آبریزش بینی در کودکان چیست؟
آبریزش بینی در کودکان یکی از شایع ترین مشکلات فصلی است که تقریبا همه والدین در مقطعی با آن روبه رو می شوند. این مشکل به ویژه در فصول سرد سال و هنگام شیوع سرماخوردگی یا آنفلوآنزا بیشتر دیده می شود. هرچند معمولا بی خطر است، اما می تواند باعث ناراحتی کودک و نگرانی والدین شود. آگاهی از دلایل، علائم و روش های درمان آبریزش بینی در کودکان به شما کمک می کند تا با خیال آسوده تر از فرزندتان مراقبت کنید و سریع تر به بهبودی او کمک کنید.
در این مقاله جامع، به بررسی دلایل مختلف آبریزش بینی در کودکان، زمان مراجعه به پزشک، درمان های خانگی مؤثر و نکات پیشگیری از آن می پردازیم تا بتوانید بهترین تصمیم را برای سلامت فرزندتان بگیرید.
علت آبریزش بینی در کودکان
آبریزش بینی در کودکان زمانی رخ می دهد که بافت های داخل بینی بیش از حد مخاط تولید می کنند. در حالت طبیعی، مخاط نقش محافظ در بدن دارد و مانع ورود گردوغبار، باکتری و ویروس به مجاری تنفسی می شود. اما زمانی که بدن در حال مقابله با بیماری یا محرک خاصی است، میزان ترشح این مخاط افزایش می یابد.
در ادامه به شایع ترین دلایل آبریزش بینی در کودکان اشاره می کنیم:
1. سرماخوردگی
رایج ترین علت آبریزش بینی در کودکان، سرماخوردگی است. سرماخوردگی نوعی عفونت ویروسی در دستگاه تنفسی فوقانی است که معمولا با عطسه، سرفه، گلودرد و بی حالی همراه است. کودکان خردسال به دلیل سیستم ایمنی ضعیف تر، بیشتر در معرض ابتلا به آن قرار دارند.
2. آلرژی (حساسیت فصلی یا محیطی)
آلرژی های فصلی، مانند حساسیت به گرده گل ها، یکی از دلایل شایع آبریزش بینی در کودکان هستند. عوامل محرک مانند گردوغبار، موی حیوانات خانگی، قارچ ها یا کپک ها می توانند واکنش آلرژیک در بدن کودک ایجاد کنند. در این شرایط بدن برای مقابله با آلرژن ها، مخاط بیشتری تولید می کند که باعث آبریزش بینی می شود.
3. سینوزیت یا عفونت سینوس ها
زمانی که سینوس ها بر اثر عفونت یا انسداد ملتهب می شوند، کودک دچار سینوزیت می گردد. این حالت معمولا با ترشحات غلیظ، احساس فشار در صورت، سردرد و گاهی تب همراه است. اگر آبریزش بینی در کودکان بیش از ده روز طول بکشد، ممکن است نشانه سینوزیت در کودکان باشد.
4. تغییرات آب وهوا
هوای سرد یا خشک می تواند مجاری بینی را تحریک کند و منجر به آبریزش شود. گاهی اوقات وقتی کودک از محیط گرم خانه به هوای سرد بیرون می رود، بینی شروع به ترشح می کند تا مجاری تنفسی را مرطوب نگه دارد.
5. دندان درآوردن
در نوزادان، دوره دندان درآوردن گاهی با افزایش ترشحات بینی همراه است. اگرچه این موضوع مستقیما باعث آبریزش نمی شود، اما ضعف نسبی سیستم ایمنی در این دوره ممکن است کودک را نسبت به ویروس های خفیف حساس تر کند.
6. وجود جسم خارجی در بینی
گاهی آبریزش بینی در کودکان به علت گذاشتن جسمی کوچک در بینی اتفاق می افتد؛ موضوعی که در کودکان نوپا و کنجکاو شایع است. در این حالت، معمولا آبریزش از یک سوراخ بینی و همراه با بوی بد یا خونابه دیده می شود و نیاز به بررسی فوری پزشک دارد.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
در بیشتر موارد، آبریزش بینی در کودکان با مراقبت های خانگی برطرف می شود، اما در شرایط زیر مراجعه به پزشک ضروری است:
- تب بالا: اگر دمای بدن کودک بالاتر از 38 درجه سانتی گراد است و بیش از دو روز ادامه دارد، ممکن است نشانه عفونت باکتریایی باشد.
- مشکل در تنفس: در صورتی که کودک نفس نفس می زند، خس خس سینه دارد یا دچار تنگی نفس است، باید فورا به پزشک مراجعه شود.
- تداوم علائم: اگر آبریزش بینی بیش از 10 روز طول بکشد یا همراه با ترشحات غلیظ زرد یا سبز و درد اطراف چشم باشد، احتمال سینوزیت وجود دارد.
- کم آبی بدن: کاهش تعداد پوشک خیس، خشکی لب ها و بی حالی از نشانه های کم آبی بدن در کودکان است که نیاز به بررسی دارد.
درمان خانگی آبریزش بینی در کودکان
در بیشتر موارد، می توان با چند روش ساده خانگی آبریزش بینی را کنترل و به کودک کمک کرد تا احساس راحتی بیشتری داشته باشد.
1. تأمین آب بدن
یکی از مهم ترین اقدامات، هیدراته نگه داشتن بدن است. نوشیدن آب، آب میوه طبیعی رقیق شده یا سوپ گرم باعث رقیق شدن مخاط و تسهیل خروج آن از بینی می شود. در نوزادان، تغذیه مکرر با شیر مادر یا شیر خشک بسیار کمک کننده است.
2. استفاده از قطره یا اسپری سالین (نمکی)
قطره یا اسپری سالین بهترین راه برای مرطوب کردن داخل بینی کودک است. این محلول باعث شل شدن مخاط خشک شده می شود و تنفس را آسان تر می کند. برای نوزادان می توان پس از استفاده از سالین، با پوآر بینی، ترشحات را به آرامی خارج کرد.
3. استفاده از دستگاه بخور
خشکی هوا می تواند بینی را تحریک کند. بنابراین، استفاده از دستگاه بخور سرد در اتاق کودک به مرطوب شدن فضا کمک می کند. حتما دستگاه را روزانه تمیز کنید تا از رشد قارچ و باکتری جلوگیری شود.
4. بالا بردن سر هنگام خواب
اگر کودک بزرگ تر است، می توان با قرار دادن بالش اضافی یا بالا آوردن قسمت سر تخت، از تجمع ترشحات جلوگیری کرد. برای نوزادان بهتر است از بالش استفاده نشود، بلکه با یک حوله نازک زیر تشک زاویه ملایمی ایجاد شود.
5. بخور یا استنشاق بخار
بخار گرم باعث باز شدن مجاری بینی می شود. می توانید با روشن کردن دوش آب گرم و نشستن چند دقیقه ای در حمام بخار گرفته، به کودک کمک کنید تا راحت تر نفس بکشد. (در این روش همیشه باید کنار کودک بمانید.)
6. استفاده از عسل (برای کودکان بالای یک سال)
عسل خاصیت ضدباکتری و ضدالتهابی دارد. یک قاشق چای خوری عسل طبیعی قبل از خواب می تواند به کاهش تحریک گلو و سرفه ناشی از آبریزش بینی در کودکان کمک کند. توجه کنید که برای کودکان زیر یک سال ممنوع است.
7. کمپرس گرم
قرار دادن یک پارچه گرم و مرطوب روی بینی و پیشانی کودک به کاهش فشار سینوس ها کمک می کند و حس آرامش می دهد. این روش برای کودکانی که از گرفتگی بینی شکایت دارند بسیار مؤثر است.
8. استراحت کافی
بدن کودک برای مقابله با ویروس ها به استراحت نیاز دارد. اجازه دهید او بخوابد، داستان گوش کند یا فیلم ببیند. خواب کافی روند بهبودی را تسریع می کند.
داروهای مناسب برای آبریزش بینی در کودکان
در اغلب مواقع نیازی به دارو نیست، اما در موارد خاص پزشک ممکن است مصرف داروهای خاصی را پیشنهاد کند.
1. محلول های نمکی
بی ضررترین گزینه برای همه سنین هستند و به صورت آزاد در داروخانه ها موجودند.
2. داروهای ضداحتقان
داروهای ضداحتقان بینی می توانند تورم داخل بینی را کاهش دهند، اما برای کودکان زیر 6 سال توصیه نمی شوند مگر با تجویز پزشک. استفاده طولانی مدت از این داروها ممکن است باعث بازگشت شدیدتر گرفتگی بینی شود.
3. آنتی هیستامین ها
اگر آبریزش بینی در کودکان بر اثر آلرژی باشد، آنتی هیستامین هایی مانند لوراتادین یا سیتریزین می توانند مؤثر باشند. حتما قبل از مصرف با پزشک اطفال مشورت کنید تا دوز مناسب کودک مشخص شود.
4. داروهای ترکیبی سرماخوردگی
طبق توصیه انجمن متخصصان اطفال آمریکا، داروهای ترکیبی سرماخوردگی برای کودکان زیر 4 سال ممنوع هستند. در سنین بالاتر هم باید فقط با نظر پزشک مصرف شوند.
پیشگیری از آبریزش بینی در کودکان
اگرچه نمی توان به طور کامل جلوی آبریزش بینی را گرفت، اما می توان با رعایت برخی نکات، احتمال ابتلا را کاهش داد:
1. رعایت بهداشت دست ها
شست وشوی مکرر دست ها با آب و صابون، به ویژه قبل از غذا و پس از سرفه یا عطسه در کودکان، یکی از ساده ترین و مؤثرترین روش های پیشگیری است.
2. پرهیز از عوامل آلرژی زا
اگر کودک به گرده، گردوغبار یا موی حیوانات حساسیت دارد، تماس او با این محرک ها را کاهش دهید. تمیز نگه داشتن خانه و استفاده از فیلتر هوا مفید است.
3. تغذیه سالم
رژیم غذایی سرشار از میوه ها و سبزیجات تازه مانند پرتقال، کیوی، توت فرنگی و سبزی های سبز برگ دار می تواند سیستم ایمنی بدن را تقویت کند.
4. فعالیت بدنی منظم
ورزش و بازی در فضای باز باعث تقویت سیستم ایمنی کودک می شود. حتی پیاده روی روزانه هم مؤثر است.
5. واکسیناسیون آنفلوآنزا
تزریق واکسن آنفلوآنزا یکی از بهترین راه های پیشگیری از بیماری های تنفسی فصلی و کاهش احتمال آبریزش بینی است.
سخنی از نی نی تینی
آبریزش بینی در کودکان معمولا یک مشکل خفیف و موقتی است، اما می تواند برای کودک ناراحت کننده باشد. آگاهی از دلایل و راهکارهای درمانی به والدین کمک می کند تا با آرامش بیشتری به فرزندشان کمک کنند. در بیشتر موارد، روش های خانگی مانند قطره سالین، بخور سرد، تغذیه مناسب و استراحت کافی کافی هستند. با این حال، اگر علائم طولانی شد یا با تب و درد همراه شد، مراجعه به پزشک ضروری است.
با رعایت بهداشت، تغذیه سالم و واکسیناسیون به موقع، می توانید احتمال بروز مکرر آبریزش بینی را کاهش دهید و از سلامت کودک خود محافظت کنید.
اگر شما هم تجربه ای از آبریزش بینی در فرزندتان دارید یا درمان خانگی خاصی را مؤثر دیده اید، تجربه تان را در بخش دیدگاه ها با دیگر والدین به اشتراک بگذارید تا همه از آن بهره مند شوند.
