آبله مرغان در کودکان که به نام علمی واریسلا-زوستر هم شناخته می شود، یک بیماری ویروسی است که باعث ایجاد جوش های قرمز و خارش داری می شود که به شکل تاول های کوچک نمایان شده و بعد از مدتی خشک و دلمه می بندند. این بیماری بسیار واگیر است و به سرعت از طریق تماس مستقیم بدن و مایعات بدن مانند بزاق یا ترشحات تنفسی منتقل می شود. خوشبختانه، امروزه با تزریق واکسن، می توان از ابتلا به آبله مرغان پیشگیری کرد.
آبله مرغان در کودکان چیست؟
آبله مرغان یک عفونت ویروسی است که باعث بروز جوش های خارش دار و تاول مانند روی پوست می شود. ویروس واریسلا-زوستر عامل این بیماری است. این بیماری به شدت مسری است و کودکان بیشتر از سایرین در معرض ابتلا به آن قرار دارند، هرچند بزرگسالان نیز ممکن است به آن مبتلا شوند.
قبل از معرفی واکسن آبله مرغان در سال 1374 شمسی، تقریبا همه کودکان در دوران نوپایی یا خردسالی این بیماری را می گرفتند. اما با استفاده گسترده از واکسن از اواخر دهه 1369، میزان ابتلا به این بیماری بیش از 90 درصد کاهش یافته است. اکنون اکثر کودکان به طور منظم و طبق برنامه واکسیناسیون، واکسن آبله مرغان را دریافت می کنند.
بعد از اینکه کودک شما یک بار آبله مرغان گرفت، دیگر به این بیماری مبتلا نمی شود. اما اگر واکسینه نشده باشد، احتمال ابتلا در هر سنی وجود دارد. بزرگسالانی که آبله مرغان می گیرند، معمولا بیماری شدیدتری را تجربه می کنند، بنابراین بهتر است که یا در کودکی به آن مبتلا شوید یا از طریق واکسن از ابتلا جلوگیری کنید.
مراحل سه گانه آبله مرغان در کودکان
آبله مرغان معمولا سه مرحله دارد که به ظاهر جوش ها مربوط می شود:
- مرحله اول: ظهور جوش های قرمز و برجسته که چند روز طول می کشد.
- مرحله دوم: جوش ها تبدیل به تاول های پر از مایع می شوند. این تاول ها بعد از یک تا دو روز ترکیده و مایع آنها آزاد می شود.
- مرحله سوم: جوش ها خشک شده و دلمه می بندند. این مرحله نیز چند روز ادامه دارد.
ممکن است در طول دوره بیماری، هر سه نوع جوش به طور همزمان در بدن کودک دیده شود؛ یعنی بعضی جوش ها تازه در حال شکل گیری باشند و برخی دیگر در مرحله ترکیدن یا دلمه بستن باشند. کل دوره جوش ها معمولا حدود 10 روز طول می کشد.
آبله مرغان در کودکان معمولا از کدام قسمت بدن شروع می شود؟
معمولا اولین جوش ها روی صورت و تنه (سینه و پشت) ظاهر می شوند و سپس به آرامی به سایر نقاط بدن مانند دست ها، پاها، انگشتان و حتی کف دست و پا سرایت می کنند.
در چه سنی کودکان به آبله مرغان مبتلا می شوند؟
با وجود واکسیناسیون گسترده، در کودکان واکسینه نشده، آبله مرغان بیشتر بین سنین 3 تا 6 سالگی رخ می دهد. در واقع، این سن زمانی است که کودک معمولا بیشترین تماس را با سایر کودکان در مهدکودک یا مدرسه دارد و احتمال انتقال بیماری افزایش می یابد.
چرا آبله مرغان در کودکان امروزه کمتر دیده می شود؟
کاهش چشمگیر ابتلا به آبله مرغان به دلیل واکسنی است که با ایمنی بالا جلوی شیوع این بیماری را می گیرد. واکسن آبله مرغان بخش مهمی از برنامه واکسیناسیون کودکان است که از اوایل دهه 70 شمسی به تدریج در کشور ما نیز اجرا شده است.
علائم و نشانه های آبله مرغان در کودکان
علائم آبله مرغان در کودکان معمولا به صورت واضح و قابل تشخیص هستند. پزشکان و مراقبین سلامت اغلب تنها با نگاه کردن به جوش های کودک می توانند به راحتی تشخیص دهند که کودک به آبله مرغان مبتلا شده است. علائم معمولی آبله مرغان در این ترتیب ظاهر می شوند:
- تب خفیف یا متوسط
- احساس خستگی و بی حالی
- سردرد
- درد و ناراحتی در شکم که باعث کاهش اشتها می شود
- جوش های خارش دار که به شکل تعداد زیادی تاول کوچک دیده می شوند
- تاول هایی پر از مایعی شفاف و شیری رنگ
- دلمه بستن جوش ها پس از ترکیدن تاول ها
- پوست لکه دار و ناهموار شدن رنگ پوست
- نقاط دلمه بسته که به مرور کمرنگ و از بین می روند
کودکانی که واکسن آبله مرغان را دریافت کرده اند، معمولا در برابر بیماری محافظت می شوند. اما گاهی ممکن است کودکانی که واکسن زده اند، به شکل خفیف تر و به اصطلاح «شکست واکسن» به آبله مرغان مبتلا شوند. خبر خوب این است که در این موارد، بیماری معمولا بسیار خفیف بوده و علائم کمتری دارد.
چه کسانی بیشتر در معرض عوارض آبله مرغان هستند؟
کودکان سالم که به آبله مرغان مبتلا می شوند معمولا دچار عوارض جدی نمی شوند. اما موارد شدید آبله مرغان می تواند برای گروه هایی خاص خطرناک تر باشد، از جمله:
- نوزادانی که مادرشان آبله مرغان نگرفته یا واکسن نزده است.
- زنان بارداری که خودشان به آبله مرغان مبتلا نشده اند.
- افراد بالای 18 سال.
- افرادی که اختلالات سیستم ایمنی دارند.
- کسانی که سرطان یا ویروس HIV دارند.
- افرادی که تحت شیمی درمانی هستند.
- افرادی که پیوند عضو انجام داده اند.
آیا آبله مرغان می تواند کشنده باشد؟
خطر مرگ بر اثر آبله مرغان بسیار کم است. اکثر افراد بدون عوارض جانبی بهبود می یابند و اغلب مرگ ها نیز در بزرگسالان اتفاق می افتد.
تشخیص و آزمایش های آبله مرغان در کودکان
چگونه آبله مرغان در کودکان تشخیص داده می شود؟
علائم آبله مرغان بسیار واضح هستند. مراقبان سلامت معمولا با مشاهده پوست کودک می توانند به راحتی تشخیص دهند که کودک آبله مرغان گرفته است.
مدیریت و درمان
چگونه می توانم به کودک مبتلا به آبله مرغان کمک کنم؟
- مطمئن شوید کودک به اندازه کافی استراحت می کند و مایعات می نوشد.
- آبله مرغان معمولا در عرض یک تا دو هفته خود به خود بهبود می یابد.
برای کاهش خارش پوست می توانید موارد زیر را انجام دهید:
- پارچه سرد و مرطوب را روی جوش ها بگذارید.
- کودک را خنک نگه دارید.
- کودک را تشویق کنید که نخاراند؛ ناخن هایش را کوتاه کنید تا نتواند بخراشد.
- از لوسیون های ضد حساسیت (آنتی هیستامین) که در داروخانه ها موجود است استفاده کنید. اگر نمی دانید کدام را بخرید، از داروساز کمک بگیرید.
- به کودک داروی آنتی هیستامین بدون نسخه بدهید؛ مثل دیفن هیدرامین یا ستیریزین.
- هر روز به کودک حمام یا دوش خنک بدهید. حمام با جو دوسر هم مفید است. هنگام خشک کردن کودک، او را با حوله مالش ندهید بلکه به آرامی خشک کنید.
- آب و مایعات کافی به کودک بدهید تا دچار کم آبی نشود. اگر در دهانش تاول دارد، بهتر است غذای نرم و بی مزه به او بدهید.
- به کودک آسپرین ندهید، چون ممکن است به کودکان مبتلا به تب آسیب برساند. برای تسکین درد و تب، از استامینوفن (مثل تایلنول) استفاده کنید. اگر مطمئن نیستید چه دارویی بدهید، با پزشک کودک مشورت کنید.
اگر نوزادم آبله مرغان بگیرد چه کنم؟
اگر نوزاد شما تا 3 ماهگی به آبله مرغان مبتلا شود، فورا به پزشک اطلاع دهید. آبله مرغان برای نوزادان تازه متولد شده خطرناک تر است.
درمان آبله مرغان در بزرگسالان چگونه است؟
درمان بزرگسالان مانند کودکان است، اما پزشک ممکن است داروی ضدویروسی تجویز کند. افراد بالغی که در معرض عوارض شدید یا دارای بیماری های زمینه ای هستند ممکن است از داروهای ضدویروسی بهره مند شوند.
آبله مرغان چه مدت واگیر دارد؟
آبله مرغان تا زمانی که تمام جوش ها به دلمه تبدیل نشده اند واگیر دارد. اگر هر گونه تاول پر از مایع که هنوز ترک نخورده یا دلمه نشده وجود دارد، بیمار هنوز می تواند ویروس را منتقل کند.
بهبودی از آبله مرغان چقدر طول می کشد؟
معمولا آبله مرغان پس از 10 تا 14 روز بهبود می یابد.
روش های پیشگیری از آبله مرغان در کودکان
آیا کودکم می تواند واکسن آبله مرغان بزند؟
بله، واکسن آبله مرغان وجود دارد. پزشک کودک این واکسن را در دو نوبت تزریق می کند.
- وقتی کودک زیر 13 سال است، دز اول بین 12 تا 15 ماهگی داده می شود.
- دز دوم بین 4 تا 6 سالگی زده می شود.
- اکثر کودکان این واکسن را به صورت ترکیبی با واکسن سرخک، اوریون و سرخجه (MMRV) دریافت می کنند، اما می تواند به صورت جداگانه نیز تزریق شود.
افراد بالغی که هرگز آبله مرغان نگرفته اند یا واکسن نزده اند، باید دو دز واکسن را با فاصله حداقل 28 روز دریافت کنند.
واکسن آبله مرغان چقدر مؤثر است؟
واکسیناسیون بیش از 90٪ از موارد آبله مرغان را پیشگیری می کند.
چه کسانی نباید واکسن آبله مرغان بزنند؟
- کسانی که به واکسن یا هر یک از اجزای آن حساسیت دارند.
- زنان باردار یا کسانی که احتمال بارداری دارند.
- افراد با مشکلات سیستم ایمنی.
- افراد مبتلا به سل.
- کسانی که بیمار هستند (واکسن را بعد از بهبود بزنید).
- کسانی که اخیرا انتقال خون داشته اند یا واکسن زنده دیگری دریافت کرده اند.
چشم انداز و پیش آگهی آبله مرغان در کودکان
آیا بزرگسالان می توانند اگر در کودکی آبله مرغان داشته اند، دوباره به این بیماری مبتلا شوند؟
وقتی کودکان به آبله مرغان مبتلا می شوند، بدن آن ها ماده ای به نام پادتن (آنتی بادی) تولید می کند. این پادتن ها با ویروس مبارزه کرده و به بهبود بدن کمک می کنند. این پادتن ها تا پایان عمر در بدن باقی می مانند. بنابراین اگر در بزرگسالی با ویروس مواجه شوید، این پادتن ها از بدن شما در برابر ویروس محافظت می کنند.
آیا امکان دارد دو بار به آبله مرغان مبتلا شویم؟
دوبار مبتلا شدن به آبله مرغان بسیار نادر است، اما ممکن است اتفاق بیفتد.
حداکثر سنی که می توان به آبله مرغان مبتلا شد چقدر است؟
در واقع محدودیت سنی برای ابتلا به آبله مرغان وجود ندارد. بزرگسالانی که در کودکی این بیماری را نگرفته اند و واکسن نزده اند، حتی ممکن است در سنین 80 یا 90 سالگی به آن مبتلا شوند.
چه زمانی کودک من می تواند بعد از آبله مرغان به مدرسه برگردد؟
کودک شما حدود 7 تا 10 روز پس از ظاهر شدن بثورات می تواند به مدرسه بازگردد. لازم نیست تا زمان کامل بهبود جای زخم ها صبر کنید، اما باید صبر کنید تا تمام تاول ها خشک شده و روی آن ها پوست بیفتد، زیرا تا وقتی که تاول ها هنوز مایع دارند، کودک مسری است.
زندگی با آبله مرغان در کودکان
چه زمانی باید با پزشک تماس بگیرم اگر کودکم آبله مرغان گرفت؟
اگر کودک شما هر یک از علائم زیر را داشت، سریعا با پزشک تماس بگیرید:
- سردرد شدید یا تب طولانی مدت
- زخم یا التهاب در چشم ها
- زخم هایی که بزرگ تر می شوند یا چرک زرد دارند
- مشکل در تنفس یا تنفس سریع
- سفتی گردن یا عضلات
- مشکل در بیدار شدن و هوشیاری
چه زمانی بزرگسالان مبتلا به آبله مرغان باید به پزشک مراجعه کنند؟
آبله مرغان در بزرگسالان می تواند جدی تر باشد. اگر فکر می کنید به آبله مرغان مبتلا شده اید، به ویژه اگر خودتان یا کسی در خانه باردار است یا سیستم ایمنی ضعیفی دارد، فورا با پزشک تماس بگیرید.
سخنی از نی نی تینی
قبل از اینکه واکسن آبله مرغان در سال 1369 عرضه شود، این بیماری سالانه باعث هزاران بستری و مرگ می شد. واکسن آبله مرغان بیش از 90٪ در پیشگیری از این بیماری موثر است. اگر واکسن نزده اید و آبله مرغان نگرفته اید، حتی در بزرگسالی ممکن است مبتلا شوید. با پزشک خود درباره واکسیناسیون مشورت کنید. با وجود اینکه بیشتر موارد جدی نیستند، واکسن می تواند ریسک ابتلا به ویروس را به طور چشمگیری کاهش دهد. بیشتر کودکان این واکسن را به عنوان بخشی از واکسیناسیون معمول کودکی دریافت می کنند.
خیلی خوشحال می شوم نظر و تجربه شما را درباره آبله مرغان بشنوم! آیا خودتان یا اطرافیانتان واکسن آبله مرغان زده اید؟ یا شاید تجربه مراقبت از کودک مبتلا به این بیماری را داشته اید؟
لطفا سوالات یا نکات خود را با من به اشتراک بگذارید تا بتوانیم بهتر به هم کمک کنیم و اطلاعات مفیدتری را در اختیار هم قرار دهیم.
منتظر پیام شما هستم!
