تست آلفا فتوپروتئین (AFP) یکی از آزمایش های خونی است که تمامی خانم های باردار باید انجام دهند. آزمایش آلفا فتوپروتئین در بارداری، پروتئینی که در کبد جنین تولید می شود، را اندازه گیری می کند. سطح غیرطبیعی این پروتئین می تواند نشان دهنده مشکلاتی مانند اختلالات ژنتیکی یا نقص های لوله عصبی باشد. در این مقاله به بررسی و تفسیر کامل این تست می پردازیم.
آزمایش آلفا فتوپروتئین در بارداری چیست؟
تست آلفا فتوپروتئین (AFP) یک آزمایش خون برای زنان باردار است که به پزشکان کمک می کند تا خطر ابتلای جنین به نقص های مادرزادی یا شرایط ژنتیکی را ارزیابی کنند.
این آزمایش سطح آلفا فتوپروتئین را در خون اندازه گیری می کند. این پروتئین در کبد جنین تولید می شود و افزایش یا کاهش آن در خون مادر می تواند نشان دهنده یک اختلال ژنتیکی یا نقص مادرزادی باشد.
نقش آزمایش آلفا فتوپروتئین در بارداری و همچنین برای تشخیص سرطان
عموما این تست در دوران بارداری انجام می شود. اما در برخی موارد، پزشک ممکن است این آزمایش را برای افرادی که باردار نیستند نیز تجویز کند. در چنین شرایطی، آزمایش AFP به عنوان یک نشانگر تومور به کار می رود و هدف آن با تست AFP در بارداری متفاوت است.
سطح AFP در نوزادان تازه متولد شده معمولا بالا است اما تا یک سالگی کاهش می یابد. در بزرگسالان، سطح بالای این پروتئین می تواند نشان دهنده مشکلاتی زیر باشد:
- سیروز کبدی
- هپاتیت A، هپاتیت B یا هپاتیت C
- سرطان کبد
- سرطان تخمدان یا بیضه ها
- هپاتیت سمی یا خودایمنی
همچنین پزشکان ممکن است از این تست برای برنامه ریزی درمان سرطان استفاده کنند. به عنوان مثال، در بیمارانی که به سرطان کبد مبتلا هستند، تشخیص سطح بالای AFP می تواند نشان دهد که درمان هدفمند (Targeted Therapy) ممکن است مؤثر باشد.
آزمایش AFP تنها ابزاری برای اندازه گیری این پروتئین است و تشخیص قطعی سرطان یا بیماری های دیگر را نشان نمی دهد. در صورتی که نتیجه آزمایش غیرطبیعی باشد، پزشک معمولا آزمایش های تکمیلی را تجویز می کند.
آزمایش آلفا فتوپروتئین در بارداری چه زمانی انجام می شود؟
این آزمایش معمولا بین هفته 16 تا 22 بارداری انجام می شود.
اگرچه انجام تست AFP برای تمامی زنان باردار توصیه می شود، اما پزشک ممکن است به طور تخصصی این آزمایش را برای افرادی که دارای شرایط زیر هستند تجویز کند:
- سن بارداری بالای 35 سال
- سابقه خانوادگی نقص های مادرزادی
- سابقه ابتلا به دیابت
آزمایش آلفا فتوپروتئین در بارداری چه مواردی را بررسی می کند؟
این آزمایش می تواند شرایط زیر را شناسایی کند:
- اختلالات ژنتیکی مانند سندرم داون یا سندرم ترنر
- اشتباه در محاسبه سن بارداری
- دو یا چند قلوزایی
- نقص های لوله عصبی مانند اسپینا بیفیدا یا آننسفالی
جزئیات آزمایش آلفا فتوپروتئین در بارداری
نحوه انجام تست AFP چگونه است؟
این آزمایش یک تست خون ساده است که مراحل زیر را شامل می شود:
- پزشک یا پرستار، یک سوزن کوچک را وارد یکی از رگ های بازوی شما می کند.
- مقدار مشخصی از خون شما جمع آوری می شود.
- پس از اتمام نمونه گیری، سوزن خارج شده و یک تکه پنبه و چسب بانداژ روی محل قرار داده می شود.
این فرآیند معمولا کمتر از پنج دقیقه طول می کشد و برای بیشتر افراد بدون درد یا با کمترین ناراحتی است.
اگر از سوزن و آزمایش خون ترس دارید ، می توانید به پزشک اطلاع دهید. روش هایی مانند تمرین تنفس عمیق، نگاه نکردن به سوزن یا همراه داشتن یک دوست می توانند اضطراب شما را کاهش دهند.
چگونه برای آزمایش آلفا فتوپروتئین آماده شویم؟
این آزمایش نیاز به آمادگی خاصی ندارد. اما نوشیدن مقدار کافی آب می تواند به جریان بهتر خون و کاهش احتمالی فشار خون کمک کند.
آیا تست AFP خطراتی دارد؟
همه آزمایش های خون ممکن است باعث کمی درد، کبودی یا قرمزی در ناحیه نمونه گیری شوند. با این حال، این علائم معمولا خفیف هستند و ظرف یک روز برطرف می شوند.
نتایج و پیگیری
تفسیر نتایج آزمایش آلفا فتوپروتئین در بارداری
در صورتی که نتیجه تست غیرطبیعی باشد، پزشک معمولا آزمایش های بیشتری را برای تأیید تشخیص توصیه می کند.
سطح بالای AFP ممکن است نشان دهنده نقص لوله عصبی باشد.
سطح پایین AFP می تواند به دلیل وجود یک اختلال ژنتیکی مانند سندرم داون باشد.
البته باید توجه داشت که نتایج غیرعادی به طور قطعی نشان دهنده مشکل نیستند. عوامل دیگری مانند چندقلوزایی یا محاسبه اشتباه تاریخ زایمان نیز می توانند باعث تغییر در سطح AFP شوند.
آیا آزمایش آلفا فتوپروتئین در بارداری تنها آزمایش لازم و ضروری در این دوران است؟
اگر سطح AFP شما غیر طبیعی باشد، پزشک ممکن است آزمایش های تکمیلی را برای تشخیص دقیق تر تجویز کند.
در دوران بارداری، علاوه بر تست AFP، شما معمولا تست های دیگری نیز انجام می دهید، مانند:
آزمایش غربالگری سه گانه که سطح هورمون های خاصی را بررسی می کند.
آزمایش نمونه برداری از پرزهای جفتی که برای بررسی برخی اختلالات ژنتیکی مانند فیبروز کیستیک، سندرم داون، بیماری سلول داسی و بیماری تای-ساکس انجام می شود.
چقدر می توانیم به آزمایش آلفا فتوپروتئین در بارداری اطمینان کنیم؟
این تست یکی از ابزارهای مؤثر در شناسایی اختلالات ژنتیکی و نقص های لوله عصبی است. مطالعات نشان داده اند که حدود 90 درصد از جنین های دارای نقص لوله عصبی از طریق این آزمایش شناسایی می شوند.
با این حال، دقت این تست صددرصد نیست. به عنوان مثال:
از هر 1000 زن بارداری که این تست را انجام می دهند، 50 نفر ممکن است نتایج غیرطبیعی داشته باشند.
از این 50 نفر، تنها حدود 3 تا 4 نفر واقعا دارای جنینی با اختلال ژنتیکی یا نقص مادرزادی هستند.
سخنی از نی نی تینی
تست آلفا فتوپروتئین (AFP) یک آزمایش غربالگری است که بین هفته 16 تا 22 بارداری انجام می شود. این تست می تواند احتمال وجود اختلالات ژنتیکی یا نقص های لوله عصبی را نشان دهد. اما به خاطر داشته باشید که این تست تشخیصی نیست و نتایج غیرطبیعی لزوما به معنی وجود مشکل در جنین نیست. اگر نتیجه آزمایش شما غیرعادی باشد، پزشک معمولا آزمایش های تکمیلی را توصیه خواهد کرد.
آیا شما یا اطرافیانتان تجربه انجام تست آلفا پروتئین در بارداری را داشته اید؟ نتایج آن چگونه بود؟ نظرات و تجربیات خود را در بخش دیدگاه ها با ما به اشتراک بگذارید!
