اتساع دهانه رحم و افاسمان

در این مقاله با مراحل اتساع دهانه رحم و همچنین افاسمان دهانه رحم آشنا می شوید، معنای هر کدام در روند زایمان را بررسی می کنیم و علائم شایع هر مرحله را خدمت شما توضیح می دهیم. پس در ادامه مقاله با ما همراه باشید.

اتساع دهانه رحم چیست؟

اتساع دهانه رحم به باز شدن تدریجی دهانه رحم (قسمت باریک و پایین رحم) گفته می شود که برای عبور نوزاد ضروری است. این فرآیند در هنگام شروع زایمان اتفاق می افتد و گاهی حتی پیش از آغاز دردهای زایمان شروع می شود.

در دوران بارداری، دهانه رحم کاملا بسته است تا از جنین در حال رشد محافظت کند. اما زمانی که جنین آماده عبور از کانال زایمان باشد، دهانه رحم از حالت کاملا بسته به اندازه ۱۰ سانتی متر باز می شود. این فرایند ممکن است چند ساعت، چند روز یا حتی چند هفته طول بکشد. اما وقتی وارد مرحله زایمان فعال شوید (حدود ۶ سانتی متر اتساع)، معمولا چند ساعت بیشتر طول نمی کشد تا به اتساع کامل برسید.

افاسمان دهانه رحم چیست؟

افاسمان دهانه رحم زمانی رخ می دهد که دهانه رحم کوتاه تر، نرم تر و نازک تر می شود تا برای تولد نوزاد آماده شود. در دوران بارداری، طول دهانه رحم حدود ۳.۵ تا ۴ سانتی متر است. با نزدیک شدن به زایمان و در طی آن، دهانه رحم به تدریج نازک می شود تا شبیه به یک ورقه کاغذ شود.

پزشکان افاسمان را بر اساس درصد (۰ تا ۱۰۰ درصد) توصیف می کنند. وقتی دهانه رحم کاملا نازک شده باشد، به ۱۰۰ درصد افاسمان رسیده اید. افاسمان و اتساع معمولا همزمان با هم اتفاق می افتند، هرچند ممکن است افاسمان زودتر آغاز شود. همانند اتساع دهانه رحم، این فرآیند ممکن است هفته ها، روزها یا حتی چند ساعت طول بکشد.

زمانی که دهانه رحم شما ۱۰۰ درصد افاسمان پیدا کرده و ۱۰ سانتی متر اتساع داشته باشد، آماده فشار دادن و تولد نوزادتان خواهید بود.

چه زمانی دهانه رحم شروع به اتساع و افاسمان می کند؟

اتساع دهانه رحم و افسامان درهر فرد با دیگری متفاوت است. اگر اولین بارداری شما باشد، ممکن است دهانه رحم تا زمان شروع دردهای زایمان و انقباضات، اتساع و افاسمان نداشته باشد. همچنین ممکن است دهانه رحم ابتدا افاسمان پیدا کند اما اتساع نداشته باشد. یا ممکن است دهانه رحم به تدریج در طی چند روز یا هفته نزدیک به انتهای بارداری شروع به آماده شدن کند.

در طول زایمان و گاهی پیش از آن، پزشک یا ماما ممکن است دهانه رحم شما را بررسی کند تا میزان افاسمان دهانه رحم و اتساع دهانه رحم را بسنجد. این کار با استفاده از انگشتان و دستکش های استریل انجام می شود.

اگر دهانه رحم شما شروع به اتساع و افاسمان کرده باشد، این بدان معناست که زایمان نزدیک است. با این حال، اگر تنها ۱ یا ۲ سانتی متر اتساع داشته باشید یا افاسمان کمتر از ۵۰ درصد باشد، ممکن است هنوز چند روز یا حتی هفته ها تا شروع زایمان باقی مانده باشد. برای دانستن زمان مناسب رفتن به بیمارستان یا مرکز زایمان، باید به دیگر علائم زایمان توجه کنید.

علائم افاسمان دهانه رحم

وقتی دهانه رحم شروع به افاسمان می کند و اتساع دهانه رحم رخ می دهد، ممکن است هیچ چیزی احساس نکنید، به ویژه اگر این فرآیند پیش از شروع دردهای زایمان رخ دهد. با نزدیک شدن به زایمان، افاسمان ممکن است با علائم پیش زایمانی زیر همراه باشد:

انقباضات نامنظم

این انقباضات که به عنوان انقباضات براکستون هیکس شناخته می شوند، ممکن است ناراحت کننده باشند اما دردناک نیستند و به صورت متناوب می آیند و می روند.

از دست دادن پلاگ مخاطی

با شروع افاسمان، پلاگ مخاطی موجود در ورودی دهانه رحم خارج می شود. ممکن است مخاط غلیظی را به صورت یک توده یا ترشح تدریجی مشاهده کنید که رنگ آن شفاف، صورتی یا کمی خونی است. (اگر میزان خونریزی بیش از ۲ قاشق غذاخوری باشد، فورا به پزشک اطلاع دهید، زیرا ممکن است نشان دهنده مشکل باشد.)

افتادن شکم (Drop)

وقتی سر نوزاد روی دهانه رحم قرار می گیرد و دهانه رحم نازک تر می شود، ممکن است حس کنید نوزاد در لگن شما پایین تر آمده است. شکل شکم شما نیز ممکن است کمی تغییر کند.

افزایش نیاز به ادرار

با فشار سر نوزاد بر دهانه رحم، رحم نیز فشار بیشتری بر مثانه وارد می کند. ممکن است احساس کنید که نیاز دارید بیشتر ادرار کنید. اما خبر خوبی که وجود دارد این است که پس از پایین آمدن نوزاد، ممکن است تنفس عمیق برایتان آسان تر شود.

هنگامی که زایمان به طور کامل آغاز شود و افاسمان و اتساع دهانه رحم کامل شود، علائم زایمان مثل انقباضات منظم و قوی تر را تجربه خواهید کرد. همچنین ممکن است دچار پارگی کیسه آب شده و مایعات آمنیوتیک تخلیه شوند.

وضعیت دهانه رحم در مراحل مختلف اتساع

۱ سانتی متر اتساع دهانه رحم

اگر دهانه رحم شما ۱ سانتی متر باز شده باشد، این نشان دهنده آماده شدن بدن برای زایمان یا مراحل اولیه زایمان است. نمی توان پیش بینی کرد که دهانه رحم با چه سرعتی بازتر می شود؛ ممکن است چند ساعت، چند روز یا حتی چند هفته طول بکشد.

۲ سانتی متر اتساع

مانند حالت ۱ سانتی متر، باز شدن ۲ سانتی متری دهانه رحم به معنای نزدیک بودن زایمان نیست. برخی افراد ممکن است ظرف چند ساعت وارد زایمان شوند، در حالی که دیگران چند روز یا هفته در این حالت باقی می مانند.

۳ سانتی متر اتساع دهانه رحم

وقتی دهانه رحم به ۳ سانتی متر اتساع می رسد، احتمالا وارد مرحله اولیه زایمان شده اید. در این مرحله، دهانه رحم به تدریج تا حدود ۶ سانتی متر باز می شود. این طولانی ترین مرحله زایمان است و ممکن است از چند ساعت تا چند روز طول بکشد. معمولا بین ۸ تا ۱۲ ساعت برای بسیاری از افراد رایج است.

علائم زایمان در این مرحله عبارت اند از:

• انقباضات منظم که به تدریج قوی تر و مکرر می شوند.
• پاره شدن کیسه آب.
• ترشحات مخاطی از واژن (در صورتی که پلاگ مخاطی قبلا خارج نشده باشد).

6 سانتی متر اتساع دهانه رحم

وقتی به حدود ۶ سانتی متر اتساع می رسید، وارد مرحله فعال زایمان شده اید. در این مرحله، انقباضات شما منظم تر، طولانی تر و دردناک تر می شوند.

احتمالا به طور دقیق نمی توانید بفهمید که دقیقاً چه زمانی به ۶ سانتی متر اتساع رسیده اید. اما به طور کلی، زمانی باید با پزشک یا مامای خود تماس بگیرید و شاید به بیمارستان یا مرکز زایمان بروید که انقباضات منظم و دردناکی داشته باشید که هر کدام حدود ۶۰ ثانیه طول بکشند و در فاصله ۵ تا ۷ دقیقه از یکدیگر باشند. این حالت باید حداقل برای یک ساعت ادامه داشته باشد.

در مرحله فعال زایمان، دهانه رحم از حدود ۶ سانتی متر تا ۱۰ سانتی متر (اتساع کامل) باز می شود. بخش پایانی این مرحله، که در آن دهانه رحم از ۸ سانتی متر به ۱۰ سانتی متر باز می شود، مرحله انتقالی نامیده می شود. این فرایند برای مادرانی که برای اولین بار زایمان می کنند حدود ۵ تا ۷ ساعت طول می کشد. اما اگر قبلا زایمان کرده باشید، این زمان معمولا بین ۲ تا ۴ ساعت است. البته، مدت زمان دقیق این مرحله برای هر فرد متفاوت است.

زمانی که اتساع دهانه رحم ۱۰ سانتی متر شد و رحم به ۱۰۰ درصد افاسمان رسیده باشد، آماده فشار دادن برای تولد نوزاد خواهید بود. در این مرحله، معمولا احساس نیاز شدید به فشار دادن خواهید داشت.

افاسمان ۵۰ درصد به چه معناست؟

وقتی دهانه رحم شما ۵۰ درصد افاسمان پیدا می کند، طول آن حدود ۲ سانتی متر است. در این حالت، دهانه رحم تا نیمه نازک و کوتاه شده است تا اجازه عبور نوزاد از رحم به واژن را بدهد. بیشتر فرایند افاسمان در مرحله اولیه زایمان اتفاق می افتد، یعنی زمانی که اتساع دهانه رحم به ۶ سانتی متر می رسد. این فرایند ممکن است چندین ساعت یا حتی چند روز طول بکشد و احتمالا با علائم اولیه زایمان مانند انقباضات براکستون هیکس و از دست دادن پلاگ مخاطی همراه است.

افاسمان ۶۰ درصد به چه معناست؟

وقتی دهانه رحم ۶۰ درصد افاسمان پیدا می کند، به این معنی است که ۶۰ درصد از مسیر نازک و کوتاه شدن لازم را طی کرده است تا نوزاد بتواند از رحم عبور کند. همانند افاسمان ۵۰ درصد، بیشتر این فرایند در مرحله اولیه زایمان و هنگامی که اتساع دهانه رحم در حال باز شدن تا ۶ سانتی متر است، رخ می دهد. این حالت ممکن است چندین ساعت یا حتی چند روز طول بکشد.

افاسمان ۷۰ درصد به چه معناست؟

اگر دهانه رحم شما ۷۰ درصد افاسمان پیدا کرده باشد، یعنی ۷۰ درصد از مسیر لازم برای کوتاه و نازک شدن را طی کرده است. این فرایند معمولا در مرحله اولیه زایمان رخ می دهد، زمانی که دهانه رحم در حال باز شدن تا ۶ سانتی متر است. مدت زمان این مرحله نیز ممکن است از چندین ساعت تا چند روز متغیر باشد.

افاسمان ۸۰ درصد به چه معناست؟

وقتی دهانه رحم شما به ۸۰ درصد افاسمان برسد، تقریبا به اندازه کافی کوتاه شده است تا اجازه عبور نوزاد را بدهد، البته اگر اتساع دهانه رحم نیز اتفاق افتاده باشد. شما ممکن است به ۸۰ درصد افاسمان یا حتی بیشتر در مرحله اولیه زایمان برسید، یا این اتفاق ممکن است در زمان زایمان فعال رخ دهد. همین موضوع برای افاسمان ۹۰ درصد و ۱۰۰ درصد نیز صادق است.

افاسمان و اتساع: هر دو باید کامل شوند

به هر حال، برای اینکه زایمان انجام شود، هم افاسمان و هم اتساع باید به طور کامل انجام شوند. به عبارت دیگر، دهانه رحم شما باید ۱۰۰ درصد افاسمان و ۱۰ سانتی متر اتساع پیدا کند تا نوزاد بتواند از کانال زایمان عبور کند.