آدنوم کبدی چیست؟
اگر پزشک به شما بگوید که دچار آدنوم کبدی هستید، یعنی یک تومور خوش خیم در کبد شما تشخیص داده شده است. خوش خیم بودن به این معناست که این توده سرطانی نیست و به سایر بخش های بدن گسترش پیدا نمی کند. با این حال، آدنوم کبدی همچنان نیاز به بررسی و پیگیری پزشکی دارد.
آدنوم کبدی بیماری نسبتا نادری است و در زنان بیشتر از مردان دیده می شود. یکی از دلایل اصلی این موضوع، ارتباط آن با مصرف قرص های ضدبارداری حاوی هورمون استروژن است.
این تومور از سلول های کبدی به نام هپاتوسیت ها منشأ می گیرد. ممکن است پزشک از اصطلاح آدنوم هپاتوسلولار نیز برای اشاره به این بیماری استفاده کند که در اصل همان آدنوم کبدی است.
علائم آدنوم کبدی در زنان
در حدود نیمی از موارد، آدنوم کبدی در زنان هیچ علامت مشخصی ایجاد نمی کند. بسیاری از خانم ها حتی متوجه وجود این توده در کبد خود نمی شوند و تشخیص به صورت اتفاقی در سونوگرافی یا تصویربرداری های دیگر انجام می شود.
با این حال، برخی از آدنوم های کبدی می توانند باعث درد یا احساس وجود توده در ناحیه شکم شوند. احساس نفخ، پری زودرس یا سنگینی شکم بدون دلیل مشخص نیز از علائم احتمالی است.
در موارد نادر اما جدی، تومور ممکن است دچار خونریزی شدید شود یا حتی پاره شود. این وضعیت یک اورژانس پزشکی محسوب می شود و می تواند علائم زیر را ایجاد کند:
در صورت مشاهده هر یک از این علائم، مراجعه فوری به اورژانس ضروری است، زیرا این وضعیت می تواند جان فرد را تهدید کند.
دلایل ایجاد آدنوم کبدی
هر فردی ممکن است به آدنوم کبدی مبتلا شود، اما در برخی افراد احتمال بروز آن بیشتر است. تغییرات ژنتیکی یا جهش هایی در ژن ها می توانند در شکل گیری این تومور نقش داشته باشند.
علاوه بر عوامل ژنتیکی، داروها و شرایطی که روی هورمون های جنسی مانند استروژن و تستوسترون تأثیر می گذارند، خطر ابتلا را افزایش می دهند. به همین دلیل، آدنوم کبدی در زنان شایع تر است.
عوامل هورمونی مرتبط با آدنوم کبدی در زنان
- قرص های ضدبارداری: مصرف طولانی مدت قرص های ضدبارداری با دوز بالای استروژن، احتمال بروز آدنوم کبدی را افزایش می دهد.
- بارداری: در دوران بارداری، سطح هورمون های جنسی در بدن بالا می رود و این موضوع می تواند زمینه ساز رشد آدنوم کبدی شود.
- استروئیدهای آنابولیک: این داروها اثری مشابه تستوسترون دارند و می توانند در ایجاد تومور نقش داشته باشند.
- کلومیفن: دارویی که برای درمان ناباروری استفاده می شود و اثری شبیه استروژن دارد.
- هورمون رشد مصنوعی انسانی: این هورمون ها برای درمان اختلالات رشد تجویز می شوند و با آدنوم کبدی ارتباط دارند.
سایر عوامل خطر
عوامل دیگری نیز می توانند خطر ابتلا به آدنوم کبدی را افزایش دهند، از جمله:
- چاقی و سندرم متابولیک: ارتباط مستقیمی بین این مشکلات و آدنوم کبدی دیده شده است.
- بیماری های ذخیره گلیکوژن نوع یک و نوع سه: این بیماری های ژنتیکی عملکرد طبیعی کبد را مختل می کنند.
- باربیتورات ها: داروهای آرام بخش که مصرف آن ها با آدنوم کبدی مرتبط دانسته شده است.
آدنوم کبدی چگونه تشخیص داده می شود؟
اگر پزشک به وجود تومور کبدی مشکوک شود، معمولا ابتدا آزمایش های تصویربرداری مانند سونوگرافی انجام می شود. این روش ساده و در دسترس است و می تواند وجود توده را نشان دهد.
در صورت مشاهده تومور، برای بررسی دقیق تر از MRI یا سی تی اسکن استفاده می شود. این روش ها جزئیات بیشتری از اندازه، محل و ویژگی های تومور ارائه می دهند و به تأیید تشخیص آدنوم کبدی کمک می کنند.
در موارد نادر، ممکن است پزشک به اطلاعات بیشتری نیاز داشته باشد. در این شرایط، نمونه برداری (بیوپسی) انجام می شود که طی آن نمونه کوچکی از بافت کبد برداشته و زیر میکروسکوپ بررسی می شود.
انواع آدنوم کبدی
چهار نوع اصلی از آدنوم کبدی وجود دارد. هر کدام ویژگی های خاص خود را دارند، اما در اغلب موارد رویکرد درمانی مشابهی دارند.
آدنوم التهابی
این نوع شایع ترین نوع است و حدود 40 تا 50 درصد موارد را شامل می شود. آدنوم التهابی بیشتر در زنان دیده می شود و ممکن است با علائم بیشتری همراه باشد.
آدنوم غیرفعال شده HNF-1
حدود 35 تا 40 درصد آدنوم های کبدی از این نوع هستند. این نوع معمولا در زنان دیده می شود و اغلب بدون عارضه جدی باقی می ماند.
آدنوم فعال شده بتا-کاتنین
این نوع بیشتر در مردان دیده می شود و حدود 15 تا 20 درصد موارد را شامل می شود. خطر تبدیل شدن این نوع به سرطان کبد بیشتر است.
آدنوم های طبقه بندی نشده
این گروه حدود 10 درصد از آدنوم های کبدی را تشکیل می دهند و ویژگی مشخصی ندارند.
عوارض آدنوم کبدی چیست؟
در صورت عدم درمان یا پیگیری، آدنوم کبدی ممکن است دچار خونریزی شدید یا پارگی شود. این عارضه در تومورهای بزرگ شایع تر است.
زنان باردار، افرادی که اخیرا هورمون مصرف کرده اند و کسانی که دچار آدنوم التهابی هستند، بیشتر در معرض این عوارض قرار دارند.
در حدود 5 درصد موارد، آدنوم کبدی می تواند به سرطان کبد تبدیل شود. این خطر در مردان، تومورهای بزرگ و نوع بتا-کاتنین فعال شده بیشتر است.
درمان آدنوم کبدی در زنان به چه صورت است؟
اگر تشخیص آدنوم کبدی برای شما مطرح شود، اولین توصیه پزشک معمولا قطع مصرف داروهای حاوی استروژن مانند قرص های ضدبارداری است. در بسیاری از موارد، این کار باعث کوچک شدن تومور می شود.
حفظ وزن سالم و اصلاح سبک زندگی نیز نقش مهمی در کنترل این بیماری دارد و به ویژه برای زنان توصیه می شود.
تصمیم گیری درمانی بر اساس جنسیت و اندازه تومور
- مردان: به دلیل خطر بالاتر سرطانی شدن، معمولا جراحی برای برداشتن تومور توصیه می شود.
- زنان با تومور کوچک و بدون علامت (5 سانتی متر یا کمتر): معمولا پایش دوره ای به جای درمان فوری انجام می شود. MRI پس از 6 ماه و سپس سالی یک بار توصیه می شود.
- زنان با تومور کوچک اما دارای علائم: اغلب جراحی پیشنهاد می شود.
- زنان با تومور بزرگ تر از 5 سانتی متر: جراحی گزینه اصلی است. در صورت قطع قرص ضدبارداری، ممکن است ۶ ماه برای بررسی کوچک شدن تومور صبر شود.
گزینه های غیرجراحی
اگر جراحی امکان پذیر نباشد یا فرد تمایلی به آن نداشته باشد، روش های زیر در نظر گرفته می شوند:
- آمبولیزاسیون شریان کبدی: در این روش، جریان خون رسانی به تومور مسدود می شود تا رشد آن متوقف شود.
- تخریب با امواج رادیوفرکوئنسی: این روش برای تومورهای کوچک تر از 3 سانتی متر که درد ایجاد می کنند، مفید است و با ایجاد حرارت، بافت تومور را از بین می برد.
سخنی از نی نی تینی
اگر شما یا یکی از اطرافیانتان تجربه ای درباره آدنوم کبدی دارید یا سوالی در این زمینه برایتان پیش آمده، در بخش نظرات با ما در میان بگذارید. همچنین می توانید این مقاله را برای افزایش آگاهی با دوستان خود به اشتراک بگذارید.
