آرتریت روماتوئید در زنان

آرتریت روماتوئید در زنان شایع تر از مردان است. شناخت علائم و پیگیری به موقع این بیماری می تواند به پیشگیری از آسیب های مفصلی و سایر عوارض آن کمک کند. اگر شما هم نشانه هایی از این بیماری را در خود احساس می کنید، بهتر است هرچه زودتر به پزشک متخصص مراجعه کنید.در این مقاله در مورد علائم این بیماری و درمان آن توضیح خواهیم داد.

آرتریت روماتوئید چیست؟

آرتریت روماتوئید (RA) یک بیماری خودایمنی است که عمدتا مفاصل بدن را درگیر می کند. در این بیماری، سیستم ایمنی بدن به اشتباه به بافت های سالم، به ویژه پوشش مفاصل (سینوویوم)، حمله می کند و باعث درد، التهاب و سفتی مفاصل می شود.

هرچند این بیماری می تواند در هر سنی بروز پیدا کند، اما بیشتر در افراد میانسال و سالمند دیده می شود. بر اساس آمارهای جهانی، بیش از نیمی از مبتلایان به آرتریت روماتوئید، بعد از سن 65 سالگی تشخیص داده می شوند.

چرا بیماری آرتریت روماتوئید در زنان بیشتر از مردان است؟

گرچه بیماری های خودایمنی ممکن است هر کسی را درگیر کنند، اما شیوع آن ها در میان زنان بسیار بیشتر است. در گروه سنی زیر 50 سال، احتمال ابتلا به آرتریت روماتوئید در زنان 4 تا 5 برابر بیشتر از مردان است. این نسبت در سنین بالاتر (60 تا 70 سال) نیز همچنان دو برابر باقی می ماند.

این تفاوت جنسیتی در بروز بیماری، ممکن است به تفاوت های هورمونی، ژنتیکی و حتی سبک زندگی مرتبط باشد. در ادامه، به بررسی دقیق تر علائم آرتریت روماتوئید در زنان و عوامل تأثیرگذار بر آن می پردازیم.

علائم رایج آرتریت روماتوئید در زنان

علائم این بیماری به دلیل واکنش اشتباه سیستم ایمنی در برابر بافت های مفصلی ایجاد می شود. این پاسخ خودایمنی منجر به التهاب، درد و کاهش عملکرد مفاصل می شود و ممکن است نواحی مختلف بدن را تحت تأثیر قرار دهد.

علائم اصلی آرتریت روماتوئید در زنان عبارت اند از:

• درد، ورم، حساسیت و سفتی مفاصل
• وجود علائم مفصلی به مدت حداقل 6 هفته
• سفتی صبحگاهی مفاصل به مدت بیش از 30 دقیقه
• درگیری بیش از یک مفصل و معمولا دوطرفه بودن علائم
• شروع علائم در مفاصل کوچک (مانند انگشتان و مچ دست ها)
• احساس خستگی شدید یا مداوم
• تب خفیف یا بی دلیل

این علائم اولیه ممکن است به مرور زمان منجر به بروز عوارض جدی تری شوند، از جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• افزایش وزن
• افزایش چربی خون
• فشار خون بالا
• دیابت
• سندرم متابولیک
• بیماری های قلبی عروقی
• بیماری ریوی و تنگی نفس
• علائم چشمی مانند خشکی، قرمزی و حساسیت به نور
• مشکلات دهانی نظیر خشکی، التهاب لثه و عفونت
• برآمدگی های پوستی به نام ندول روماتوئیدی
• آسیب به رگ های خونی، اعصاب و اندام های داخلی
• کاهش تعداد گلبول های قرمز (کم خونی)
• پوکی استخوان
• سندرم فِلتی (یکی از عوارض نادر RA که با بزرگ شدن طحال و تغییر در سلول های سفید خون همراه است)
• اختلالات خواب و بی خوابی

آرتریت روماتوئید در زنان و تاثیر آن بر سلامت روان آن ها

در کنار علائم جسمانی، تحقیقات نشان داده اند که زنان مبتلا به آرتریت روماتوئید بیشتر در معرض مشکلات روانی مانند افسردگی و اضطراب قرار دارند.

بر اساس یک مطالعه در سال 2022، شرکت کنندگانی که به RA مبتلا بودند، نمره های بالاتری در آزمون های افسردگی و اضطراب نسبت به افراد سالم داشتند. به طور قابل توجهی، 71% از مبتلایان به آرتریت روماتوئید در این تحقیق دارای یک تشخیص روان پزشکی بودند، در حالی که تنها 7.1% از افراد گروه کنترل دچار این اختلالات بودند.

علاوه بر این، یک بررسی جامع در سال 2019 نیز ارتباطی بین RA و اختلال دوقطبی (BD) نشان داد. پژوهشگران احتمال می دهند که التهاب مزمن در بدن، عامل مؤثری در بروز این مشکلات روانی باشد.

عوامل ژنتیکی و نقش آن ها در آرتریت روماتوئید در زنان

پژوهشگران معتقدند که ترکیب ژن ها و عوامل محیطی در بروز آرتریت روماتوئید در زنان نقش اساسی دارد. به بیان دیگر، تنها ژنتیک یا فقط سبک زندگی باعث این بیماری نمی شوند، بلکه تعامل این دو عامل است که خطر ابتلا را بالا می برد.

یکی از دلایل شیوع بیشتر آرتریت روماتوئید در زنان نسبت به مردان، همین تأثیر عوامل ژنتیکی در کنار هورمون ها و جنسیت است. در زنان، برخی فرآیندهای بیولوژیکی خاص ممکن است زمینه ابتلا به بیماری های خودایمنی را فراهم کنند.

غیرفعال سازی کروموزوم X (XCI) در زنان

در دوران جنینی، بدن زنان یکی از دو کروموزوم X خود را به طور طبیعی غیرفعال می کند. اما بر اساس برخی مطالعات، تا حدود 30% از ژن های این کروموزوم به طور کامل غیرفعال نمی شوند و از این فرایند «فرار» می کنند. برخی از این ژن ها مستقیما با افزایش احتمال بروز بیماری های خودایمنی مانند آرتریت روماتوئید در زنان در ارتباط هستند.

به همین دلیل، زنان ممکن است به طور ژنتیکی بیشتر مستعد ابتلا به این بیماری باشند.

سیتوکاین ها و نقش آن ها در التهاب مفاصل

یکی از ویژگی های اصلی علائم آرتریت روماتوئید در زنان، التهاب در پوشش مفاصل است. سیتوکاین ها پروتئین هایی هستند که در پاسخ های ایمنی بدن نقش دارند. آن ها می توانند التهاب را یا تقویت کنند یا سرکوب نمایند.

در این میان، «اینترلوکین-4» (IL-4) که یکی از سیتوکاین های ضدالتهابی است، در بدن زنان کمتر از مردان فعال است. این تفاوت می تواند باعث تشدید التهاب در مفاصل زنان شود و شدت علائم را بیشتر کند.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

اگر هرکدام از علائم RA را در خود مشاهده می کنید، مراجعه به پزشک، به ویژه یک متخصص روماتولوژی، می تواند روند درمانی مؤثری را برایتان آغاز کند.

درمان نکردن آرتریت روماتوئید در زنان می تواند منجر به عوارض شدیدتری مانند تغییر شکل مفاصل، ناتوانی حرکتی و حتی آسیب به اندام های داخلی شود. اما تشخیص زودهنگام این بیماری می تواند از این پیامدها پیشگیری کند و حتی علائم را به شکل چشمگیری کاهش دهد.

در مواردی، با درمان درست، بیماری وارد دوره خاموشی یا رِمیشن می شود؛ یعنی فرد علائم فعالی از بیماری ندارد و زندگی نسبتا طبیعی را تجربه می کند.

چگونه RA تشخیص داده می شود؟

پزشک برای تشخیص RA از ترکیبی از روش ها استفاده می کند، از جمله:

• بررسی سابقه پزشکی فرد
• معاینه فیزیکی مفاصل و بدن
• آزمایش خون (برای بررسی فاکتورهای التهابی مانند CRP، ESR، و آنتی بادی ها)
• تصویربرداری مانند رادیولوژی یا ام آر آی برای مشاهده تغییرات مفصلی

پس از تشخیص، پزشک با شما یک برنامه درمانی تهیه می کند که شامل کاهش درد، مهار التهاب، جلوگیری از آسیب مفاصل و پیشگیری از عوارض بلندمدت خواهد بود.

سخنی از نی نی تینی

آرتریت روماتوئید در زنان یک بیماری مزمن است، اما قابل مدیریت.

هرچند درمان قطعی برای آن وجود ندارد، اما بسیاری از بیماران با دارو و تغییر سبک زندگی بهبود پیدا می کنند و حتی ممکن است وارد مرحله خاموشی بیماری شوند.

شیوع بالای آرتریت روماتوئید در زنان به عوامل مختلفی از جمله هورمون ها، ژنتیک و محیط بستگی دارد. درک بهتر از این عوامل می تواند به درمان های هدفمندتر و مؤثرتر منجر شود.

اگر شما یا یکی از نزدیکانتان علائمی از این بیماری را تجربه می کنید، حتما با یک پزشک مشورت کنید. در صورت نیاز، پزشک شما را به متخصص روماتولوژی ارجاع می دهد تا بررسی های تخصصی تری انجام شود.

سوالات متداول