آی وی اف یا IVF یا لقاح آزمایشگاهی یا لقاح خارج از رحم یک روش درمان ناباروری است که در آن اسپرم و تخمک در خارج از بدن با هم ترکیب می شوند. شروع فرآیند لقاح آزمایشگاهی (آی وی اف) می تواند یک تجربه هیجان انگیز و همچنین اعصاب خردکن باشد. اکثر افراد پس از شکست در سایر درمان های ناباروری به سراغ IVF می روند.
ممکن است ماه ها و حتی سال ها برای باردار شدن تلاش کرده باشید. اما این هنوز موفق نشده اید. در این صورت، پزشکان شروع درمان باروری IVF را توصیه می کنند.
برای مثال، اگر لوله‌های فالوپ فرد مسدود شده باشد یا از رحم اجاره ای و/یا اهداکننده تخمک استفاده کنید، ممکن است آی وی اف اولین گزینه باشد. IVF همچنین ممکن است در موارد شدید ناباروری مردان یا زمانی که از تخمک‌های منجمد شده قبلی استفاده می‌شود، به کار گرفته شود. با این حال، حتی در این موارد، لقاح خارج از رحم ممکن است پس از تلاش برای باردار شدن و چندین آزمایش باروری انجام شود.
در حالی که پروتکل هر کلینیک و نیازهای درمانی هر فرد کمی متفاوت می باشد، اما در این مقاله شما را با فرآیند IVF آشنا کرده و به شما کمک می کنیم تا یاد بگیرید که از کجا با لقاح خارج از رحم شروع کنید.
آی وی اف چیست؟
فرآیند IVF شامل گرفتن تخمک از طریق سوزن هدایت شده با سونوگرافی ترانس واژینال و آمیزش آن با سلول های اسپرم شسته شده مخصوص است که از طریق خودارضایی مرد در محیط آزمایشگاهی به دست آمده، است. کل سیکل از شروع تا پایان می تواند چهار تا شش هفته طول بکشد.
تخمک ها پس از تحریک تخمدان ها بازیابی می شوند. برای IVF معمولی، به تعداد زیادی تخمک نیاز دارید. داروهای باروری تزریقی تخمدان ها را تحریک می کنند تا 12 یا مقدار بیشتری تخمک برای بازیابی بالغ شوند.
همچنین حداقل تحریک آی وی اف (معروف به مینی IVF) وجود دارد، که در آن داروهای باروری خوراکی یا داروهای تزریقی با دوز بسیار پایین به بالغ شدن تنها چند تخمک کمک می‌کنند.
اگر همه چیز خوب پیش برود، برخی از تخمک های بازیابی شده توسط سلول های اسپرم بارور شده و به جنین تبدیل می شوند. و در نهایت چند تا از آن جنین های سالم به رحم شما منتقل می شوند. اگر همه چیز خوب پیش برود، یک جنین در دیواره رحم کاشته می شود و به رشد خود ادامه می دهد.
بر اساس گزارش مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC)، استفاده از ART در دهه گذشته بیش از دو برابر شده است. حدود 2 درصد از تمام نوزادانی که هر ساله در ایالات متحده متولد می شوند با استفاده از ART باردار می شوند.
تکنولوژی کمک باروری به افراد و زوج های زیادی در مسیر والدین شدن کمک کرده است که در غیر این صورت ممکن بود هرگز چنین شانسی نداشته باشند.ما خیلی خوش شانس هستیم که در زمانی زندگی می کنیم که این آپشن در اختیار ماست.
چرا آی وی اف را انتخاب کنیم؟
اگر شما یا شریک زندگیتان مشکلات زیر را داشته باشید، IVF می تواند به شما در باردار شدن کمک کند.
- تخمک گذاری
- کیفیت تخمک
- لوله های فالوپ مسدود شده
- اندومتریوز
- تعداد کم یا تحرک کم اسپرم
- ناباروری بدون دلیل (زمانی که تمام آزمایشات باروری حالت عادی را نشان می دهند و مشکل قابل شناسایی نیست)
لقاح خارج از رحم همچنین بخشی از سفر به سمت والدین شدن برای برخی از خانواده‌هایی است که می خواهند از گزینه رحم اجاره ای استفاده کنند.
میزان موفقیت آی وی اف چقدر است؟
IVF روش بسیار موفقی است. طبق مطالعه‌ای که روی تقریباً 156000 زن انجام شد، میانگین نرخ تولد زنده برای اولین سیکل 29.5% بود.
بهترین شانس برای موفقیت ممکن است از تکرار سیکل های درمانی باشد. همین مطالعه نشان داد که پس از شش دوره IVF، میزان تجمعی تولد زنده 65.3٪ بود. این شش سیکل معمولاً در طی 2 سال انجام می شود.
سن نقش مهمی در موفقیت آی وی اف شما ایفا می کند، همانطور که در دلیل ناباروری شما نیز نقش مهمی ایفا می کند. استفاده از اهداکننده تخمک نیز بر موفقیت شما تأثیر می گذارد.
حتماً قبل از شروع درمان، شانس موفقیت شخصی خود را با پزشک متخصص خود خود در میان بگذارید.
در حالی که پزشک شما نمی‌تواند به طور قطعی به شما بگوید که آیا درمان برای شما مؤثر است یا خیر، آنها باید تصوری از شانس شما در رابطه با میانگین و در رابطه با سایر بیمارانی مانند خودتان داشته باشند.
قبل از IVF چه اتفاقی می افتد؟
قبل از انجام هر گونه روش آی وی اف ، آزمایش قبل از بارداری و آزمایش باروری انجام خواهید داد.
آزمایش های قبل از بارداری عبارتند از :
- غربالگری آنتی بادی برای آزمایش ایمنی در برابر سرخجه و آبله مرغان
- غربالگری ناقل ژنتیکی برای کمک به شناسایی خطر بچه دار شدن با بیماری های ژنتیکی
- آزمایش بیماری های عفونی برای هپاتیت B و C، HIV، سیفلیس، سوزاک و کلامیدیا
- آزمایش گروه خون، از جمله وضعیت Rh
- یک پاپ اسمیر
آزمایش باروری شامل موارد زیر است:
- آزمایش ذخیره تخمدان، به نام هورمون آنتی مولرین (AMH)، برای تعیین تعداد تخمک های موجود
- آزمایش هورمونی (TSH و هر چیز دیگری که ممکن است بر اساس سابقه شما قابل اجرا باشد)
- ارزیابی رحم، برای اطمینان از اینکه رحم شما به اندازه کافی سالم است تا حاملگی را تحمل کند
- بررسی کیفیت اسپرم همسرتان
پزشک شما ممکن است انتقال آزمایشی (یا ساختگی) را توصیه کند. این یک اجرای عملی از روش ، بدون انتقال جنین است. در طول آزمایش، پزشک از یک کاتتر انتقال جنین خالی استفاده می کند تا بهترین مسیر را از طریق دهانه رحم به رحم شما تعیین کند.
هزینه های آی وی اف چقدر است؟
IVF کمی گران است. اما خوشبختانه در کشور ما بیشتر هزینه های آن تحت پوشش بیمه قرار می گیرد (خصوصا بیمه سلامت) و درمان را برای بسیاری از افرادی که به آن نیاز دارند راحت می کند.
اما ارزش یک کودک چقدر است؟
مطالعات نشان داده اند که از هر چهار زوجی که برای باردار شدن به لقاح خارج از رحم نیاز دارند، تنها یک نفر می تواند درمان مورد نیاز خود را دریافت کند.
هزینه متوسط IVF که اغلب ذکر می شود بین 10 تا 60 میلیون می باشد. این مبلغ شامل تمام هزینه هاست از داروهای مورد استفاده تا هزینه بیمارستان و …
توجه داشته باشید که هزینه سیکل اول IVF نسبت به سیکل های بعدی کمی بیشتر است. اما چرا چنین تفاوتی بین سیکل اول و سیکل های بعدی وجود دارد؟ تا حدی به این دلیل که در برخی از آن سیکل های دوم و سوم انتقال جنین منجمد صورت می گیرد (جنینی که در مرحله اول ایجاد شده و سپس منجمد شده است).
همه این موارد برای آی وی اف معمولی و بدون حاشیه است. اما اگر به فناوری‌های اضافی مانند ICSI، PGT، assisted hatching ، اهداکننده تخمک یا رحم اجاره ای نیاز داشته باشید، هزینه‌ها بیشتر خواهد بود (گاهی اوقات بسیار بیشتر).
اما نگران نباشید، همان طور که در ابتدا عرض کردم با توجه به یارانه ای که دولت برای این بخش در نظر گرفته است، شما می توانید با استفاده از بیمه سلامت بسیاری از این هزینه ها را تا حد زیادی کاهش دهید.
ایمنی و خطرات IVF
IVF به طور کلی بی خطر است، اما مانند هر روش پزشکی، ممکن است تهدیدهایی نیز در این زمینه وجود داشته باشد. پزشک شما باید تمام عوارض جانبی و خطرات احتمالی هر روش را قبل از شروع به شما توضیح دهد.
سندرم تحریک بیش از حد تخمدان
به عنوان مثال، سندرم تحریک بیش از حد تخمدان (OHSS) در 10٪ از افرادی که تخمدان های آنها برای درمان آی وی اف تحریک شده است، رخ می دهد. برای اکثر افراد، علائم خفیف هستند و به راحتی بهبود می یابند. اما برای درصد کمی، OHSS می تواند جدی تر باشد و ممکن است نیاز به بستری شدن در بیمارستان داشته باشد. کمتر از 1٪ از افرادی که تحت تخمک کشی قرار می گیرند، لخته شدن خون یا نارسایی کلیه را به دلیل OHSS تجربه می کنند.
انقباضات، ناراحتی یا عفونت
تخمک کشی ممکن است باعث گرفتگی و ناراحتی در حین یا بعد از عمل شود. عوارض نادر شامل سوراخ شدن تصادفی مثانه، روده یا عروق خونی است. عفونت لگن؛ یا خونریزی از تخمدان یا عروق لگنی.
اگر عفونت لگنی رخ دهد، با آنتی بیوتیک های داخل وریدی درمان می شوید. در موارد نادر عفونت شدید، رحم، تخمدان ها یا لوله های فالوپ ممکن است نیاز به جراحی داشته باشند.
انتقال جنین همچنین ممکن است باعث انقباضات خفیف در طول عمل شود. به ندرت، افراد پس از انتقال، انقباضات، خونریزی یا لکه بینی را تجربه می کنند. در موارد بسیار نادر، عفونت ممکن است رخ دهد. عفونت معمولا با آنتی بیوتیک ها درمان می شود.
اضطراب
بارداری چندقلویی معمولا با خطر مواجه است که شامل دوقلو، سه قلو یا بیشتر می شود. بارداری چند قلو می تواند هم برای نوزادان و هم برای والدین خطرناک باشد. مهم است که با پزشک خود درباره تعداد جنین هایی که باید انتقال دهید صحبت کنید، زیرا انتقال بیش از حد لازم خطر دوقلو یا چند قلو بودن را افزایش می دهد. هنگامی که جنین ها با PGT آزمایش می شوند، معمولاً تنها یک جنین منفرد منتقل می شود.
نقائص هنگام تولد
برخی تحقیقات نشان داده اند که IVF ممکن است خطر برخی از نقایص مادرزادی بسیار نادر را افزایش دهد (از جمله خطر ناباروری و برخی نقایص مادرزادی جنسی برای کودکان پسر)، اما این خطر هنوز نسبتاً پایین است. این خطر اما بسیار کم است (کمتر از 1%).
مراحل انجام آی وی اف چگونه است؟
مرحله اول IVF : قبل از درمان
در سیکل قبل از برنامه ریزی درمان IVF، ممکن است قرص های ضد بارداری مصرف کنید. این کار ممکن است کمی عجیب به نظر برسد، اما استفاده از قرص های ضد بارداری قبل از سیکل درمانی ممکن است شانس موفقیت شما را افزایش دهد. همچنین، ممکن است خطر سندرم تحریک بیش از حد تخمدان و کیست تخمدان را کاهش دهد.
همه پزشکان قرص های ضد بارداری در سیکل قبل از آی وی اف را تجویز نمی کنند. احتمالا پزشک از شما بخواهد که سیکل تخمک گذاری را از قبل پیگیری کنید. به احتمال زیاد، آنها استفاده از کیت پیش بینی تخمک گذاری را نیز به شما توصیه می کنند. با این حال، آنها همچنین ممکن است نمودار دمای پایه بدن را پیشنهاد کنند، به خصوص اگر تجربه ترسیم سیکل های خود را داشته باشید.
سپس، به محض تشخیص تخمک گذاری، باید این مساله را به پزشک خود اطلاع دهید. مدتی پس از تخمک گذاری، کلینیک باروری ممکن است از شما بخواهد آنتاگونیست GnRH (مانند گانیرلیکس) یا آگونیست GnRH (مانند لوپرون) را شروع کنید. اینها داروهای تزریقی هستند، اما برخی از آن ها به صورت اسپری بینی یا ایمپلنت نیز در دسترس هستند.
این داروها به پزشک شما اجازه می دهند تا پس از شروع سیکل درمان، کنترل کاملی بر تخمک گذاری داشته باشد. اگر سیکل های خود را به تنهایی انجام ندهید، پزشک شما ممکن است رویکرد دیگری را در پیش بگیرد. در این صورت ممکن است پروژسترون را به شکل پروورا برای شما تجویز کنند. این کار باعث پریود شدن شما می شود.
در این مورد، پزشک شما احتمالاً از شما می خواهد که مصرف آگونیست یا آنتاگونیست GnRH را حدود 6 روز یا بیشتر پس از اولین قرص پروورا شروع کنید. باز هم این مساله ، این مساله ممکن است کمی متفاوت باشد. همیشه دستورالعمل های پزشک خود را دنبال کنید.
مرحله دوم آی وی اف : سیکل درمان آغاز می شود
اولین روز رسمی سیکل درمان، روزی است که پریود می شوید. در روز دوم پریود، پزشک احتمالاً آزمایش خون و سونوگرافی ترانس واژینال را برای شما تجویز می کند.
این آزمایشات روز اول به عنوان آزمایش خون پایه و سونوگرافی پایه شما نامیده می شود. در آزمایش خون شما، پزشک به بررسی سطوح استروژن، به ویژه E2 یا استرادیول شما می پردازد. این کار به این دلیل است که اومطمئن شود تخمدان‌های شما در حال خواب (sleeping)هستند.
سونوگرافی به دلیل بررسی اندازه تخمدان شما انجام می شود. همچنین پزشک شما در سونوگرافی به دنبال کیست تخمدان خواهد بود. در صورت وجود کیست، آنها تصمیم می گیرند که چگونه با آنها برخورد کنند. گاهی اوقات پزشک شما فقط یک هفته درمان را به تعویق می اندازد. اکثر کیست ها با گذشت زمان خود به خود برطرف می شوند. اما در برخی موارد دیگر، پزشک ممکن است کیست را با سوزن آسپیره کند (مایع آن را خارج کند).
معمولاً این آزمایشات خوب خواهند بود. اگر همه چیز خوب به نظر برسد، درمان ادامه می یابد.
مرحله سوم آی وی اف : تحریک و نظارت تخمدان
تحریک تخمدان با داروهای باروری مرحله بعدی است. بسته به پروتکل درمانی شما، این ممکن است به معنای تزریق روزانه یک تا چهار واکسن برای حدود یک هفته تا 10 روز باشد.
در طول زمان تحریک تخمدان، پزشک رشد و تکامل فولیکول‌ها را کنترل می‌کند. در ابتدا، این روند ممکن است شامل انجام آزمایش خون و سونوگرافی هر چند روز یکبار باشد. در این آزمایشات پزشک سطح استرادیول شما را کنترل خواهد کرد. در طول سونوگرافی، آنها رشد تخمک را نیز کنترل می کنند. (منظور تخمک های موجود در تخمدان شما هستند.)
نظارت بر سیکل بسیار مهم است. به این ترتیب پزشک شما تصمیم می گیرد که چگونه مقدار و نوع داروهای شما را تنظیم کند. ممکن است نیاز به افزایش یا کاهش دوز داشته باشید. زمانی که بزرگ ترین فولیکول شما به اندازه 16 تا 18 میلی متر باشد، کلینیک شما احتمالاً می خواهد شما را روزانه ویزیت کند.
مرحله چهارم IVF : بلوغ نهایی تخمک
مرحله بعدی در درمان آی وی اف شما، تحریک تخمک ها برای گذراندن آخرین مرحله بلوغ است. تخمک ها قبل از بازیابی باید رشد و نمو خود را کامل کنند.
این آخرین رشد با گنادوتروپین جفتی انسانی (hCG) تحریک می شود. نام های تجاری برای این عبارتند از Ovidrel، Novarel، و Pregnyl. زمان بندی این شات حیاتی است. اگر خیلی زود داده شود، تخمک ها به اندازه کافی بالغ نمی شوند. اگر خیلی دیر داده شود، تخمک‌ها ممکن است «خیلی قدیمی» باشند و به درستی بارور نشوند.
سونوگرافی های روزانه به زمان مناسب این شات (تزریق) کمک می کند. معمولا، تزریق hCG زمانی انجام می شود که چهار یا چند فولیکول به اندازه 18 تا 20 میلی متر رشد کرده و سطح استرادیول بیشتر از 2000 pg/ML باشد.
این تزریق معمولاً یک بار انجام می شود. پزشک شما احتمالا یک ساعت دقیق برای انجام این واکسن به شما می دهد. حتما این دستورالعمل ها را دنبال کنید!
IVM در مقابل IVF
در طی آی وی اف معمولی، تخمک ها باید رشد و نمو خود را قبل از تخمک کشی کامل کنند. اما روش درمانی IVM کمی متفاوت است. IVM مخفف بلوغ آزمایشگاهی است. این روش شبیه به IVF است اما در این مرحله از فرآیند به طور قابل توجهی متفاوت است.
در طی IVM، تخمک ها قبل از اینکه تمام مراحل بلوغ را طی کنند، بازیابی می شوند. در طول IVM “شات ماشه ای” نخواهید داشت. تخمک های بازیابی شده در محیط آزمایشگاه بالغ می شوند. هنگامی که تخمک ها بالغ شدند، بقیه مراحل فرآیند IVF را دنبال می کنند.
اگر فولیکول ها رشد نکنند
ما تا اینجا فرض کرده‌ایم که داروهای تحریک تخمدان به درستی عمل کرده‌اند. اما همیشه اینطور نیست. گاهی اوقات فولیکول ها رشد نمی کنند. اگر این اتفاق بیفتد، پزشک شما ممکن است داروها را افزایش دهد، اما اگر تخمدان‌های شما هنوز پاسخ ندهند، سیکل احتمالاً لغو می شود.
این بدان معنا نیست که سیکل دیگری کار نخواهد کرد. شما فقط ممکن است به داروهای مختلف نیاز داشته باشید. با این حال، اگر این اتفاق به طور مکرر رخ دهد، پزشک شما ممکن است استفاده از اهداکننده تخمک یا جنین را پیشنهاد کند. ممکن است بخواهید قبل از حرکت رو به جلو در این مرحله، نظر دوم را دریافت کنید.
اگر در معرض خطر OHSS هستید
یکی دیگر از مشکلات احتمالی این است که تخمدان های شما به خوبی پاسخ می دهند. اگر پزشک شما فکر کند که در معرض خطر ابتلا به سندرم تحریک بیش از حد تخمدان (OHSS) هستید، تزریق ماشه ای لغو می شود و سیکل در این مرحله متوقف می شود.
احتمال دیگر این است که پزشک شما تخمک ها را بازیابی کند، آنها را بارور کند، اما انتقال جنین را به تاخیر بیندازد. این به این دلیل است که بارداری می‌تواند باعث بدتر شدن و طولانی‌تر شدن بهبودی از OHSS شود. هنگامی که بدن شما بهبود یافت، می‌توانید انتقال جنین منجمد را امتحان کنید.
در طول سیکل بعدی، ارائه دهنده شما ممکن است دوزهای کمتری از داروها را پیشنهاد کند، داروهای مختلف را قبل از شروع چرخه شما امتحان کند، یا حتی به جای آی وی اف، IVM را پیشنهاد کند.
اگر تخمک گذاری زودرس دارید
اگرچه معمول نیست، اما اگر تخمک گذاری قبل از انجام تخمک کشی اتفاق بیفتد، سیکل نیز ممکن است لغو شود. هنگامی که تخمک ها خود به خود تخمک گذاری می کنند، نمی توان آنها را بازیابی کرد. پزشک به احتمال زیاد به شما خواهد گفت که از رابطه جنسی خودداری کنید.
این مهم است که این دستورالعمل ها را دنبال کنید! این امکان وجود دارد که شما تا دوازده تخمک، شاید حتی بیشتر، تخمک گذاری کرده باشید. اگر به طور طبیعی حتی با نیمی از آن تخمک ها باردار شوید، هم برای شما و هم برای بچه ها خطر وجود دارد.
لغو در 10 تا 20 درصد از سیکل های درمان IVF اتفاق می افتد. احتمال لغو با افزایش سن افزایش می یابد. افراد بالای 35 سال بیشتر احتمال دارد که لغو درمان را تجربه کنند.
مرحله پنجم آی وی اف: تخمک کشی
حدود 34 تا 36 ساعت پس از دریافت واکسن ماشه ای، تخمک کشی انجام می شود. عصبی و نگران بودن در مورد این روش طبیعی است، اما اکثر مردم آن را بدون دردسر یا درد زیادی پشت سر می گذارند.
قبل از تخمک کشی، متخصص بیهوشی مقداری دارو را به صورت داخل وریدی به شما می دهد تا به شما کمک کند احساس آرامش داشته و درد کمتری احساس کنید. معمولاً از یک آرام بخش سبک استفاده می شود. این روش مشابه بیهوشی عمومی نیست که در حین جراحی استفاده می شودو دارای عوارض بسیاری کمتری است.
هنگامی که داروها تأثیر می گذارند، پزشک از سونوگرافی ترانس واژینال برای هدایت سوزن از دیواره پشتی واژن، تا تخمدان ها استفاده می کند. سپس از سوزن برای آسپیراسیون فولیکول استفاده می کنند یا به آرامی مایع و تخمک را از فولیکول به داخل سوزن می مکند. در هر فولیکول یک تخمک وجود دارد. این تخمک ها برای لقاح به آزمایشگاه جنین شناسی منتقل می شوند.
تعداد تخمک های بازیابی شده متفاوت است، اما معمولاً می توان قبل از بازیابی از طریق سونوگرافی تعداد آن ها را تخمین زد. میانگین تعداد اووسیت ها 8 تا 15 است که بیش از 95 درصد بیماران حداقل یک تخمک بازیابی شده اند.
پس از عمل تخمک کشی، چند ساعت در حالت انتظار بهبودی می‌مانید تا مطمئن شوید که همه چیز خوب است. لکه بینی خفیف و همچنین انقباضات زیر شکم در این زمان شایع است، اما اکثر افراد بعد از یک روز احساس بهتری دارند. همچنین در این مرحله به شما گفته می شود که مراقب علائم سندرم تحریک بیش از حد تخمدان باشید.
مرحله ششم آی وی اف: لقاح تخمک
در حالی که شما در زمان نقاهت پس از بازیابی هستید، فولیکول هایی که آسپیره شده اند برای تخمک جستجو می شوند. هر فولیکولی حاوی تخمک نخواهد بود.
هنگامی که تخمک ها پیدا شدند، توسط جنین شناس ارزیابی می شوند. اگر تخمک ها بیش از حد بالغ باشند، لقاح ممکن است موفقیت آمیز نباشد. اگر آنها به اندازه کافی بالغ نباشند، آزمایشگاه جنین شناسی ممکن است بتواند آنها را برای رسیدن به بلوغ در آزمایشگاه تحریک کند.
لقاح تخمک ها باید در عرض 12 تا 24 ساعت اتفاق بیفتد. استرس این زمان می‌تواند برای برخی مشکل ایجاد کند، بنابراین در هر صورت، همسرتان ممکن است نمونه‌ای از مایع منی برای پشتیبان‌گیری در اوایل چرخه ارائه دهد، که می‌تواند تا روز بازیابی فریز شود.
هنگامی که نمونه مایع منی آماده شد، در فرآیند شستشوی خاصی قرار می گیرد که اسپرم را از مایع منی جدا می کند. جنین شناس با قرار دادن حدود 10000 اسپرم در هر ظرف کشت همراه با تخمک، بهترین اسپرم را انتخاب می کند. ظروف کشت در انکوباتور مخصوص نگهداری می شوند و پس از 12 تا 24 ساعت از نظر علائم لقاح بررسی می شوند.
به استثنای ناباروری شدید مردان، 70 درصد تخمک ها بارور می شوند.در 23 درصد موارد ناباروری شدید مردان، برای بارور کردن تخمک ها به جای قرار دادن آنها در یک ظرف کشت، از ICSI یا تزریق داخل سیتوپلاسمی اسپرم استفاده شود. با ICSI، جنین شناس اسپرمی با ظاهر سالم را نتخاب می کند و با استفاده از سوزن، تخمک را با اسپرم تلقیح می کند.
مرحله هفتم آی وی اف : انتقال جنین
حدود سه تا پنج روز پس از تخمک کشی، یک جنین شناس سالم ترین جنین ها را شناسایی می کند. این معمولا به صورت بصری (با میکروسکوپ) انجام می شود، اما در برخی موارد غربالگری ژنتیکی انجام می شود. این کار به عنوان تشخیص ژنتیکی قبل از لانه گزینی (PGD) یا غربالگری ژنتیکی قبل از لانه گزینی (PGS) شناخته می شود.
گاهی اوقات، با PGD/PGS، جنین ها منجمد می شوند و انتقال تا سیکل بعدی به تعویق می افتد. در غیر این صورت، انتقال “تازه” صورت می گیرد. روش انتقال جنین درست مانند درمان تلقیح داخل رحمی (IUI) است. در این مرحله نیازی به بیهوشی نخواهید داشت.
در طول انتقال جنین، یک لوله نازک یا کاتتر از دهانه رحم شما عبور می کند. ممکن است انقباضات بسیار خفیفی را تجربه کنید اما نگران نباشید مشکلی نیست. پزشک جنین ها را به همراه مقدار کمی مایع از طریق کاتتر به رحم منتقل می کند.
تعداد جنین های منتقل شده به کیفیت جنین و بحث با پزشک شما بستگی دارد. بسته به سن شما، از یک تا پنج جنین ممکن است منتقل شود.
پس از انتقال، چند ساعت دراز کشیده و سپس به خانه می روید. اگر جنین های باکیفیت باقی مانده باشد، ممکن است بتوانید آنها را فریز کنید. به این عمل انجماد جنین می گویند. اگر این سیکل در انتقال جنین منجمد موفقیت آمیز نبود، می توان آنها را بعداً استفاده کرد یا می توان آنها را اهدا کرد.
در حال حاضر، بسیاری از پزشکان پیشنهاد می کنند که فقط یک جنین را منتقل کنید و بقیه را فریز کنید. این به عنوان انتقال انتخابی تک جنین (eSET) شناخته می شود، و می تواند خطر بارداری چند قلو را کاهش دهد. وقتی فقط با یک نوزاد سالم باردار می‌شوید، خطر عوارض بارداری را کاهش می‌دهید. با پزشک خود صحبت کنید تا بفهمید آیا انتقال تک جنینی برای شما بهترین گزینه است یا خیر.
مرحله هشتم IVF: انتظار دو هفته ای
در روز تخمک کشی یا بعد از آن و قبل از انتقال جنین، شروع به مصرف مکمل های پروژسترون می کنید. معمولاً پروژسترون در طول درمان آی وی اف به صورت خود تزریقی تجویز می شود. گاهی اوقات، مکمل پروژسترون یک قرص، ژل واژینال یا شیاف واژینال است.
علاوه بر پروژسترون، واقعاً برای دو هفته آینده اتفاق خاصی نمی افتد. از برخی جهات، دو هفته پس از انتقال ممکن است از نظر عاطفی دشوارتر از دو هفته درمان باشد. در طی مراحل قبلی، شاید یک روز در میان به پزشک خود مراجعه کرده باشید اما اکنون پس از انتقال، یکباره فعالت های شما تا حد زیادی کاهش می یابد.
تنها کاری که می توانید انجام دهید این است که دو هفته صبر کنید و ببینید بارداری انجام می شود یا خیر. در این مدت مشغول کارهای روزمره شوید و از نشستن و فکر کردن در مورد موفقیت یا عدم موفقیت درمان خودداری کنید.
مرحله نهم IVF : تست بارداری و پیگیری
حدود 9 تا 12 روز پس از انتقال جنین، آزمایش بارداری تجویز می شود. این آزمایش معمولاً یک آزمایش خون است و همچنین شامل آزمایشی برای بررسی سطح پروژسترون نیز می‌شود. آزمایش ممکن است هر چند روز یکبار تکرار شود.
اگر آزمایش مثبت باشد، ممکن است لازم باشد چند هفته دیگر به مصرف پروژسترون ادامه دهید. پزشک شما همچنین ممکن است آزمایش خون و سونوگرافی های گاه به گاه را برای نظارت بر بارداری شما تجویز کند.
خطرات احتمالی بارداری با آی وی اف
پزشک شما همچنین نظارت خواهد کرد که آیا IVF منجر به بارداری چند قلو شده است یا خیر. لقاح خارج از رحم خطر بیشتری برای بارداری چند قلو دارد و حاملگی چند قلو خطراتی را هم برای والدین و هم برای نوزاد به همراه دارد، از جمله زایمان زودرس، خونریزی مادر، زایمان سزارین، فشار خون بالا ناشی از بارداری و دیابت بارداری.
افرادی که با IVF باردار می شوند احتمال بیشتری دارد که لکه بینی را در اوایل بارداری تجربه کنند، اگرچه این احتمال وجود دارد که لکه بینی آنها بدون آسیب به بارداری برطرف شود.
خطر سقط جنین برای افرادی که به طور طبیعی باردار می شوند تقریباً یکسان است و این خطر با افزایش سن افزایش می یابد. برای افرادی که در 20 سالگی هستند، میزان سقط جنین به 15 درصد می رسد، در حالی که برای افراد بالای 40 سال، میزان سقط ممکن است بیش از 50 درصد باشد.
2 تا 4 درصد خطر حاملگی خارج رحمی نیز با لقاح IVF وجود دارد.
چه زمانی آی وی اف با شکست مواجه می شود
اگر 12 تا 14 روز پس از انتقال هنوز تست بارداری منفی باشد، پزشک از شما می خواهد که مصرف پروژسترون را متوقف کنید. سپس، منتظر شروع قاعدگی خود خواهید بود.
تعیین مراحل بعدی به عهده شما، شریک زندگی و پزشک شما خواهد بود. اگر این اولین سیکل شما بود، ممکن است سیکل دیگری توصیه شود. به یاد داشته باشید که بهترین شانس شما برای موفقیت بعد از انجام چندین دوره است.
شکست سیکل درمان هرگز آسان نیست. دلخراش است. با این حال، مهم است که به خاطر داشته باشید که شکست یک سیکل به این معنی نیست که اگر دوباره تلاش کنید موفق نخواهید شد.
آی وی اف چقدر طول می کشد؟
حدود چهار تا شش هفته طول می کشد تا یک چرخه یا سیکل IVF کامل شود.
- پس از مصرف داروهایی برای تحریک تخمدان‌ها، معمولاً چند هفته صبر می‌کنید تا تخمک‌هایتان بالغ شوند. سپس چند ساعتی را در مطب یا کلینیک دکتر خود سپری می کنید تا تخمک های خود را بازیابی و بارور کنید.
- ممکن است سه تا هفت روز بعد دوباره برگردید تا جنین ها را در رحم خود قرار دهید. شما می توانید همان روز به خانه بروید.
سپس باید منتظر ماند تا ببیند آیا جنین با موفقیت در رحم شما لانه گزینی می کند یا خیر.
اگر از جنین های منجمد شده استفاده می کنید، فرآیند انتقال جنین سریعتر است، زیرا IVF قبلاً تکمیل شده است. شما داروهایی را برای آماده سازی پوشش رحم مصرف خواهید کرد و تا زمانی که رحم شما برای انتقال جنین آماده شود تحت نظر خواهید بود. این معمولاً حدودا بین 19 تا 21 روز طول می کشد، اما بسته به پاسخ شما به داروها، ممکن است طولانی تر یا کوتاه تر باشد. پس از انتقال، شما منتظر کاشت موفق خواهید بود.
دوره انتظار طولانی، همراه با روش ها، می تواند استرس زا باشد. به گفته انجمن فناوری کمک باروری (SART)، بیماران استرس ناشی از انجام آی وی اف را استرس زاتر از یا تقریباً به اندازه سایر رویدادهای مهم زندگی، مانند مرگ یکی از اعضای خانواده یا جدایی یا طلاق، استرس زا ارزیابی کرده اند.
داشتن اطلاعات خوب در مورد فرآیند و درخواست پشتیبانی می تواند در این راه کمک کننده باشد.
سیکل طبیعی IVF چیست؟
سیکل طبیعی آی وی اف بدون استفاده (یا با استفاده محدود) از داروها انجام می شود ( داروهای باروری تزریقی که به طور معمول تجویز می شوند). گاهی اوقات فقط از یک دارو به نام واکسن محرک hCG استفاده می شود.
داروها گران هستند و استفاده از آنها به معنای مراجعه بیشتر به مطب و آزمایش بیشتر است. برای مقرون به صرفه تر کردن و جذاب تر کردن این فرآیند برای برخی از بیماران، برخی از کلینیک‌ها IVF را بدون داروهای تزریقی ارائه می‌کنند. در حالی که این روش هزینه عمل را کاهش می دهد، اما میزان موفقیت را نیز کاهش می دهد، زیرا تخمک های کمتری در دسترس خواهند بود.
سیکل طبیعی IVF ممکن است برای افراد زیر جذاب باشد.
- در معرض خطر سندرم تحریک بیش از حد تخمدان هستند (که می تواند توسط داروها ایجاد شود)
- علاقه ای به انجماد جنین (انجماد) ندارند و بنابراین نیازی به تولید تعدادی تخمک برای لقاح ندارند.
- می خواهند تعداد تخمک هایی را که باید بارور شوند (به دلایل اخلاقی یا مذهبی) محدود کنند.
- علیرغم دریافت داروهای تزریقی، فولیکول های زیادی ندارند که تخمک های بالغ را ایجاد می کنند
همچنین تغییراتی در سیکل طبیعی IVF وجود دارد. به عنوان مثال، یک روش “مینی IVF” از دوز کمتری از دارو برای ایجاد تعداد کمتر تخمک نسبت به لقاح خارج از رحم سنتی استفاده می کند.
درصد موفقیت آی وی اف در سنین مختلف چقدر است؟
در اینجا میزان موفقیت روش های IVF بر اساس داده های ملی جمع آوری شده برای سال 2020 و داده های اولیه برای سال 2021 در آمریکا آمده است.
میزان موفقیت زنان تحت درمان IVF در سال 2021 ، با استفاده از تخمک های خود بیمار:
- 45 درصد برای زنان 34 ساله و کمتر
- 32 درصد برای زنان 35 تا 37 ساله
- 20 درصد برای زنان 38 تا 40 ساله
- 10 درصد برای زنان 41 تا 42 ساله
- 3 درصد برای زنان 43 ساله و بالاتر
اما برای دستیابی به اعداد بالا ممکن است به بیش از یک انتقال نیاز باشد. در اولین انتقال جنین، میزان موفقیت برای زنانی که از تخمک های خود استفاده می کنند عبارتند از:
- 37 درصد برای زنان 34 سال و کمتر
- 28 درصد برای زنان 35 تا 37 ساله
- 18 درصد برای زنان 38 تا 40 ساله
- 9 درصد برای زنان 41 تا 42 ساله
- 3 درصد برای زنان 43 ساله و بالاتر
میزان موفقیت IVF هنگام استفاده از تخمک های اهداکننده بیشتر است، زیرا تخمک های اهدایی تنها از زنان جوان و سالم بازیابی می شوند. برای تمام سنین، IVF با استفاده از تخمک های اهداکننده تازه دارای میزان موفقیت کلی 41 درصد است و استفاده از تخمک های اهدایی منجمد درصد موفقیت 40 درصدی دارد.
میزان موفقیت کلی جنین های تازه 46 درصد و جنین های اهدایی 42 درصد است.
مزایای آی وی اف چیست؟
مهمترین مزیت، سابقه موفقیت آمیز لقاح خارج از رحم قدیمی ترین روش فن آوری کمک باروری (ART) است که از سال 1978 وجود داشته است. IVF به اندازه کافی مورد استفاده قرار گرفته است تا محققان مطالعات بهداشتی گسترده ای را بر روی افرادی که با استفاده از این روش باردار شده اند انجام دهند. تاکنون هیچ مشکل پزشکی مستقیماً با این روش مرتبط نبوده است.
تکنیک های بهبود یافته محققان به اصلاح و بهبود روش های IVF ادامه می دهند. به عنوان مثال، پیشرفت در فریز کردن جنین منجر به پیشرفت نرخ بارداری به روش لقاح خارج از رحم شده است که برای جنین های منجمد و تازه تقریباً یکسان است.
ما هم اکنون می دانیم که هیچ ارتباطی بین IVF و سرطان وجود ندارد. مطالعات اولیه نشان می دهد که قرار گرفتن در معرض داروهای باروری ممکن است منجر به افزایش خطر ابتلا به سرطان تخمدان یا سایر سرطان های دستگاه تناسلی زنان شود. اما مطالعات اخیر هیچ ارتباطی را نشان نداده است.
یک تجزیه و تحلیل اخیر از 29 مطالعه منتشر شده در Human Reproduction به این نتیجه رسید که “به طور کلی، درمان باروری به طور قابل توجهی بروز سرطان تخمدان، سینه یا آندومتر را افزایش نمی دهد و حتی ممکن است بروز سرطان دهانه رحم را کاهش دهد.”
معایب آی وی اف چیست؟
هزینه و زمان
لقاح تخمک های شما در خارج از بدن به کار آزمایشگاهی و داروها نیاز دارد. نظارت بر پاسخ بدن شما به داروهای باروری نیز مستلزم زمان زیادی است، با مراجعه های مکرر به مطب پزشک برای آزمایش خون و سونوگرافی.
شانس چند برابری چند قلوزایی
از آنجایی که ممکن است بیش از یک جنین در رحم شما قرار گیرد، افزایش می یابد. اگرچه بسیاری از زوج ها این را یک موهبت می دانند، اما جنین های متعدد خطر سقط جنین و سایر عوارض مانند زایمان زودرس را افزایش می دهد.
خطر حاملگی خارج از رحم
زنان مسن تر در معرض خطر بیشتری برای حاملگی خارج از رحم هستند و این ممکن است برای کسانی که از طریق آی وی اف باردار می شوند اتفاق بیفتد. حاملگی خارج از رحم زمانی اتفاق می افتد که جنین به جای رحم در لوله فالوپ یا حفره شکمی لانه گزینی می کند. متأسفانه هیچ راهی برای نجات حاملگی خارج از رحم وجود ندارد. درمان آن شامل دارو یا جراحی برای پایان دادن به بارداری است.
خطر سندرم تحریک بیش از حد تخمدان (OHSS)
OHSSاین اتفاق زمانی رخ می دهد که زنان به داروهای باروری خیلی خوب پاسخ دهند و تخمک های زیادی تولید کنند. حدود 10 تا 20 درصد از زنانی که گنادوتروپین مصرف می‌کنند، به شکل خفیف به OHSS مبتلا می‌شوند، وضعیتی که با افزایش وزن و احساس پری و نفخ مشخص می‌شود. برخی نیز تنگی نفس، سرگیجه، درد لگن، تهوع و استفراغ دارند. اگر OHSS دارید، تخمدان‌های شما چندین برابر اندازه طبیعی متورم می‌شوند و مایعی تولید می کنند که در حفره شکمی شما جمع می‌شود. معمولاً با نظارت دقیق پزشک و استراحت مطلق، این مشکل برطرف می شود. اما در موارد نادر، OHSS شدید است و ممکن است برای زندگی تهدید کننده باشد. اگر این اتفاق بیفتد، ممکن است مجبور شوید برای نظارت یا درمان شدیدتر در بیمارستان بستری شوید.
عوارض احتمالی برای نوزاد
احتمال اینکه نوزادانی که از طریق آی وی اف باردار می شوند، زودتر از موعد به دنیا بیایند یا وزن کمی داشته باشند (حتی اگر تک قلو باشند) بیشتر است. آنها همچنین ممکن است کمی بیشتر در معرض خطر نقص مادرزادی باشند. اما متخصصان مطمئن نیستند که این به دلیل عواملی است که باعث ناباروری می شود (مانند سن) یا درمان های ناباروری.
شکست روند درمان
تا 20 درصد از چرخه های آی وی اف ممکن است معمولاً به دلیل عدم رشد کافی فولیکول، قبل از تخمک کشی لغو شوند. حتی اگر چرخه لغو نشود، جنین ممکن است با موفقیت لانه گزینی و رشد نکند.
