متادون در بارداری و شیردهی

استفاده از متادون در بارداری یکی از راهکارهای درمانی برای مادرانی است که سابقه مصرف مواد مخدر دارند و قصد دارند سلامت خود و جنین را حفظ کنند. این دارو می تواند به کاهش وسوسه مصرف هروئین و کنترل علائم ترک کمک کند. در این مقاله با نکات مهم درباره متادون در بارداری، شیردهی و مراقبت های مرتبط آشنا می شوید.

تعریف متادون

متادون یک داروی مخدر جایگزین است که برای درمان وابستگی به مواد افیونی مانند هروئین استفاده می شود. این دارو به شکل خوراکی (شربت یا قرص) مصرف می شود و عملکرد آن کاهش علائم ترک مواد مخدر و کنترل وسوسه مصرف هروئین است. متادون با اثر بر سیستم عصبی مرکزی، از بروز علائم ناخوشایند ترک جلوگیری می کند و کمک می کند فرد بتواند زندگی روزمره و مسئولیت های خود را بهتر مدیریت کند.

استفاده از متادون در بارداری با برنامه درمانی دقیق و تحت نظر پزشک، می تواند سلامت مادر و جنین را حفظ کند و از خطرات ناشی از مصرف هروئین یا دیگر مواد مخدر جلوگیری نماید.

کاربرد متادون در بارداری

• پیشگیری از بازگشت به مصرف هروئین: یکی از مهم ترین کاربردهای متادون در دوران بارداری، کاهش وسوسه مصرف مواد است. این موضوع به ویژه برای مادرانی که قبلا سابقه مصرف هروئین داشته اند، بسیار حیاتی است.
• کاهش علائم ترک: متادون در بارداری علائم ترک را کنترل می کند و به مادر کمک می کند تا در دوران بارداری، استرس و مشکلات جسمی ناشی از ترک مواد را تجربه نکند.
• بهبود کیفیت زندگی مادر: مصرف متادون در بارداری در کنار حمایت روانی و مراقبت پزشکی، باعث می شود مادر بتواند دوران سالم تری داشته باشد و مراقبت از خود و جنین را بهتر انجام دهد.

متادون در بارداری و نیاز به مراقبت ویژه

گاهی اوقات شرایط جسمی یا سابقه مصرف مواد باعث می شود که یک مادر مجبور باشد متادون در بارداری استفاده کند. یکی از علت های مصرف متادون در بارداری، جلوگیری از بازگشت به مصرف موادی مثل هروئین است که خطرهای بسیار بیشتری برای مادر و جنین دارد.

اگر در حالی که متادون مصرف می کنید باردار شده اید، بهتر است هرچه زودتر با پزشک یا درمانگری که دارو را برای شما تجویز کرده تماس بگیرید. تیم درمان معمولا برای شما یک برنامه مراقبتی ویژه تنظیم می کند تا سلامت شما و جنین در طول بارداری به طور دقیق تحت نظر باشد. در ایران نیز مراکز ترک اعتیاد و کلینیک های بارداری پرخطر چنین خدماتی را ارائه می کنند.

در طول بارداری ممکن است نیاز باشد نحوه مصرف متادون در بارداری اصلاح شود و مقدار مصرف شما با افزایش ماه های بارداری کمی تغییر کند. این تغییرات کاملا طبیعی است و پزشک با توجه به وضعیت جسمی تان آن را تنظیم می کند.

در ماه های پایانی بارداری، اگر همچنان متادون مصرف می کنید، احتمال دارد نوزاد پس از تولد نیاز به مراقبت ویژه داشته باشد. معمولا ماما یا پرستار نوزاد را از نظر نشانه های خفیف ترک دارو بررسی می کند و اگر لازم باشد، تیم بیمارستانی درمان مناسب را آغاز خواهد کرد. این شرایط در دنیا و ایران رایج است و با مراقبت علمی، کاملا قابل کنترل است.

متادون در بارداری و شیردهی؛ نکات مهم برای مادران

اگر نوزاد شما از نظر سلامتی مشکلی نداشته باشد، معمولا امکان شیردهی در دوران مصرف متادون وجود دارد. تصمیم نهایی باید با مشورت یک تیم تخصصی مانند پزشک زنان، متخصص نوزادان و درمانگر اعتیاد گرفته شود تا هم مادر و هم نوزاد در بهترین وضعیت قرار بگیرند.

مقدار بسیار کمی از متادون وارد شیر مادر می شود و به همین دلیل اغلب پزشکان توصیه می کنند که مادر مصرف کننده متادون، شیردهی را ادامه دهد. ادامه درمان با متادون باعث می شود که علائم ترک و وسوسه های بازگشت به مصرف مواد خطرناک کاهش پیدا کند و مادر در یک وضعیت پایدار باقی بماند.

شیردهی علاوه بر تقویت پیوند بین مادر و نوزاد، می تواند شدت علائم احتمالی ترک در نوزاد را نیز کاهش دهد. درواقع، ادامه شیردهی نوعی حمایت طبیعی برای نوزاد محسوب می شود.

نکته مهم این است که مادر نباید شیردهی را یک باره قطع کند، زیرا این کار ممکن است باعث بروز نشانه های ترک در نوزاد شود. همچنین متخصصان به شدت توصیه می کنند که مادرانی که متادون مصرف می کنند به هیچ وجه با نوزاد در یک تخت نخوابند تا خطر خفگی یا بروز حوادث ناخواسته کاهش یابد.

اگرچه بروز عوارض دارویی در نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می کنند بسیار نادر است، اما باید به وضعیت نوزاد توجه کنید. در ایران نیز توصیه می شود مادرانی که داروهای خاص مصرف می کنند با ماما یا پزشک کودکان در ارتباط باشند تا هرگونه تغییر رفتاری نوزاد سریع بررسی شود.

نشانه هایی که نیاز به مراجعه فوری به اورژانس دارند

اگر نوزاد شما هر یک از این موارد را داشت، سریعا به پزشک اطلاع دهید:

• کاهش اشتها یا بد غذا خوردن
• افزایش تحریک پذیری و گریه های غیرعادی
• اسهال یا استفراغ
• یبوست
• بروز هر نوع التهاب یا لکه های پوستی

نشانه های اورژانسی که نیاز به اقدام فوری دارند

اگر نوزاد هر یک از علائم زیر را داشت، باید سریعا به اورژانس مراجعه کنید:

• خواب آلودگی بیش از حد و غیرطبیعی
• مشکل در تنفس یا تنگی نفس
• رنگ پریدگی شدید، تعریق زیاد یا لرزش بدن

در چنین شرایطی بهتر است با آمبولانس تماس بگیرید و خودتان رانندگی نکنید. همچنین لازم است تمام داروهایی که خودتان یا نوزاد مصرف می کنید همراه تان باشد تا تیم اورژانس بتواند بهترین تصمیم را بگیرد.

اگر نوزاد شما علائمی دارد که در این فهرست نیست اما شما را نگران کرده، می توانید با پزشک، مامای خود یا شماره های خدمات فوری مثل 115 تماس بگیرید.

متادون و باروری

تا امروز شواهد علمی قابل اتکایی وجود ندارد که نشان دهد مصرف متادون باعث کاهش باروری در زن یا مرد می شود. با این حال، اگر قصد بارداری دارید یا برای باردارشدن تلاش می کنید، بهتر است این موضوع را با پزشک خانواده یا درمانگرتان مطرح کنید. در بسیاری از موارد پزشک ترجیح می دهد قبل از اقدام به بارداری، وضعیت درمانی و مزایا و معایب مصرف متادون در بارداری را با شما بررسی کند تا بهترین تصمیم گرفته شود.

سخنی از نی نی تینی

اگر از متادون در بارداری یا شیردهی مصرف می کنید، حتما تحت نظر پزشک و ماما باشید، دوز داروی خود را طبق برنامه تنظیم کنید و هرگونه تغییر در رفتار یا سلامت نوزاد را سریع گزارش دهید. شیردهی و مراقبت منظم از نوزاد به کاهش علائم ترک کمک می کند و سلامت شما و فرزندتان را تضمین می کند.