر زودتر مفهوم دوام شیء و اضطراب جدایی را درک می کنند و برخی نیز تا سال های دبستان با جدایی مشکل دارند.

تغییرات بزرگ در زندگی مانند نقل مکان یا تولد یک خواهر یا برادر جدید نیز ممکن است دوره ای از استرس جدایی را تحریک کند. تغییرات می توانند تهدیدکننده به نظر برسند و برای کودکان کوچک، نزدیکی به مراقبان اصلی راهی است که از طریق آن خود را از نظر عاطفی و فیزیکی ایمن نگه می دارند. بنابراین منطقی است که فرزند شما در این مواقع بخواهد به شما نزدیک تر بماند.

چگونه با اضطراب جدایی کودکان مقابله کنیم

استرس جدایی برای والدین نیز دشوار است، به خصوص اگر فرزندتان هنگام ترک شما به شدت ناراحت شود یا به نظر برسد که یکی از والدین را به دیگری ترجیح می دهد. ممکن است هنگام گذاشتن فرزندتان نزد دیگران احساس گناه کنید و در زمان دوری از او نگران باشید. همچنین اگر کودک تان دائما توجه شما را بخواهد، ممکن است احساس خستگی یا حتی استرس داشته باشید.

به خودتان یادآوری کنید که اضطراب جدایی پدیده ای معمول و موقتی است. کودک شما در حال یادگیری اعتماد به شما و کسب مهارت های مقابله ای است که او را به سمت استقلال می برد. اگرچه ممکن است احساس خستگی کنید، به یاد داشته باشید که استرس جدایی نشانه ای از پیوند سالم با فرزندتان است.

در ادامه چند استراتژی مفید برای کمک به کودک در مقابله با استرس جدایی برای شما آورده شده است.

بازی “دالی موشه”

در خانه، مرتبا بازی های کوتاه “جدایی-بازگشت” مانند دالی موشه را انجام دهید. این کار به کودک کمک می کند یاد بگیرد که وقتی شما از کنار او می روید، دوباره برمی گردید. همچنین می توانید به طور مختصر اتاق را ترک کنید و سپس دوباره بازگردید تا این مفهوم را تقویت کنید.

تمرین جدایی های کوتاه

قبل از این که فرزندتان را برای یک روز کامل نزد مراقب بگذارید، جدایی های کوتاه تر را تمرین کنید. برای مثال، او را به مدت نیم ساعت نزد یک مراقب مورد اعتماد بگذارید و برای خرید یا پیاده روی بروید. با افزایش اعتماد به نفس فرزندتان در نبود شما، می توانید به تدریج مدت زمان دوری را طولانی تر کنید.

آشنایی با مراقب جدید

به فرزندتان اجازه دهید تا با مراقب جدید یا مهد کودک ناآشنا در حالی که شما حضور دارید، آشنا شود. برای مثال، یک پرستار جدید را دعوت کنید تا با فرزندتان بازی کند قبل از اینکه آن ها را برای اولین بار به تنهایی نزد هم بگذارید. یا قبل از شروع مهد کودک، همراه فرزندتان به آنجا بروید تا او با محیط آشنا شود.

زمان بندی مناسب

سعی کنید فرزندتان را زمانی نزد مراقب بگذارید که خوب خوابیده و سیر است. خستگی و گرسنگی می تواند اضطراب جدایی را تشدید کند.

خداحافظی به موقع

از ترک کردن های پنهانی او خودداری کنید. اگر فرزندتان فکر کند شما ناگهان غیب شده اید، بیشتر ناراحت می شود. بهتر است به زبان ساده و متناسب با سن کودک به او بگویید که به کجا می روید و چه زمانی برمی گردید، مثلا بگویید: “بعد از خوابیدن برمی گردم.”

ایجاد یک روال خداحافظی

یک روال کوتاه و شیرین برای خداحافظی ایجاد کنید و هر بار که می خواهید بروید، از آن پیروی کنید. مثلا به فرزندتان یک عروسک بدهید تا با آن بازی کند و سپس یک بوسه و آغوش کوتاه به او بدهید. یک شیء آرام بخش می تواند کودک تان را در نبود شما تسلی دهد و یک روال پیش بینی شده به او کمک می کند اعتماد به شما و توانایی خودش در کنار آمدن با جدایی را تقویت کند.

درباره آینده صحبت کنید

کودکان نوپا ممکن است با صحبت کوتاه درباره فعالیت های سرگرم کننده ای که بعد از بازگشت شما انجام خواهید داد، آرام شوند، مثلا بگویید: “وقتی برگشتم، با هم میریم پارک.”

آرامش خود را حفظ کنید

کودک نسبت به احساسات شما حساس است، بنابراین با گرمی و هیجان، مراقبی که با او می ماند را به او معرفی کنید. سعی کنید هنگام خداحافظی گریه نکنید و ناراحتی خود را بروز ندهید، حداقل در مقابل او. به یاد داشته باشید که معمولا گریه کودکتان تنها چند دقیقه طول می کشد و به زودی آرام می شود.

بعد از رفتن، برنگردید

بازگشت مکرر به خانه یا مهدکودک فقط کار را برای شما، فرزندتان و مراقب سخت تر می کند.

چگونه اضطراب جدایی شبانه را مدیریت کنیم

ترس از جدایی در شب برای نوزادان و کودکان نوپا واقعی است، بنابراین سعی کنید یک ساعت قبل از خواب، فضایی آرام و دل نشین برای او ایجاد کنید.

چند نکته برای کمک به اضطراب جدایی شبانه

• به یک روال ثابت پایبند باشید : اگر هنوز روال خواب منظمی ندارید، اکنون زمان خوبی است که یکی ایجاد کنید. برای مثال، هر شب به فرزندتان یک حمام گرم بدهید، برایش کتاب بخوانید و آرام با هم آواز بخوانید.
• کودک را در حالی که خواب آلود است اما بیدار، در تخت بگذارید : این به کودک کمک می کند یاد بگیرد که خودش به تنهایی بخوابد، مهارتی که در سال های بعدی زندگی اش اهمیت خواهد داشت.
• در برابر وسوسه برداشتن کودک مقاومت کنید : اگر کودک پس از گذاشتن در تخت گریه کرد، کمی در اتاق بمانید تا شاید خودش آرام شود. اگر گریه ادامه داشت، پشت کودک را نوازش کنید ولی سعی کنید او را از تخت بلند نکنید.
• بازدیدهای شبانه را کوتاه نگه دارید : اگر کودک شما در نیمه شب گریه کرد، اشکالی ندارد که به اتاق او بروید، اما بازدید خود را کوتاه و ساده نگه دارید تا کودک یاد بگیرد که خودش دوباره بخوابد.

سوالات متداول