آکنه پوست سر در کودکان یک مشکل شایع است که اغلب والدین را نگران می کند. ایجاد جوش ها و ضایعات پوستی روی سر یا خط مو می تواند باعث خارش، درد یا حتی کاهش اعتماد به نفس کودک شود. خوشبختانه با تغییرات ساده در مراقبت از مو و استفاده از محصولات مناسب می توان این مشکل را کنترل و درمان کرد.در این مقاله در مورد این عارضه در کودکان به طور کامل توضیح خواهیم داد.
علت آکنه پوست سر در کودکان
آکنه پوست سر زمانی رخ می دهد که جوش ها و ضایعات روی پوست سر یا خط مو ایجاد شوند. این مشکل به دلایل مختلف اتفاق می افتد و معمولا شامل چهار عامل اصلی است:
- افزایش ترشح چربی (سبوم): غدد چربی پوست سر ممکن است بیش از حد فعال شوند و محیط مناسبی برای ایجاد جوش فراهم کنند.
- انباشته شدن سلول های مرده و آلودگی: تجمع سلول های مرده، گرد و غبار و آلودگی در فولیکول های مو باعث مسدود شدن منافذ می شود.
- التهاب فولیکول های مسدود شده: وقتی فولیکول مسدود می شود، التهاب ایجاد می شود و جوش های قرمز و دردناک شکل می گیرند.
- افزایش باکتری های آکنه زا: باکتری ها در محیط چرب و بسته رشد می کنند و باعث تشدید آکنه می شوند.
حتی کودکانی که بهداشت خوبی دارند، ممکن است دچار آکنه پوست سر شوند، زیرا تعریق، چربی طبیعی پوست و آلودگی روزانه می توانند منافذ پوست را مسدود کنند. همچنین بعضی محصولات مو مانند شامپو، ژل یا اسپری مو که روی پوست باقی می مانند، می توانند موجب انسداد منافذ و ایجاد آکنه شوند. این نوع آکنه به نام acne cosmetica یا آکنه ناشی از محصولات آرایشی شناخته می شود.
عوامل هورمونی نیز نقش مهمی دارند. هورمون های آندروژن، به ویژه تستوسترون، تولید چربی پوست را افزایش می دهند. بنابراین در دوران بلوغ ممکن است آکنه ظاهر شود، اما بزرگسالان هم می توانند آکنه هورمونی داشته باشند. ژنتیک نیز مؤثر است؛ اگر یکی از اعضای خانواده کودک آکنه داشته باشد، احتمال بروز آن در کودک بیشتر است.
انواع آکنه پوست سر در کودکان
آکنه معمولا بر اساس شدت و نوع جوش ها دسته بندی می شود که این موضوع در انتخاب روش درمان مؤثر است.
شدت آکنه:
- خفیف
- متوسط
- شدید
نوع جوش ها:
- سرسیاه (Blackhead): منافذ باز پر از چربی و آلودگی
- سرسفید (Whitehead): منافذ بسته که چربی در آن جمع شده است
- پاپول (Papule): برجستگی های کوچک و قرمز
- پوستول (Pustule): برجستگی پر از چرک
- ندول یا کیست: جوش های عمیق و دردناک زیر پوست
- ترکیبی: ترکیبی از انواع بالا
در موارد نادر، انواع شدید آکنه مانند acne conglobata یا acne fulminans ممکن است پوست سر کودک را تحت تأثیر قرار دهند، اما این موارد بسیار نادر هستند.
علائم آکنه پوست سر در کودکان
آکنه پوست سر در کودکان می تواند در تمام سطح سر یا فقط در خط مو ایجاد شود. علائم شایع شامل موارد زیر است:
- برجستگی های کوچک روی پیشانی یا پشت گردن
- برجستگی های کوچک که قابل لمس هستند اما دیده نمی شوند
- تجمع برجستگی های کوچک که قابل مشاهده هستند
- سرسفید روی پوست سر یا خط مو
- برجستگی های رنگ پوست طبیعی
- جوش های دردناک
- کیست های عمیق زیر پوست بدون سر چرکی
- خارش
گاهی آکنه می تواند تأثیر روانی هم داشته باشد و باعث کاهش اعتماد به نفس کودک شود. احساس خجالت یا حتی افسردگی در برخی کودکان با آکنه شایع است.
تشخیص آکنه پوست سر در کودکان
تشخیص آکنه پوست سر در کودکان معمولا توسط پزشک پوست انجام می شود. پزشک وضعیت پوست سر کودک را بررسی کرده و نوع و شدت آکنه را تعیین می کند. این اطلاعات به انتخاب روش درمانی مناسب کمک می کند. تشخیص دقیق همچنین به افتراق آکنه از مشکلات پوستی دیگر مانند درماتیت سبورئیک یا قارچ پوست سر کمک می کند.
درمان آکنه پوست سر در کودکان
اگر آکنه ناشی از شامپو یا محصولات مو باشد، قطع استفاده از آن ها معمولا باعث بهبود می شود. این روند ممکن است تا شش هفته طول بکشد، اما اولین گام تغییر روتین مراقبت از مو و محصولات مورد استفاده است.
نکات کاربردی برای درمان آکنه پوست سر در کودکان
- استفاده از شامپو، نرم کننده و محصولات مو بدون چربی و غیر کومدون زا
- شست وشوی مرتب سر برای پاک کردن چربی، عرق و آلودگی
- تمرکز شست وشو روی پوست سر، نه فقط موها
- اطمینان از شستشوی کامل شامپو و نرم کننده تا از تجمع محصول جلوگیری شود
- شستن وسایلی که با سر کودک تماس دارند: روبالشی، کلاه، هدبند، شال سر، ملحفه ها و پتوها
شامپوهای مخصوص آکنه پوست سر
- شامپوهای ضد شوره با سلنیوم سولفید، تَر یا زینک پیریتینیون
- شامپوهای ضد قارچ با سیکلوپیروکس یا کتوکونازول
- شامپوهای حاوی بنزوئیل پراکسید، اسید سالیسیلیک یا گوگرد
سایر درمان های آکنه پوست سر در کودکان
اگر درمان های موضعی اثر نکند، ممکن است پزشک گزینه های زیر را پیشنهاد دهد:
- آنتی بیوتیک ها
- درمان فوتودینامیک
- تخلیه کیست های پیچیده
- تزریق مستقیم استروئید به کیست
پیش آگهی آکنه پوست سر در کودکان
بسیاری از موارد آکنه پوست سر در کودکان به دلیل محصولات مو ایجاد می شوند و با تغییر روتین مراقبت از مو بهبود می یابند. در موارد دیگر، ممکن است آکنه کمی پیچیده تر باشد و نیاز به درمان های تخصصی داشته باشد. به طور کلی، پیش آگهی آکنه پوست سر خوب است، اما اگر با تغییر روتین و محصولات بهبود نیافت، حتما با پزشک متخصص پوست کودکان مشورت کنید.
تفاوت آکنه پوست سر با فولیکولیت دکالوانس
یک بیماری که ممکن است شبیه آکنه پوست سر به نظر برسد، فولیکولیت دکالوانس است. این یک نوع نادر از ریزش مو (آلوپسی) است که معمولا باعث از دست رفتن تکه ای موها می شود. علت دقیق آن هنوز به طور کامل شناخته نشده، اما دانشمندان معتقدند که ممکن است پاسخ غیرطبیعی بدن به باکتری استافیلوکوکوس اورئوس باشد.
فولیکولیت دکالوانس معمولا در بزرگسالی شروع می شود. علائم اصلی شامل ریزش موی موضعی همراه با التهاب و جوش های شبیه آکنه در نواحی ریزش مو است. بیشتر اوقات پوست سر در پشت سر تحت تأثیر قرار می گیرد و نواحی تحریک شده با ضایعات یا جوش های کوچک ایجاد می شود. همچنین کودک یا فرد ممکن است در ناحیه آسیب دیده احساس ناراحتی داشته باشد. موهای ناحیه آسیب دیده می ریزند و لکه های طاسی گرد یا بیضی شکل ایجاد می شود.
علائم اصلی فولیکولیت دکالوانس:
- لکه های ریزش مو
- تجمع پوستی پر از چرک (پوسچول) در اطراف نواحی طاس
- رشد چند مو از یک فولیکول که باعث ظاهر دسته ای مانند برس مسواک می شود
- قرمزی یا تورم پوست سر
درمان فولیکولیت دکالوانس
اگرچه درمان قطعی برای این بیماری وجود ندارد، اما روش هایی برای کاهش علائم وجود دارد، از جمله:
- آنتی بیوتیک های خوراکی برای درمان ضایعات یا پوسچول های روی پوست سر
- آنتی بیوتیک های موضعی برای کاهش باکتری استافیلوکوکوس اورئوس
- ایزوترتینوئین برای درمان پوسچول ها
- کورتیکواستروئیدهای خوراکی یا موضعی برای کاهش التهاب، درد و خارش
- درمان فوتودینامیک برای کاهش شدت علائم
نکات کلیدی و پیشگیری از آکنه پوست سر در کودکان
- جوش های پوست سر ممکن است ناشی از انسداد منافذ توسط چربی، عرق، آلودگی یا باقی مانده محصولات مو باشند.
- می توانید با شست وشوی منظم مو و پوست سر با شامپویی بدون چربی و غیر کومدون زا (Noncomedogenic) از بروز آکنه جلوگیری کنید.
- مطمئن شوید که شامپو یا نرم کننده به طور کامل شسته شود تا تجمع محصول و انسداد منافذ ایجاد نشود.
- اگر آکنه پوست سر در کودکان یا خودتان با این روش ها بهبود نیافت، حتما به پزشک متخصص پوست کودکان مراجعه کنید، زیرا ممکن است مشکل پیچیده تر باشد.
سخنی از نی نی تینی
آکنه پوست سر در کودکان یک مشکل شایع و قابل درمان است. رعایت بهداشت پوست سر، استفاده از شامپوها و محصولات مو بدون چربی و غیر کومدون زا، شست وشوی مرتب سر و مراقبت از وسایلی که با سر کودک تماس دارند، می تواند به پیشگیری و کاهش شدت آکنه کمک کند. اگر جوش ها با تغییر محصولات و روتین مراقبت بهبود نیافت، حتما با پزشک متخصص پوست کودکان مشورت کنید تا درمان مناسب و تخصصی دریافت شود.
اگر شما هم تجربه ای در مراقبت از پوست سر کودک دارید یا روش های خاصی برای کاهش آکنه پوست سر در کودکان امتحان کرده اید، تجربه خود را با ما و دیگر والدین به اشتراک بگذارید. پرسش ها و نکات شما می تواند به دیگران کمک کند تا راحت تر مشکل کودکشان را مدیریت کنند و اعتماد به نفس کودک حفظ شود.
