استفاده روزانه از دوز پایین آسپرین (حدود 81 میلی گرم) می تواند به کاهش خطر پره اکلامپسی و زایمان زودرس کمک کند و بخشی از مراقبت جامع دوران بارداری باشد. در این مقاله در مورد مصرف آسپرین در بارداری توضیح خواهیم داد.
آسپرین در بارداری؛ دارویی قدیمی با نقش های جدید
آسپرین سال هاست که به عنوان دارویی شناخته شده، جایگاه خود را در جعبه داروی خانه ها پیدا کرده است. از اوایل قرن بیستم، این دارو برای تسکین درد، کاهش تب و جلوگیری از لخته شدن خون استفاده می شود. اما نکته جالب اینجاست که در حدود 40 سال گذشته، پزشکان از آسپرین با دوز کم به عنوان درمانی پیشگیرانه در دوران بارداری بهره می برند.
امروزه نهادهایی مانند «انجمن پزشکی مادر-جنین» همگی توصیه می کنند مادرانی که در معرض خطر بالای ابتلا به پره اکلامپسی هستند، از هفته 12 بارداری به بعد، روزانه یک عدد قرص آسپرین با دوز 81 میلی گرم مصرف کنند.
در پژوهشی که در سال 2020 توسط مؤسسه ملی سلامت آمریکا انجام شد، مشخص شد که مصرف آسپرین در بارداری با دوز پایین می تواند خطر زایمان زودرس (قبل از هفته 37 بارداری) را حدود 11 درصد کاهش دهد. حتی جالب تر اینکه، در مادران باردار بار اول، این دارو خطر زایمان خیلی زودرس (قبل از هفته 34) را تا 25 درصد کاهش می دهد.
فواید آسپرین در بارداری از نگاه پزشکان
دکتر “امول مالشه”، متخصص زنان و زایمان، در این باره می گوید:
«همه ما یک تصویر رمانتیک از بارداری داریم، اما اگر تاریخ را نگاه کنیم، یکی از عوامل اصلی مرگ ومیر در میان زنان طی قرون گذشته، بارداری و زایمان بوده. خوشبختانه، کاهش مرگ ومیر مادران از بزرگ ترین دستاوردهای پزشکی مدرن است و آسپرین یکی از اجزای این موفقیت به شمار می رود. این دارو در کاهش خطر عوارض بارداری نقش مهمی دارد.»
چه کسانی باید آسپرین در بارداری مصرف کنند؟
بر اساس توصیه های دکتر مالشه، مصرف آسپرین در بارداری با دوز پایین در موارد زیر می تواند مفید باشد:
فشار خون بالا
مادرانی که فشار خون بالایی دارند، معمولا بیشتر در معرض زایمان زودرس قرار می گیرند. این موضوع هم به دلیل خود بیماری فشار خون و هم به علت عواملی است که ممکن است فشار بیشتری به رحم وارد کنند.
سابقه سقط های مکرر
در برخی موارد، التهاب در رحم می تواند باعث سقط شود. آسپرین با خاصیت ضدالتهابی خود، ممکن است این التهاب را کاهش دهد و از بروز سقط های پیاپی جلوگیری کند.
سندروم آنتی فسفولیپید (یک بیماری خودایمنی)
این اختلال باعث افزایش احتمال لخته شدن خون می شود. بسیاری از زنان مبتلا به این بیماری، ممکن است در سه ماهه اول، دوم یا حتی سوم بارداری دچار سقط شوند یا زایمان بسیار زودرس داشته باشند. با شروع مصرف آسپرین، احتمال بروز این مشکلات کاهش می یابد.
دکتر مالشه اضافه می کند که فواید آسپرین ممکن است فراتر از این گروه های خاص باشد. او به نظریه ای اشاره می کند که معتقد است مشکلاتی مانند پره اکلامپسی، خونریزی بارداری، زایمان زودرس و رشد ناکافی جنین ممکن است همگی تحت عنوان «اختلال در اتصال جفت» شناخته شوند؛ به عبارتی، جفت نتواند به درستی به رحم متصل شود. در چنین شرایطی، آسپرین می تواند بخشی از راهکار درمانی باشد.
«در حال حاضر گزینه های درمانی ما برای چنین مشکلاتی محدود است، و اگر آسپرین بتواند حتی اندکی مؤثر باشد، قطعا باید آن را در نظر گرفت.»
چه کسانی نباید آسپرین در بارداری مصرف کنند؟
با وجود اینکه فواید آسپرین در بارداری به ویژه برای پیشگیری از پره اکلامپسی و زایمان زودرس بسیار مطرح شده، اما استفاده از آن برای همه مادران مناسب نیست. در برخی شرایط خاص، مصرف آسپرین حتی ممکن است خطرناک باشد. بنابراین، هرگز نباید به صورت خودسرانه این دارو را مصرف کرد.
در ادامه با مهم ترین موارد منع مصرف آسپرین در بارداری آشنا می شویم:
1- سابقه حساسیت یا آلرژی به آسپرین یا سایر داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAIDs)
زنانی که پیش از این به آسپرین یا داروهایی مانند ایبوپروفن و ناپروکسن واکنش های آلرژیک شدید نشان داده اند، نباید در دوران بارداری از آسپرین استفاده کنند. علائمی مانند تنگی نفس، کهیر، تورم صورت یا لب ها از نشانه های هشداردهنده حساسیت هستند.
2- اختلالات خون ریزی دهنده مانند هموفیلی یا کمبود پلاکت خون
آسپرین با رقیق کردن خون، می تواند خطر خونریزی را افزایش دهد. در مادرانی که مشکلات انعقادی دارند یا به طور ژنتیکی مستعد خونریزی هستند، استفاده از آسپرین می تواند به خونریزی شدید در دوران بارداری یا حین زایمان منجر شود.
3- زخم فعال معده یا دوازدهه
در صورتی که مادر باردار سابقه زخم های گوارشی داشته باشد، مصرف آسپرین ممکن است این زخم ها را تشدید کرده و خطر خونریزی معده یا روده را بالا ببرد.
4- نارسایی شدید کلیوی یا کبدی
آسپرین از طریق کلیه ها دفع می شود و مصرف آن در مادرانی با عملکرد ضعیف کلیه یا کبد می تواند به آسیب های جدی منجر شود.
5- سه ماهه سوم بارداری در برخی شرایط خاص
اگرچه در برخی موارد مصرف آسپرین تا پایان بارداری ادامه دارد، اما در شرایطی خاص و بدون نظارت پزشک، استفاده از آسپرین در سه ماهه سوم ممکن است خطر زایمان دیررس، بسته شدن زودهنگام مجرای شریانی جنین (داکتوس آرتریوزوس)، یا خونریزی در زمان زایمان را افزایش دهد.
سخنی از نی نی تینی
اگر باردار هستید یا قصد بارداری دارید و درباره مصرف آسپرین در بارداری سوال دارید، حتما با پزشک یا مامای خود مشورت کنید. هرچند فواید این دارو در موارد خاص ثابت شده، اما خوددرمانی در دوران بارداری می تواند خطرات جبران ناپذیری برای شما و جنین به همراه داشته باشد. پزشک شما با درنظر گرفتن شرایط سلامتی، سابقه پزشکی و وضعیت فعلی بارداری تان بهترین تصمیم را برایتان می گیرد.
آیا شما یا یکی از اطرافیانتان تجربه مصرف آسپرین در بارداری را داشته اید؟ لطفا تجربیات خود را با ما و سایر مادران به اشتراک بگذارید. نظرات و سوالات شما می تواند به دیگران کمک بزرگی کند.
