اسید فولیک یا فولیک اسید یک ماده مغذی مهم برای بدن در دوران بارداری و پیش از بارداری است. این ماده به جلوگیری از برخی نقص های مادرزادی و به رشد سالم جفت و کودک شما و برای تولید، ترمیم و بهبود عملکرد DNA کمک می کند.
اسید فولیک چیست؟
فولیک اسید نوعی ویتامین B9 است که به نام فولات نیز شناخته می شود. هنگامی که ماده مغذی مستقیماً از منابع غذایی می آید، فولات نامیده می شود. هنگامی که برای استفاده به عنوان مکمل یا برای تقویت غذاها ساخته می شود، اسید فولیک نامیده می شود.
این ویتامین به جلوگیری از برخی نقص های مادرزادی کمک می کند. برای تولید، ترمیم و عملکرد DNA ضروری است و برای رشد سریع سلولی جفت و کودک در حال رشد شما بسیار مهم است. بدن شما همچنین برای ساخت گلبول های قرمز طبیعی و جلوگیری از نوعی کم خونی (کم خونی ناشی از کمبود فولات) به فولیک اسید نیاز دارد.
دلایل نیاز به اسید فولیک در دوران بارداری و پیش از بارداری
اگر باردار هستید یا می خواهید باردار شوید، دریافت و مصرف فولیک اسید کافی بسیار مهم است زیرا به جلوگیری از نقص لوله عصبی (NTDs) مانند اسپینا بیفیدا (که بر نخاع تاثیر می‌گذارد) و آنسفالی (که بر مغز تاثیر می‌گذارد) کمک می‌کند. ستون فقرات و مغز کودک شما از لوله عصبی رشد می کند.
نقص لوله عصبی در اولین هفته های بارداری رخ می دهد – قبل از اینکه بسیاری از زنان حتی بدانند باردار هستند. به همین دلیل مهم است که قبل از شروع تلاش برای باردار شدن، مصرف فولیک اسید را شروع کنید.
با توجه به مراکز کنترل بیماری (CDC)، NTD ها سالانه حدود 3000 بارداری را در ایالات متحده تحت تأثیر قرار می دهند. اما زنانی که دوز توصیه شده روزانه فولیک اسید را حداقل یک ماه قبل از لقاح و در طول سه ماهه اول بارداری مصرف می کنند، می توانند خطر نقص لوله عصبی کودک خود را تا 70 درصد کاهش دهند.
علاوه بر کاهش شدید خطر ابتلا به NTDs، دریافت اسید فولیک کافی ممکن است خطر ابتلا به موارد زیر را نیز کاهش دهد:
- شکاف لب و شکاف کام
- انواع خاصی از نقایص قلبی مادرزادی
- دیابت بارداری
- زایمان زودرس
مقدار اسید فولیک مورد نیاز برای بارداری
در دوران بارداری به 600 میکروگرم فولیک اسید نیاز دارید. و دریافت تمام فولیک اسید مورد نیاز تنها از طریق غذا ممکن است سخت باشد، بنابراین باید مکمل مصرف کنید.
علاوه بر خوردن غذای غنی از فولات کارشناسان – از جمله آکادمی اطفال آمریکا و کالج آمریکایی زنان و زایمان – توصیه می کنند که همه زنان در سنین باروری مکمل حاوی 400 میکروگرم فولیک اسید مصرف کنند.
روز شروع مصرف مکمل حداقل یک ماه قبل از شروع تلاش برای باردار شدن و ادامه دادن آن در طول بارداری ایده آل است. اما از آنجایی که تقریبا نیمی از بارداری ها برنامه ریزی نشده است، برای همه زنانی که ممکن است باردار شوند، استفاده از فولیک اسید ایده خوبی است.
مؤسسه ملی بهداشت (NIH)، توصیه می کنند پس از باردار شدن و در طول بارداری، مکمل روزانه خود را به 600 میکروگرم افزایش دهید. NIH همچنین مصرف روزانه 500 میکروگرم اسید فولیک را تا زمانی که شیر می دهید توصیه می کند.
ویژگی های هر زن متفاوت است، بنابراین از پزشک خود بپرسید که چه مقدار فولیک اسید برای شما مناسب است. لیبل ویتامین های دوران بارداری خود را بررسی کنید تا ببینید حاوی چه مقدار فولیک اسید است. اگر این مقدار کافی نیست، می توانید برند مکمل خود را تغییر دهید یا مکمل فولیک اسید جداگانه مصرف کنید. (اما قبل از زایمان بیش از یک ویتامین یا مولتی ویتامین در روز مصرف نکنید.)
اگر ویتامین های دوران بارداری را با نسخه مصرف می کنید، احتمالاً حاوی 800 تا 1000 میکروگرم فولیک اسید هستند. دوباره، لیبل پشت دارو ها و مکمل ها را بررسی کنید.
در روز بیش از 1000 میکروگرم فولیک اسید مصرف نکنید، مگر اینکه پزشک به شما توصیه کند. این عدد مقدار بالایی است.
آیا به اسید فولیک اضافی نیاز دارم؟
برخی از زنان باید بیش از مقدار توصیه شده فولیک اسید مصرف کنند. اگر هر یک از موارد زیر در مورد شما صدق می کند، در مورد نیازهای خود به اسید فولیک با پزشک خود صحبت کنید.
- سابقه بارداری نوزادی با نقص لوله عصبی (NTD) ، مبتلا بودن خود و یا هسر به NTD، در هر یک از این موارد، احتمالاً به شما توصیه می شود که حداقل 3 ماه قبل از بارداری و برای 3 ماه اول بارداری روزانه 4000 میکروگرم فولیک اسید مصرف کنید. با پزشک خود در مورد مقدار مصرف بعد از این دوران نیز صحبت کنید. ممکن است بتوانید از 4 ماهگی به بعد میزان مصرف فولیک اسید را به 400 میکروگرم کاهش دهید.
- در صورت بارداری چند قول، ممکن است پزشک به شما توصیه کند که روزانه 1000 میکروگرم فولیک اسید مصرف کنید.
- در صورتی که شما دیابت داشته باشید یا از داروهای ضد تشنج خاصی استفاده کنید، خطر بچه دار شدن با مشکل NTD افزایش پیدا می کند. بنابراین حداقل یک ماه قبل از اقدام به بارداری به پزشک مراجعه کنید تا متوجه شوید چه مقدار فولیک اسید باید مصرف کنید و وضعیت خود را به طور کلی تحت نظر بگیرید.
- در صورتی که شما مبتلا به بیماری سلیاک، بیماری التهابی روده (IBD) یا یک اختلال گوارشی باشید ممکن است در جذب فولات دچار مشکل شوید.
- برخی از مطالعات نشان می‌دهند که افرادی که دارای یک تنوع ژنتیکی به نام جهش متیلن تتراهیدروفولات ردوکتاز (MTHFR) هستند، ممکن است در معرض خطر بیشتری برای تولد نوزاد مبتلا به NTD باشند، زیرا این جهش ممکن است پردازش فولات و فولیک اسید را دشوارتر کند.
آیا اسید فولیک عوارض جانبی دارد؟
اکثر مردم هنگام مصرف فولیک اسید با دوزهای کمتر از 1000 میکروگرم در روز هیچ عارضه جانبی ای ندارند. به نظر نمی رسد مصرف مقدار زیادی فولات در رژیم غذایی شما نیز مشکلی ایجاد کند.
با این حال، مصرف دوزهای بالای فولیک اسید در مدت زمان طولانی ممکن است عوارض زیر را داشته باشد.
- گرفتگی شکم
- اسهال
- حالت تهوع
- نفخ
- مشکلات خواب
- تحریک پذیری
- گیجی
در موارد نادر، فولیک اسید ممکن است باعث واکنش آلرژیک شود. اگر دچار بثورات پوستی، خارش یا قرمزی شدید، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید. مانند هر واکنش آلرژیک دیگری، اگر دچار مشکل تنفسی شدید، با 115 تماس بگیرید.
غذاهای حاوی اسید فولیک برای بارداری
فولیک اسید در محصولات غلات غنی شده مانند غلات صبحانه، نان، ماکارونی و برنج موجود است. برخی از غلات صبحانه غنی شده حاوی 100 درصد مقدار توصیه شده روزانه از فولیک اسید هستند.
این برای زنانی که مکمل مصرف نمی کنند و قصد بارداری ندارند مفید است. در ایالات متحده، CDC تخمین می زند که سالانه 1300 نوزاد سالم به دنیا می آیند، زیرا مواد غذایی موجو در این کشور غنی از فولیک اسید هستند. با این حال، بیشتر زنان به اندازه کافی این غذاها را به طور مداوم مصرف نمی کنند تا بشود گفت که آن ها اسید فولیک مورد نیاز خود را دریافت می کنند.
حتی اگر هر روز یک وعده کامل از یک غلات کاملاً غنی شده بخورید، نمی توانید مطمئن باشید که آنچه را که نیاز دارید دریافت می کنید.
غذاهایی که به طور طبیعی غنی از فولات هستند نیز منبع خوبی نیستند. عجیب نیست؟ تحقیقات نشان می دهد که بدن فولیک اسید موجود در مکمل ها را بسیار بهتر از فولاتی که به طور طبیعی در برخی غذاها وجود دارد جذب می کند. علاوه بر این، فولات می تواند در طول نگهداری از غذاها یا با پختن از بین برود.
بنابراین اگر غذاهای غنی از فولات می خورید، آنها را مکمل خود در نظر بگیرید. منابع خوب و سرشار از اسید فولیک عبارتند از:
- عدس
- لوبیا ، نخود و آجیل
- آووکادو
- سبزیجات سبز تیره مانند کلم بروکلی، اسفناج، کلم یا شلغم، بامیه و مارچوبه
- مرکبات و آب میوه
- آب گوجه
- موز
- تخم مرغ
- کدو حلوایی
- جوانه گندم
- ارد ذرت
- بادام زمینی
- شیر
علائم کمبود اسید فولیک چیست؟
علائم کمبود فولیک اسید می تواند ظریف باشد و به چشم نیاید. اگر کمبود این ماده بسیار خفیف باشد، ممکن است اصلاً متوجه هیچ علامتی نشوید، اما مقدار بهینه فولیک اسید را برای رشد اولیه جنینی کودک خود دریافت نخواهید کرد.
اگر متوجه این علائم شدید، ممکن است به خاطر کمبود فولیک اسید باشد:
در صورت مشاهده علائم کمبود اسید فولیک یا اگر سؤالی در مورد نیاز خود به فولیک اسید دارید، حتما با پزشک خود تماس بگیرید.
