اسکیزوفرنی در کودکان چیست؟
اسکیزوفرنی در کودکان یک بیماری روانی شدید و جدی است که قبل از رسیدن کودک به سن 13 سالگی شروع می شود. علائم این بیماری شامل توهمات، هذیان ها، گفتار و حرکات نامنظم، کاهش انگیزه و همچنین اختلال در احساسات و ابراز آنها است. درمان زودهنگام و مداوم بهترین نتایج را به همراه دارد و می تواند زندگی کودک را بهبود بخشد.
این بیماری در عملکردهای مختلف روزمره کودک اختلال ایجاد می کند، از جمله:
- افکار و تفکرات کودک
- حافظه
- حواس پنجگانه
- رفتارها و واکنش ها
در نتیجه، کودکان مبتلا به اسکیزوفرنی در بسیاری از جنبه های زندگی روزانه خود با مشکل مواجه می شوند. اگر این بیماری درمان نشود، ممکن است روابط کودک با خانواده، دوستان، همکلاسی ها و معلمان آسیب ببیند. همچنین کودک ممکن است دچار سردرگمی فکری شود و رفتارهایی از خود نشان دهد که به خود یا دیگران آسیب بزند. احتمال آسیب دیدگی و ابتلا به بیماری های دیگر نیز در این کودکان بالاتر است.
اسکیزوفرنی در کودکان از چه سنی شروع می شود؟
برای تشخیص اسکیزوفرنی در کودکان، کودک باید کمتر از 13 سال داشته باشد. به خصوص در کودکان کوچک تر، علائم اسکیزوفرنی ممکن است شبیه به سایر اختلالات روانی یا مشکلات رشدی به نظر برسد، مانند:
علائم این اختلالات معمولا قبل از شروع روان پریشی ظاهر می شوند که همین موضوع تشخیص دقیق زمان شروع اسکیزوفرنی در کودکان را دشوار می کند.
اسکیزوفرنی در کودکان با چه نام های دیگری شناخته می شود؟
اسکیزوفرنی در کودکان به نام های دیگری مانند «اسکیزوفرنی شروع خیلی زود»، «اسکیزوفرنی شروع در کودکی» یا «اسکیزوفرنی کودکان» نیز شناخته می شود. اسکیزوفرنی شروع خیلی زود قبل از 13 سالگی بروز می کند که با اسکیزوفرنی شروع نوجوانی متفاوت است و در سنین نوجوانی آغاز می شود.
شیوع اسکیزوفرنی در کودکان چقدر است؟
این بیماری بسیار نادر است و تقریبا یک نفر از هر 10 هزار کودک به اسکیزوفرنی در کودکی مبتلا می شود.
علائم و دلایل اسکیزوفرنی در کودکان
علائم اسکیزوفرنی در کودکان چیست؟
اولین نشانه های اسکیزوفرنی در کودکان معمولا به صورت تاخیر در رشد اجتماعی و حرکتی ظاهر می شود، مانند:
- تاخیر در مهارت های حرکتی، مانند دیر راه افتادن
- مشکل در تمرکز و توجه
- تماس چشمی ضعیف
- عملکرد ضعیف در مدرسه
- مشکل در انجام فعالیت های روزمره مثل مسواک زدن
- کنترل ضعیف بر رفتارهای آنی، به گونه ای که کودک ممکن است فورا آنچه می خواهد را بگیرد، یا نظرات خود را بدون فکر بگوید، یا پرخاشگری کند
- بروز احساسات شدید و غیرمتناسب با موقعیت
- تاخیر در گفتار یا مشکلاتی مانند تکرار صداها یا کلمات گفته شده توسط دیگران (الکولالیا)
علائم اسکیزوفرنی در کودکان چگونه است؟
اسکیزوفرنی در کودکان علائمی مشابه بزرگسالان دارد، از جمله:
- هذیان ها: باورهای نادرستی که کودک به رغم وجود شواهد مخالف، آنها را درست می داند. مثلا کودک ممکن است فکر کند کسی کنترل افکار، گفتار یا اعمال او را به عهده دارد.
- توهم ها: کودک ممکن است چیزهایی را ببیند، بشنود، بو کند یا حس کند که در واقع وجود ندارند، مثل شنیدن صداهایی که هیچکس نمی شنود.
- گفتار نامنظم یا بی ربط: کودک ممکن است نتواند افکار خود را به صورت منسجم بیان کند و صحبت هایش به نظر آشفته یا بی معنی برسد.
- حرکات نامنظم یا غیرمعمول: کودک ممکن است بدون دلیل واضح زیاد حرکت کند یا بالعکس خیلی کم حرکت داشته باشد.
- علائم منفی: کاهش یا از دست دادن توانایی های معمول کودک، مانند کاهش بیان احساسات از طریق چهره، صحبت کردن با صدایی یکنواخت و بدون هیجان، کاهش انگیزه برای فعالیت های اجتماعی یا لذت بخش.
اسکیزوفرنی در کودکان چه دلایلی دارد؟
اسکیزوفرنی در کودکان فقط یک دلیل خاص ندارد بلکه چندین عامل در کنار هم باعث بروز این بیماری می شوند. این اختلال اغلب ارثی است و در خانواده ها می تواند شایع تر باشد. همچنین محققان عوامل دیگری را نیز شناسایی کرده اند که ممکن است در بروز اسکیزوفرنی نقش داشته باشند، از جمله:
- مشکلات رشد مغز قبل از تولد
- مشکلات بارداری، مانند سوءتغذیه یا برخی عفونت های ویروسی
- مشکلات هنگام تولد
- کاهش ارتباط بین بخش های مختلف مغز کودک
- عدم تعادل در پیام رسان های شیمیایی مغز که باعث اختلال در ارتباط سلول های مغزی می شود
عوارض و پیامدهای اسکيزوفرنی کودکی
اسکیزوفرنی در کودکان می تواند در جنبه های مختلف زندگی فرزندتان اختلال ایجاد کند و تاثیرات گسترده ای بر موارد زیر داشته باشد:
- یادگیری
- حافظه
- روابط اجتماعی
- توانمندی در انجام وظایف روزمره و بهره وری
متأسفانه هیچ درمان قطعی برای اسکیزوفرنی وجود ندارد و حتی پس از رسیدن به بزرگسالی ممکن است علائم بیماری ادامه داشته باشد. بنابراین، فرزندتان نیازمند درمان مداوم است تا بتواند زندگی ای ایمن و مفید داشته باشد.
تشخیص و انجام آزمایش ها
چگونه اسکیزوفرنی در کودکان تشخیص داده می شود؟
برای تشخیص این بیماری، علائم باید حداقل شش ماه ادامه داشته باشند. تشخیص اسکیزوفرنی در کودکان چالش برانگیز است، زیرا مواردی مانند صحبت با دوستان خیالی در کودکان کم سن طبیعی و سالم محسوب می شوند. علاوه بر این، شرایط متنوع پزشکی و روانی می توانند علائم مشابه روان پریشی ایجاد کنند، بنابراین پزشک ابتدا این موارد را رد می کند.
بیماری ها و شرایطی که باید در تشخیص مد نظر قرار بگیرند:
- مشکلات جریان خون مغزی
- انسفالوپاتی (اختلالات عملکرد مغز)
- اختلالات غدد درون ریز
- عفونت ها
- اختلالات متابولیک
- کمبود ویتامین ها
- بیماری های روماتیسمی و خودایمنی مثل لوپوس
- سندرم رای
- سوء مصرف مواد
- صرع لوب تمپورال
- بیماری ویلسون
شرایط روان پزشکی و رشدی که باید بررسی شوند:
- اختلال طیف اوتیسم
- افسردگی
- اختلال دو قطبی
- اختلالات خوردن
- اختلال وسواس فکری-عملی
- سندرم استرس پس از سانحه
- اختلال اسکیزو-affective
- اختلال اسکیزوفورم
چه آزمایش هایی انجام می شود؟
هیچ آزمایش واحدی وجود ندارد که بتواند قطعی بگوید فرزند شما اسکیزوفرنی دارد یا خیر. روان پزشکان از ترکیبی از آزمایش های روانی و فیزیکی استفاده می کنند، از جمله:
- تصویربرداری پزشکی مانند سی تی اسکن (CT) یا ام آر آی (MRI) برای رد مشکلات ساختاری مغز مانند سکته، تومورها یا آسیب ها
- آزمایش خون، ادرار و مایع نخاعی برای یافتن تغییرات شیمیایی که ممکن است توضیح دهنده رفتارهای فرزندتان باشند
- نوار مغزی (EEG) برای بررسی فعالیت الکتریکی مغز و رد بیماری هایی مثل صرع
مدیریت و درمان
چگونه اسکیزوفرنی در کودکان درمان می شود؟
درمان بستگی به نوع و شدت علائم فرزند شما دارد. معمولا درمان ترکیبی از دارو، درمان روانی و آموزش خانواده است. داروهای ضد روان پریشی و گاهی داروهای ضد افسردگی تجویز می شوند. در موارد حاد، بستری شدن در بیمارستان ممکن است لازم باشد.
علاوه بر داروها، آموزش مهارت های اجتماعی و مشاوره خانوادگی بسیار مهم است. درمان های روان درمانی فردی به کودکان کمک می کند مهارت های مقابله ای را یاد بگیرند و روابط بهتری برقرار کنند و در مدرسه عملکرد بهتری داشته باشند.
عوارض جانبی داروهای ضد روان پریشی
بعضی از این داروها ممکن است باعث افزایش وزن شدید و مشکلات قلبی شوند. پزشک شما این موارد را به دقت ارزیابی می کند و به طور منظم شاخص های سلامت فرزندتان را کنترل می کند، مانند:
- شاخص توده بدنی (BMI)، دور کمر و میزان گلوکز
- فشار خون و چربی های خون
چه مدت طول می کشد تا فرزندم بهتر شود؟
پاسخ به درمان در هر کودک متفاوت است. پزشک می تواند درباره زمان تقریبی اثرگذاری داروها و گزینه های دیگر درمانی شما را راهنمایی کند.
چشم انداز بیماری
اگر فرزندم اسکیزوفرنی داشته باشد، چه انتظاری داشته باشم؟
اسکیزوفرنی در کودکان متفاوت است و علائم و سرعت پیشرفت بیماری ممکن است بسیار متغیر باشد. شما باید در مدیریت داروها کمک کنید و جلسات منظم با پزشک فرزندتان داشته باشید. یادداشت برداری روزانه از علائم، خواب و تغذیه فرزندتان می تواند مفید باشد.
فرزندتان ممکن است به حمایت اضافی در مدرسه نیاز داشته باشد و غیبت های مکرر برای مراجعه به پزشک اجتناب ناپذیر باشد، پس ارتباط مداوم با مدرسه ضروری است.
چشم انداز کلی چگونه است؟
پیش آگهی بیماری به شدت علائم بستگی دارد. بسیاری از کودکان پیش آگهی نامناسبی دارند اما درمان می تواند کیفیت زندگی آنها را بهبود بخشد. همکاری در مصرف داروها و پیگیری درمان از اهمیت بالایی برخوردار است.
کودکان مبتلا به اسکیزوفرنی به خصوص پسرانی که سوء مصرف مواد هم دارند، در معرض خطر بالای خودکشی هستند. بنابراین، حمایت و نظارت مداوم اهمیت زیادی دارد.
پیشگیری
آیا می توان از بروز اسکیزوفرنی در کودکان جلوگیری کرد؟
از آنجا که علت مشخص و واحدی برای اسکیزوفرنی کودکی وجود ندارد، نمی توان آن را به طور کامل پیشگیری کرد. اما می توانید با انجام برخی اقدامات، خطر ابتلای فرزندتان را کاهش دهید.
چگونه می توانم خطر ابتلای فرزندم به اسکیزوفرنی را کاهش دهم؟
برای کاهش احتمال ابتلای فرزند به اسکیزوفرنی زودرس، موارد زیر را مدنظر داشته باشید:
- مشورت با مشاور ژنتیک پیش از بارداری، به ویژه اگر یکی از اعضای نزدیک خانواده شما به اسکیزوفرنی مبتلا باشد.
- برنامه ریزی خانواده زمانی که هر دو والد زیر 40 سال هستند، می تواند کمک کننده باشد.
- از سوءتغذیه در دوران بارداری جلوگیری کنید. اگر دچار تهوع صبحگاهی هستید، سعی کنید وعده های غذایی کوچک و مغذی در طول روز مصرف کنید و حتما با تیم مراقبت بارداری مشورت کنید.
- مهم است بدانید حتی اگر همه این موارد را رعایت کنید، احتمال بروز اسکیزوفرنی کودکی همچنان وجود دارد و این اتفاق تقصیر شما نیست.
زندگی با اسکیزوفرنی در کودکان
چگونه از فرزندم مراقبت کنم؟
مراقبت از کودکی که به یک بیماری روانی مانند اسکیزوفرنی مبتلاست، چالش برانگیز است. شما می خواهید همه چیز را برای موفقیت فرزندتان فراهم کنید، اما مراقبت از خودتان نیز اهمیت دارد. چند توصیه برای کمک به مراقبت از فرزندتان و حمایت از خودتان:
- رعایت برنامه دارویی: از روانپزشک فرزندتان کمک بخواهید تا یک برنامه مصرف دارو ساده و قابل اجرا برایتان تنظیم کند. در مدرسه و سایر موقعیت ها تیم مراقبتی را از هر عارضه جانبی مثل خواب آلودگی مطلع کنید و برنامه دارو را دقیق اجرا کنید.
- مراجعه منظم به روانپزشک: جلسات روانپزشکی را طبق برنامه تنظیم شده فراموش نکنید. این جلسات برای مدیریت بهتر شرایط فرزندتان حیاتی هستند.
- توجه به علائم و تغییرات: علائم را نادیده نگیرید یا از آنها فرار نکنید. تشخیص زودهنگام و مراقبت های پزشکی می تواند به بهبود وضعیت فرزندتان کمک کند.
- تعامل فعال با مدرسه: با معلمان و مشاور مدرسه فرزندتان در تماس باشید و از تیم مراقبتی بخواهید برای توسعه و پیگیری برنامه های حمایتی همکاری کنند.
- ارتباط با بزرگسالان اطراف کودک: مربیان ورزش، مدیران باشگاه ها و سایر مسئولان فعالیت های فرزندتان را در جریان بیماری او بگذارید تا در مواقع اضطراری بدانند چگونه واکنش نشان دهند.
- جستجوی حمایت برای خودتان: مراقبت از کودک با بیماری روانی سخت است؛ پس خودتان را تنها نگذارید و در گروه های حمایتی حضوری یا آنلاین شرکت کنید.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنم؟
طبق برنامه مراقبتی فرزندتان به پزشک مراجعه کنید. همچنین در صورت تغییر یا بدتر شدن علائم، حتی اگر دارو مصرف می کند، به پزشک اطلاع دهید. اگر عوارض جانبی داروها کیفیت زندگی فرزندتان را کاهش داد، پزشک ممکن است داروی جایگزین یا درمان های دیگر را پیشنهاد کند.
چه زمانی باید به اورژانس مراجعه کنم؟
اگر فرزندتان ابراز تمایل به آسیب رساندن به خود یا دیگران داشت، فورا با خط اضطراری ۹۸۸ (در آمریکا) تماس بگیرید. اگر احساس می کنید در خطر فوری است، با شماره 115 (یا شماره اورژانس محلی تان) تماس بگیرید یا سریعا به نزدیک ترین اورژانس بروید.
سخنی از نی نی تینی
وقتی فرزندتان علائم بیماری روانی شدید مانند اسکیزوفرنی کودکی را نشان می دهد، احساسات مختلفی خواهید داشت؛ شاید ترسیده یا غمگین شوید و حتی خودتان را سرزنش کنید، اما بدانید که تقصیر شما نیست. مراقبت از چنین کودکی بسیار دشوار است؛ به دنبال کلاس های آموزش والدگری، گروه های حمایتی و کتاب های مرتبط باشید تا آماده تر شوید. بسیاری نمی دانند زندگی شما چگونه است؛ بنابراین، پیدا کردن افرادی که شرایط شما را می فهمند، بسیار مهم است.
شما چه تجربیاتی در مراقبت از کودکان با مشکلات روانی دارید؟ لطفا دیدگاه ها و سوالات خود را با ما به اشتراک بگذارید تا بتوانیم با هم راهکارهای بهتر و حمایت های موثرتری ارائه کنیم.
